2 lipca 2020. Szef Narodowego Banku Ukrainy Jakiv Smolij złożył 1 lipca rezygnację na ręce Prezydenta Zeleńskiego. Jako powód podał „systematyczną presję polityczną”.
„Od dłuższego czasu Narodowy Bank Ukrainy znajduje się pod systematyczną presją polityczną. To uniemożliwia mi skuteczne wykonywanie moich obowiązków. Wraz z rezygnacją staram się ostrzec przed dalszymi próbami podważenia podstaw instytucjonalnych banku centralnego w Ukrainie” – napisał w oświadczeniu J. Smolij.
Największą presję na NBU i członków jego zarządu wywierali deputowani Rady Najwyższej, wykazując swoje niezadowolenie, zarzucając, że obniżenia stopy procentowej odbywały się „zbyt wolno”, a w wyniku sztucznego wzmocnienia kursu hrywny, na rynku obligacji skarbowych powstała sytuacja, która ma charakter „piramidy finansowej”.
Członkowie zarządu Narodowego Banku poinformowali, że szanują decyzję Jakiva Smolija o rezygnacji i wzywają prezydenta, rząd i polityków do skutecznej współpracy z bankiem centralnym.
Komentując rezygnację były premier Honcharuk powiedział, że zwolnienie Smolija będzie miało poważne konsekwencje dla gospodarki, a zatem dla każdego Ukraińca. „Reputacja NBU jest podstawą do przyciągania inwestycji. Teraz tej reputacji zadano kolejny poważny cios. A ewentualna utrata niezależności przez Narodowy Bank położy kres inwestycjom” – zaznaczył Honcharuk.
Kraje G7 poparły Smolia. Ambasadorzy krajów G7 zaznaczają, że podważenie niezależności NBU grozi utratą międzynarodowego wsparcia dla ukraińskiego rządu. Zwrócili uwagę, że NBU pomógł osiągnąć stabilność makrofinansową, rozwiązać poważny kryzys bankowy i przywrócić zaufanie do sektora bankowego.
Niezależność NBU była jednym z wymogów MFW dla przyjęcia nowego programu współpracy. W czerwcu Ukraina już otrzymała 2,1 mld USD pierwszej transzy z MFW. Dziś służba prasowa MFW opublikowała swoją reakcję na rezygnację: „Pod kierownictwem J. Smolija poczynione zostały znaczące postępy w zakresie zapewnienia stabilności cen, co wyraźnie pokazało kluczową rolę niezależnego banku centralnego we współczesnej polityce makroekonomicznej. Dlatego niezależność NBU stanowi sedno programu wspieranego przez MFW, a następca przewodniczącego musi zapewnić tę niezależność ”.
Ministerstwo Finansów Ukrainy poinformowało o wypowiedzeniu umowy emisji nowych 12-letnich euroobligacji o wartości 1,75 mld USD, którą rozpoczęto kilka godzin przed zamieszczeniem informacji o rezygnacji J. Smolija. Ministerstwo Finansów nie podaje szczegółów. Odpowiednie informacje zostaną ujawnione po konsultacji z prawnikami.
Przypomnijmy, że J. Smolij jest Prezesem NBU od 15 marca 2018 r. Jeszcze w maju br. mówił o tym, że zamierza pozostać na stanowisku do końca swojej kadencji – 2025 r.
SZ