2 lutego 2023. Premier Denys Szmyhal wymienił pięć priorytetów odbudowy Ukrainy. Są to energetyka, mieszkalnictwo, rozminowywanie, krytyczna infrastruktura społeczna oraz pomoc dla prywatnych firm. Aby zrealizować te cele tylko w zakresie odbudowy infrastruktury energetycznej potrzebne jest 17 miliardów dolarów.
Jest jasne, dlaczego energetyka znajduje się na szczycie listy priorytetów. Ukraina przetrwała 13 ataków rakietowych wroga i 15 ataków dronów na obiekty energetyczne, które zniszczyły ponad 400 obiektów. Ponad 10 gigawatów mocy znajduje się pod tymczasową kontrolą okupantów- to elektrownie Zaporoska Elektrownia Jądrowa, Ługańska Elektrownia Cieplna, elektrownie w Wuhłehirsku i Kachowska Elektrownia Wodna. Wśród priorytetowych zadań rządu jest więc ochrona infrastruktury energetycznej i jak najszybsze przywrócenie do pracy tego, czego nie udało się uratować.
Analitycy dostrzegli w tej sytuacji pozytywny aspekt- jest to bowiem szansa na unowocześnienie systemu energetycznego Ukrainy.
Odbudowa zasobów mieszkaniowych zajmuje drugie miejsce na liście priorytetów premiera. Remonty domów będą ważnym warunkiem powrotu do domu setek tysięcy Ukraińców.
Wielka wojna Rosji z Ukrainą pozbawiła ponad 2,4 miliona ludzi normalnego mieszkania. Jest to jednak tylko wstępna liczba, ponieważ nie można obliczyć dokładnej ilości zniszczonego mienia, gdy działania wojenne wciąż trwają. Rząd Ukrainy i ONZ postanowiły uruchomić platformę pomocy dla osób, których domy zostały uszkodzone lub zniszczone w czasie wojny. Stosowne memorandum zostało podpisane pod koniec stycznia.
Platforma „Ukraina – nasz dom” ma na celu ułatwienie dostępu do rozwiązań w zakresie odbudowy zniszczonych mieszkań. Połączy programy humanitarne dotyczące napraw awaryjnych i odbudowy mieszkań z bieżącymi rządowymi planami naprawy i programami wspieranymi przez międzynarodowe instytucje finansowe.
Kolejna dziedzina, która dość logicznie znalazła się na liście priorytetów i wymaga znacznych wysiłków to rozminowanie terenów Ukrainy. Zaminowanych jest 250 tysięcy kilometrów kwadratowych ziemi, co utrudnia rozwój biznesu, ogranicza potencjał rolnictwa i uniemożliwia Ukraińcom powrót na tereny okupowane.
Ocenia się, że potencjalnie niebezpiecznych jest 174 000 kilometrów kwadratowych, co stanowi około 30 proc. całkowitej powierzchni naszego państwa. Najbardziej zanieczyszczonymi obiektami wybuchowymi są terytoria znajdujące się pod okupacją rosyjską. Rosyjscy terroryści nadal ostrzeliwują ukraińskie miasta i miasteczka, więc wszystko to spowalnia rozminowanie. W tej pracy nie obejdziemy się bez pomocy partnerów międzynarodowych.
Ukraina będzie potrzebowała dużo dodatkowych środków na całkowitą odbudowę infrastruktury krytycznej i społecznej. Na drogi, mosty, obiekty komunalne, sieci wodociągowe, gazowe i ciepłownicze, szkoły i szpitale.
Rząd przyznał już samorządom subwencje z budżetu państwa na realizację projektów w ramach Programu Odbudowy Ukrainy zgodnie z Umową finansową między Ukrainą a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI). To około 340 milionów Euro. Środki zostaną przeznaczone na odbudowę infrastruktury w dziesięciu regionach Ukrainy. Przede wszystkim w obwodzie kijowskim, ponieważ region ten znacznie ucierpiał na początku rosyjskiej inwazji. Rząd zapowiada realizację 83 projektów odbudowy i budowy obiektów infrastrukturalnych w regionach wyludnionych i wspierających. Szczegóły dotyczące takich projektów są wciąż nieliczne. Wiadomo, że środki zostaną skierowane przede wszystkim na odbudowę szkół, przedszkoli, szpitali oraz obiektów ciepłowniczych i wodociągowych.
Wskazując piąty priorytet – pomoc dla prywatnego biznesu – premier wspomniał o stratach ukraińskiego biznesu. Według wyników z zeszłego roku straty bezpośrednie wyniosły 13 mld USD, pośrednie ponad 33 mld USD. Gabinet Ministrów twierdzi, że już wspiera biznes pożyczkami preferencyjnymi i dotacjami, ale potrzeba więcej finansowania.
Środki na odbudowę Ukrainy mają pochodzić z czterech źródeł: skonfiskowanych rosyjskich aktywów, środków z budżetu państwa, środków od partnerów międzynarodowych oraz darowizn od osób prywatnych i przedsiębiorstw.
Wiktoria Czyrwa
Photo by Brett Jordan on Unsplash