27 stycznia 2025. Polsko-Ukraińska Izba Gospodarcza oraz ukraiński Klub Energetyczny zwróciły się do instytucji państwowych o podjęcie prac nad nowelizacją Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 kwietnia 2017 r. w sprawie minimalnego poziomu dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego z zagranicy. Regulacja ta nie odpowiada obecnym realiom rynkowym.
Podczas seminarium dyskusyjnego z udziałem przedsiębiorstw zajmujących się obrotem energią, 16 grudnia 2024 roku w Warszawie, wskazywano, że rozporządzenie z 2017 roku zostało przyjęte w zupełnie innych okolicznościach geopolitycznych i ekonomicznych, a jego główną przesłanką była wola zmniejszenia zależności Polski od rosyjskiego gazu. Ten cel został w całości osiągnięty.
Polska – na tle innych państw Europy Środkowej i Wschodniej – charakteryzuje się obecnie zdywersyfikowaną strukturą dostaw oraz rozbudowaną siecią gazowych połączeń systemowych z sąsiadami. Jest to sytuacja zdecydowanie odmienna aniżeli w 2017 roku. Paradoksem jest, że -zgodnie z tym rozporządzeniem- po wyeliminowaniu dostaw rosyjskiego gazu ze wschodniego kierunku, dostawy gazu z Ukrainy traktowane są na równi z dostawami z Rosji i Białorusi.
PUIG i Klub Energetyczny zwracają uwagę, że Ukraina posiada największe w Europie podziemne magazyny gazu (PMG) o pojemności ponad 30 mld m3, których większość jest położona blisko polskiej granicy. Dla porównania, polskie PMG magazyny mają pojemność ok. 3.5 mld m3. Ukraińskie magazyny już dzisiaj odgrywają ważną rolę w procesie zwiększania bezpieczeństwa i płynności europejskiego rynku gazu, składując gaz dostarczany przez europejskie firmy energetyczne. Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/1032) z 29 czerwca 2022, poziom wypełnienia europejskich magazynów gazu został ustalony na 90 proc. na dzień 1 listopada każdego roku.
Magazyny ukraińskie stanowią w tej sytuacji niezbędny margines bezpieczeństwa dla składowania handlowego i płynnościowego, jak i ograniczania tempa zużycia krajowych zasobów magazynowych. Taką rolę pełniły w polskim systemie gazowniczym m.in. w listopadzie 2024, kiedy wzrost zużycia w Polsce (niskie temperatury) był kompensowany re-importem z Ukrainy, a nie wytłaczaniem z polskich PMG. W tym kontekście obie organizacje zwróciły się do Ministra Przemysłu o pilne wydanie wiążącej interpretacji w zakresie eksportu gazu z terytorium Polski, który jest składowany w podziemnych magazynach gazu w Ukrainie i następnie ponownie importowany do Polski. Działanie to służy bezpieczeństwu i stabilności polskiego i europejskiego rynku gazu, a z uwagi na nieprecyzyjność regulacji, traktowane jest jak import gazu i podlega ograniczeniom rozporządzenia o dywersyfikacji.
Red.
Image by fernando zhiminaicela from Pixabay