24 września 2024. W ostatnich tygodniach w Ukrainie znacznie podrożał autogaz: tylko w okresie od 16 do 23 września średnia cena na gaz płynny wzrosła o 1,65 UAH za litr i osiągnęła poziom 32,66 UAH za litr. W ciągu całego miesiąca cena wzrosła o 3,73 UAH za litr.
Według monitoringu Grupy Konsultingowej „A-95” największy wzrost cen odnotowano w sieci UPG, gdzie gaz zdrożał o 2,29 UAH za litr, osiągając cenę 32,51 UAH za litr. W sieciach premium (OKKO, WOG, SOCAR) oraz w grupie „Privat” ceny wzrosły o 2 UAH za litr, sięgając 33,98 UAH.
Sieć KLO również podniosła ceny do 33,49 UAH za litr (+1,70 UAH w ciągu tygodnia), co zbliżyło je do poziomu sieci „zielonych”.
Najmniejszy wzrost ceny zaobserwowano w sieci VST – tylko o 50 kopiejek za litr, do poziomu 31,90 UAH za litr.
Według „A-95” cena hurtowa na gaz płynny wzrosła o 810 UAH za tonę (0,44 UAH za litr) na początku tygodnia i o 4210 UAH za tonę (+2,27 UAH za litr) od 1 września, osiągając 54 250 UAH za tonę (29,30 UAH za litr). Świadczy to o tym, że ceny detaliczne wzrosły bardziej niż hurtowe, co zwiększyło marżę.
Zdaniem ekspertów, nie jest to ostatni wzrost cen gazu w sieciach premium w tym miesiącu. Wskazują na kilka kluczowych czynników takiego wzrostu cen autogazu.
1 września weszła w życie podwyżka akcyz na paliwa. Stawka akcyzy na autogaz wzrosła z 52 do 148 euro za 1000 litrów, co jest znaczącym skokiem. Była to część rządowego programu stopniowego zbliżania stawek akcyzy do minimalnego poziomu w UE w ciągu kilku następnych lat.
Oprócz podwyżki akcyz, znaczną rolę w wzroście cen odegrał czynnik wyczerpania tanich zapasów paliwa. Z tego powodu ukraińscy handlowcy byli zmuszeni do przejścia na droższy import, co dodatkowo podniosło koszty autogazu. Ukraina importuje prawie cały gaz płynny, a w warunkach globalnych wahań cen ropy naftowej ma to istotny wpływ na rynek.
Wzrost cen towarzyszył również niepewności na światowych rynkach energetycznych, gdzie ceny ropy naftowej wahały się z powodu aktywności gospodarczej w Chinach i sankcji na dostawy propanu-butanu z Rosji. Wiadomo, że Ukraina importuje znaczne ilości gazu płynnego, a wszelkie zmiany w dostawach na rynek globalny, zwłaszcza od tak dużych dostawców jak Rosja, mogą wpływać na kształtowanie się cen w regionie.
W tym kontekście ważna jest informacja, że czwarty miesiąc z rzędu zmniejsza się dostawa gazu płynnego z Rosji do Polski. Jeśli w maju Rosja dostarczyła 100 tys. ton LPG do Polski, to w sierpniu ten wolumen spadł do 50 tys. ton, a we wrześniu wysłano tylko 18,9 tys. ton. Polscy handlowcy prognozują, że w październiku dostawy mogą spaść do zera. Te zmiany są spowodowane różnymi czynnikami, w tym problemami z płatnościami polskich importerów oraz cłami eksportowymi na rosyjski gaz.
Dla Ukrainy ten proces jest kluczowy, ponieważ Polska jest jednym z głównych dostawców autogazu do kraju. Ograniczenie dostaw LPG przez Polskę powoduje wzrost cen i deficyt na ukraińskim rynku, zmuszając handlowców do poszukiwania alternatywnych źródeł paliwa, na przykład przez Rumunię i inne kraje.
Wiktoria Czyrwa
Zdjęcie Toby Dagenhart