23 listopada 2022 r. Decyzja Gabinetu Ministrów, mająca na celu zwalczanie oszustw VAT- owskich, doprowadziła do nieuzasadnionego zablokowania setek tysięcy faktur. Biznes prosi o pomoc władze ukraińskie.
12 października Rada Ministrów podjęła uchwałę nr 1154, która zaostrzyła podejście służby podatkowej do blokowania faktur przedsiębiorców, których towar jest utożsamiany z towarem ryzykownym. Regulacja stanowiła, że przedsiębiorcy nie mogą sprzedawać więcej towarów niż wcześniej zakupili. Zniesiona została również obowiązująca wcześniej norma dotycząca towarów ryzykownych. Wcześniej firmy mogły sprzedawać towary, które nie odpowiadały głównemu wykazowi ich działalności (jeśli nie przekraczały 50 proc. całkowitego salda produktów) bez dodatkowej kontroli organów podatkowych. Teraz monitorowane są wszystkie grupy towarów. Państwowa Służba Podatkowa wyjaśnia, że ta zmiana miała na celu ograniczenie manipulacji „nieistniejącymi” saldami produktów.
Nowa regulacja przyniosła już wiele problemów biznesowi. Już dwa dni po przyjęciu uchwały skala blokowania faktur wzrosła niemal dwukrotnie: z 0,9 proc. ogólnej liczby faktur w lipcu do 1,6 proc. w październiku.
Według Instytutu Transformacji Społeczno-Gospodarczej w listopadzie zablokowano około 830 tys. faktur podatkowych, a w okresie od 14 października od 1 do 1,2 mln.
Rejestracja faktury VAT w bazie Państwowej Służby Podatkowej jest obowiązkowym warunkiem otrzymania ulgi podatkowej – kwoty, o którą podatnik VAT ma możliwość obniżenia obciążenia podatkowego.
Firmy narzekają, że blokowanie faktur to strata czasu i pieniędzy. Przecież w przypadku blokady firma nie otrzymuje ulgi podatkowej i musi wpłacić więcej środków do budżetu. Większość skarg przedsiębiorców do Ombudsmana Biznesu Ukrainy dotyczy nieuzasadnionego blokowania faktur podatkowych: tak było w przypadku 169 z 269 skarg, które wpłynęły we wrześniu-listopadzie.
Odblokowanie faktury jest możliwe: należy złożyć tabelę z pełną listą dostarczanych produktów i usług oraz zaświadczenie opisujące działalność firmy. Dla biznesu oznacza to, że firma musi z góry obliczyć, jakie towary i usługi planuje sprzedać lub kupić. Dla małych firm nie jest to takie trudne zadanie, ale dla dużego biznesu, gdzie występują tysiące nazw produktów, to prawdziwy problem.
Państwowa Służba Podatkowa jest świadoma problemu i obiecuje go rozwiązać do końca miesiąca. Według zastępcy szefa służby Jewhena Sokura, ponad połowa przedłożonych wyjaśnień podatników została uwzględniona, a odsetek wstrzymanych faktur zmniejszył się do 1,2 proc. Komitet finansowo-podatkowy Rady Najwyższej przedstawił już Ministerstwu Finansów propozycje zmian w procedurze blokowania faktur . Planowane jest zniesienie blokady dla małych wolumenów zakupów/sprzedaży. Zdarzają się przypadki blokowania faktur na 1000 UAH, co jest niepraktyczne, bo w takich przypadkach nie może być żadnego ryzyka fiskalnego.
Eksperci zwracają uwagę na jeszcze jeden problem: w związku z blokadą faktur VAT mogą wystąpić poważne opóźnienia w zwrotach tego podatku – trwają one już 2-3 miesiące. Najprawdopodobniej przedsiębiorcy będą mogą liczyć na otrzymanie środków nie wcześniej niż na początku 2023 roku.
Związek Przedsiębiorców i Przemysłowców Ukrainy już zaapelował do prezydenta o rozwiązanie problemu. Z ich danych wynika, że obecnie status podatników ryzyka otrzymało 11 tys. podmiotów gospodarczych. Z kolei przewodniczący komitetu finansowo-podatkowego Rady Najwyższej Danyło Hetmancew zauważa, że problem jest przesadzony: według jego danych na 200 tys. podatników zablokowano tylko 8,4 tys. faktur podatkowych.
Związek dodaje , że firmy i tak już teraz ponoszą straty z powodu przerw w dostawie prądu, a blokowanie faktur stwarza dodatkową presję finanasową.
Związek proponuje przywrócić zasadę domniemania niewinności podatnika i wprowadzić automatyczną rejestrację zablokowanych faktur w ciągu 30 dni oraz zmiany w systemie pracy służby podatkowej.
Wiktoria Czyrwa