13 grudnia 2023. Oczekuje się, że na posiedzeniu Rady Europejskiej w dniach 14 i 15 grudnia zapadnie decyzja o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych Ukrainy z Unią Europejską.
Przed Kijowem stoi w związku z tym szereg wyzwań. We wspólnym raporcie „Stronger Together: Present and Future Challenges on Ukraine’s Road to EU Integration” zdefiniowali je eksperci z Polskiego Instytutu Ekonomicznego i ukraińskiego Centre for Economic Strategy. Pomimo wielu wyzwań akcesja jest jednak najlepszym możliwym scenariuszem zarówno dla Ukrainy, jak i UE.
Wyzwania krótkoterminowe
To przede wszystkim stabilność budżetu państwa, broniącego swego terytorium i obywateli przed nieobliczalnym agresorem. W wyniku rosyjskiej inwazji ponad połowę budżetu w 2022 i 2023 r. Ukraina musiała przekierować na cele wojenne. W obliczu utraty rynkowych źródeł finansowania i 30 proc. PKB, konieczna była i jest pomoc finansowa z Zachodu. Od początku wojny Ukraina otrzymała już 68,5 mld USD pomocy finansowej, z czego 62 proc. to subwencje bezpośrednie, a 38 proc. to granty. W 2023 r. Zachód zdołał stabilizować budżet Ukrainy. Obecnie wkroczyliśmy w okres niepewności wraz z problemami ze strony dwóch najważniejszych sojuszników Ukrainy – USA i UE.
Niemal równie ważna dla Ukrainy, co zgoda na rozpoczęcie negocjacji, będzie decyzja Rady Europejskiej o uruchomieniu programu Ukraine Facility o budżecie w wysokości 50 mld EUR na wsparcie Ukrainy w latach 2024-2027.
Wyzwania średnioterminowe
To odbudowa, przyciąganie inwestycji i modernizacja infrastruktury na granicy polsko-ukraińskiej.
„By mogła powieść się odbudowa Ukrainy i by zapewnić jej stabilny, zrównoważony i długoterminowy rozwój gospodarczy, potrzebne jest przyciągnięcie prywatnego kapitału. Choć jest to przede wszystkim wyzwanie, by przekonać inwestorów do lokowania środków teraz w Ukrainie, w pewnych sektorach może okazać się to łatwiejsze. Jednym z takich przykładów jest sektor zbrojeniowy, w którym w wyniku prowadzonych działań wojennych rośnie produkcja w Ukrainie, rozwijają się także lokalne start-upy.
W związku z wielkim przedsięwzięciem odbudowy szansą będą także niezbędne partnerstwa publiczno-prywatne w dziedzinach infrastruktury, budownictwa, materiałów budowlanych czy logistyki” – komentuje Iana Okhrimenko, starsza ekonomistka z Centre for Economic Stategy.
Granica polsko – ukraińska stała się jedną z najważniejszych unijnych granic, zarówno z powodów wojskowych i humanitarnych, jak i ekonomicznych. Blokada portów czarnomorskich sprawiła, że to właśnie ten szlak stał się główną drogą eksportu ukraińskich towarów. Infrastruktura graniczna okazała się jednak źle przygotowana na tak duże natężenie ruchu. Konieczna jest przede wszystkich poprawa połączeń kolejowych. Niezbędna jest również budowa terminali przeładunkowych oraz zwiększenie dotychczasowej liczby połączeń. Konieczne jest więc włączenie Ukrainy w unijny program Connecting Europe Facility (CEF). Włączenie w nie Ukrainy przyniesie korzyść również obecnymczłonkom UE np. dzięki budowie nowych połączeń między Polską, a Rumunią. Potrzebnesą wielomodalne rozwiązania transportowe, które pozwolą na uniezależnienie od zatłoczonego transportu drogowego. Korzystne byłoby m.in. rozszerzenie transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T najkrótszą drogą z Ukrainy do Polski poprzez Lublin.
Wyzwania długoterminowe
Kijów musi także wprowadzić szereg reform, przede wszystkim skutecznie zwalczać korupcję, by przyciągnąć bezpośrednie inwestycje zagraniczne, co umożliwi transfer technologii i stworzy warunki do uczciwej konkurencji na rynku wewnętrznym zarówno dla podmiotów prywatnych, jak i państwowych.
„W perspektywie długoterminowej skuteczna integracja Ukrainy z Unią Europejską będzie głównym czynnikiem wpływającym na tempo i jakość powojennej odbudowy. Integrację mogą przyspieszyć inwestycje. Dostosowanie się do zasad jednolitego rynku UE ma szansę stać się fundamentem dla wzrostu gospodarczego Ukrainy. Chcąc ten cel osiągnąć, Kijów musi przyjąć unijne regulacje, zmodernizować prawo krajowe oraz wdrożyć instrumenty chroniące inwestycje, m.in. zapewniając większą elastyczność kursu walutowego.
Doświadczenia Polski we wprowadzaniu niezależnej polityki monetarnej, budowie silnych instytucji lokalnych, tworzeniu skutecznych mechanizmów zamówień publicznych i dobrze rozwiniętych rynków kapitałowych mogą stanowić dla Ukrainy cenny punkt odniesienia. Ukraiński ustrój polityczny wymaga również decentralizacji” – ocenia Dominik Kopiński, starszy doradca w zespole gospodarki światowej Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Raport pod linkiem:
https://pie.net.pl/pomimo-wielu-wyzwan-akcesja-jest-najlepszym-mozliwym-scenariuszem-zarowno-dla-ukrainy-jak-i-ue-wynika-z-raportu-pie-i-ces/