3 sierpnia 2023. W ciągu ostatnich 10 lat budżet państwa stracił co najmniej 3 mld UAH w podatkach od giełd kryptowalut- tak oblicza Biuro Bezpieczeństwa Gospodarczego. Eksperci twierdzą, że wynika to z braku przejrzystych ram prawnych. Czy sama regulacja rynku kryptowalut ułatwi połączenie tej klasy aktywów z tradycyjnym systemem finansowym?
Obecnie w Ukrainie nie ma chyba ani jednej osoby, która nie słyszałaby o kryptowalutach. Co więcej, Ukraina jest jednym z trzech światowych liderów pod względem wykorzystania pieniądza cyfrowego. 13 proc. Ukraińców posiada wirtualne pieniądze na swoich kontach. Istnieje jednak również wiele uprzedzeń wobec kryptowalut.
W Państwowej Komisji Papierów Wartościowych i Giełd podkreślają, że Ukraina powinna działać zgodnie z zasadami UE. Jasne i przejrzyste zasady są potrzebne do dalszego rozwoju branży aktywów cyfrowych.
Przewodniczący Komisji, Ruslan Magomedov, mówi, że Komicja ściśle współpracuje z międzynarodowymi partnerami i jest gotowy do przedłożenia projektu ustawy o aktywach wirtualnych. Potwierdził plany włączenia zasad europejskiego rozporządzenia w sprawie rynków aktywów kryptograficznych do tej ustawy.
Dokument jest na etapie ostatecznego zatwierdzenia, po czym zostanie opublikowany i spodziewane są opinie rynku. Szef Komisji podkreślił, że jego zadaniem jest usystematyzowanie i uogólnienie zasad, pozostawiając ich wdrożenie biznesowi. Jeśli zostanie przyjęty przez Radę Najwyższą, zaktualizowane przepisy dotyczące wirtualnych aktywów będą miały następujące kluczowe pozycje:
- Narodowy Bank Ukrainy i Komisja będą pełnić rolę regulatorów rynku;
- aktywa wirtualne zostaną podzielone na trzy kategorie: tokeny pieniądza elektronicznego, tokeny powiązane z aktywami i inne aktywa wirtualne;
- w przypadku oferty publicznej (emisji) tokenów powiązanych z aktywami na aukcji, emitent musi być osobą prawną upoważnioną przez Komisję. W celu uzyskania zezwolenia podmiot prawny musi wydać białą księgę (zasadniczo prospekt emisyjny).
- Stawka podatku wynosi 18 proc. od dochodu z inwestycji i 1,5 proc. podatku wojskowego. Warunkiem zapłaty podatku jest to, że ogólny wynik finansowy transakcji z aktywami inwestycyjnymi jest dodatni, a wirtualne aktywa wynikające z tych transakcji są własnością płatnika przez okres do 365 dni.
Co na ten temat sądzi biznes? Binance opowiada się za bardziej umiarkowaną opcją podatkową dla rynku kryptowalut. „Będziemy oferować niemiecki model opodatkowania”- mówi Kirill Khomyakov, dyrektor generalny Binance na Ukrainie. „Mówimy o zerowym podatku dla inwestorów, którzy posiadają kryptowaluty od ponad roku” – wyjaśnia.
Eksperci uważają, że zbyt surowe zasady gry mogą utrudnić rozwój wirtualnych aktywów i technologii blockchain. Z drugiej strony, szeroka „samoregulacja” rynku może zaszkodzić inwestorom, których aktywa wymagają ochrony. Potencjał kryptowalut, ich wpływ na system finansowy, a także ryzyko i korzyści płynące z inwestowania w kryptowaluty powinny być jasno przeanalizowane.
Przyjęcie projektu ustawy nie może być dłużej opóźniane. „Podczas gdy sprawa się przedłuża, państwo nadal traci dziesiątki milionów w podatkach co miesiąc. Ponadto transakcje kryptowalutowe mogą być wykorzystywane do obchodzenia sankcji, wypłacania środków za granicę, angażowania się w nielegalny hazard i popełniania przestępstw” – powiedział Andriy Pashchuk, zastępca dyrektora Biura Bezpieczeństwa Gospodarczego.
Analitycy rynku finansowego nie obiecują sobie zbyt wiele po nowej ustawie. Zwracają uwagę, że w ubiegłym roku parlamentarzyści przyjęli już projekt ustawy o wirtualnych aktywach, ale może ona wejść w życie dopiero po wprowadzeniu zmian w kodeksie podatkowym. Ustawodawcy próbowali zmienić przepisy podatkowe podczas wojny na pełną skalę, ale nie udało im się osiągnąć żadnych pozytywnych rezultatów. Kolejna próba została podjęta po tym, jak UE zatwierdziła regulację rynku kryptowalut dotyczącą wirtualnych aktywów.
Rozpatrzenie zaktualizowanego dokumentu zaplanowano na wrzesień. Jeśli ustawa zostanie przyjęta, obieg wirtualnych aktywów w Ukrainie zostanie w pełni uregulowany, a kryptowaluty zostaną zalegalizowane, mówi deputowany Yaroslav Zheleznyak, który przedłoży projekt ustawy Radzie Najwyższej.
Czy ścieżka dokumentu w parlamencie będzie łatwa? Nie jest to gwarantowane. Są pytania dotyczące koncepcji opodatkowania kryptowalut, mogą pojawić się komentarze i zgody Ministerstwa Transformacji Cyfrowej oraz banku centralnego.
Arsen Makarchuk, dyrektor Departamentu Strategii i Rozwoju Narodowego Banku Ukrainy wyjaśnił, że Ukraina nie będzie znacznie różnić się od innych krajów europejskich pod względem wdrażania standardów dla tego rynku, ale mogą istnieć pewne osobliwości.
„Rozporządzenie powinno uwzględniać realia prawne, w tym istnienie dwóch regulatorów (Narodowy Bank Ukrainy i Państwowa Komisja Papierów Wartościowych i Giełd) i odpowiedni podział regulacji rynku usług finansowych między nimi. Innymi słowy, regulacja powinna być dostosowana do realiów krajowych, ale nie stoi to w sprzeczności z faktem, że koncepcyjnie powinniśmy dążyć do tego samego standardu co UE” – podsumował Makarchuk.
Jednocześnie NBU ostrożnie podchodzi do ewentualnych zmian i odwołuje się do doświadczeń międzynarodowych.
„Stosunek świata do kryptowalut nie jest jednoznaczny. Byliśmy już świadkami poważnych wstrząsów na tych rynkach w USA, kiedy okazało się, że kryptowaluty, które miały być zabezpieczone fizycznymi dolarami, okazały się niezabezpieczone, a to duże ryzyko” – ostrzega Kateryna Rozhkova, pierwszy zastępca prezesa NBU.
Rzeczywiście, w Ukrainie tylko ograniczona liczba osób nadal korzysta z pieniądza elektronicznego. Bitcoiny w kraju można już wykorzystać do zakupu paliwa, odzieży, żywności, zamawiania różnych usług itp. Dzisiejszy rynek kryptowalut to szybko rozwijający się system, który wkrótce stanie się częścią codziennego życia finansowego każdego Ukraińca. Jest bezpieczniejszy, bardziej niezawodny i tańszy niż, na przykład, system bankowy. Tak przynajmniej twierdzą eksperci.
Wiktoria Czyrwa
Photo by Art Rachen on Unsplash