25 października 2022. Wojna zmieniła wielkość i strukturę ukraińskiego eksportu. Jeśli w pierwszych miesiącach wojny eksport spadł prawie o połowę, to już jesienią, na niektórych pozycjach, powrócił do wskaźników przedwojennych.
Planowano, że 2022 będzie rokiem rekordowym pod względem ukraińskiego eksportu. Ale wojna dokonała zmian. Jeśli więc w okresie styczeń-luty 2022 r. ukraiński eksport miał dodatnią dynamikę – wzrost wyniósł 34 proc. w stosunku do 2021 r. – to już w marcu zaczęło się załamanie. Redukcja wyniosła 50 proc. Ożywienie, choć powolne, obserwowane było gdzieś od końca maja, a o pozytywnych wynikach mówiono dopiero jesienią, kiedy porty morskie zostały odblokowane.
Według statystyk w ciągu 9 miesięcy 2022 r. Ukraina wyeksportowała towary o wartości 33 mld USD, czyli o 31,5 proc. mniej niż w tym samym okresie w 2021 r. Wrzesień okazał się rekordowy: eksport wyniósł 4 mld 144 mln USD – to najlepszy miesięczny wynik od lutego 2020 roku.
Można też mówić o wzroście wolumenu ukraińskiego eksportu w ujęciu ilościowym: jeśli w sierpniu wolumen dostaw ukraińskich produktów za granicę wyniósł 7,29 mln ton, to we wrześniu wskaźnik ten wzrósł o 32 proc. do 9,66 mln ton.
W związku z tym poprawiło się saldo bilansu handlowego – w ubiegłym miesiącu wielkość importu przekroczyła wielkość eksportu tylko o 354 mln USD, podczas gdy w sierpniu ujemne saldo bilansu wyniosło 1 mld 53 mln USD.
„ Najważniejszym sukcesem jest zmniejszenie deficytu handlowego. Niestety saldo obrotów towarowych nadal jest ujemne, ale jednocześnie ujemny wskaźnik zmniejszył się trzykrotnie w porównaniu z sierpniem. Miejmy nadzieję, że dzięki działaniom rządu na rzecz pobudzenia ukraińskiego eksportu wskaźniki bilansu handlowego będą się nadal poprawiać” – podkreśliła I Wicepremier Ukrainy, Minister Gospodarki Julia Swirydenko.
Biuro Rozwoju Przedsiębiorczości i Eksportu na zlecenie naszych partnerów handlowych przeanalizowało strukturę ukraińskiego eksportu. Na przykład w 2021 r. większość produktów eksportowych z Ukrainy trafiła do Chin. Ponadto 85 proc. produktów wysyłanych przez Ukrainę do Chin składało się z rudy żelaza, kukurydzy, wyrobów hutniczych, jęczmienia i oleju słonecznikowego.
Chiny przesunęły się na 4 miejsce w rankingu handlu zagranicznego – w dużej mierze z powodu komplikacji logistycznych i poważnych problemów w sektorze metalurgicznym Ukrainy. Natomiast kraje europejskie zajęły czołowe pozycje. W sumie w ciągu 8 miesięcy wojny udział UE w ukraińskim eksporcie osiągnął już 62 proc.
Pierwsze miejsca zajmują Polska i Rumunia – to około 23 proc. ukraińskiego eksportu w 2022 r. – odpowiednio 4,5 mld USD i 2,2 mld USD. Ponadto liderami eksportu z Ukrainy są Węgry (1,5 mld USD), Niemcy (1,4 mld USD) i Holandia (1,1 mld USD).
Azja jest drugim co do wielkości regionem świata dla ukraińskiego eksportu – jej udział w czasie 8 miesięcy 2022 r. wynosi 22 proc.. Kluczowymi krajami – partnerami eksportowymi Ukrainy wśród krajów azjatyckich – są Turcja (1,9 mld USD), Chiny (1,7 mld USD) i Indie (0,5 mld USD).
Struktura eksportu z Ukrainy jest nadal tradycyjna: zboże, olej słonecznikowy, energia elektryczna i produkty kompleksu górniczo-hutniczego. Produkty rolne osiągają przedwojenne wskaźniki eksportowe. Jak zauważyła Ogólnoukraińska Rada Rolna, w pierwszej połowie października z Ukrainy wysłano 3,5 mln ton produktów rolnych, co w pełni odpowiada poprzednim wskaźnikom, które były w czasie pokoju. Według prognoz Rady, w październiku 2022 r. łączny eksport produktów rolnych z Ukrainy może wynieść 7,5 mln ton we wszystkich kierunkach logistycznych.
Wiktoria Czyrwa
Photo by Pat Whelen on Unsplash