28 kwietnia 2021. Możliwy jest nowy konflikt handlowy między Ukrainą a UE w związku z rządowym dekretem o całkowitym zakazie eksportu nasion słonecznika od 15 maja do 30 września 2021 roku.
W Ministerstwie Rozwoju Gospodarczego, Handlu i Rolnictwa, które opracowywało projekt rozporządzenia, informują, że głównym powodem zakazu jest wzrost cen oleju na rynku krajowym. W notatce wyjaśniającej napisano, że „wzrost cen oleju słonecznikowego był konsekwencją znacznego wzrostu cen nasion słonecznika, który stanowi 85 proc. kosztów produkcji oleju. (… ) W wyniku cech klimatycznych uprawy słonecznika, dostępność surowców w przedsiębiorstwach przetwórczych oleju na początku okresu marketingowego (wrzesień 2020 r.) wynosiła tylko 36,9 proc. wolumenu poprzedniego okresu marketingowego, a krajowe ceny zakupu w ciągu zaledwie dwóch tygodni września 2020 r. wzrosły o 30 proc.”
Zdaniem rządu rozwiązaniem tego problemu mógłby być zakaz eksportu surowców, na które obecnie jest duży popyt za granicą.
W ministerstwie przedstawiają dodatkowy argument za ograniczeniem wywozu: ze względu na dużą konkurencję surowcową zarówno na rynku krajowym, jak i światowym, ceny nasion słonecznika wzrosły ponad 2,1-krotnie od początku roku gospodarczego.
„Większość nasion w Ukrainie jest przetwarzana na olej. Na tle ponad 14 milionów ton rocznych zbiorów i zakaz eksportu dla 200-300 tys. ton nie będzie miał zauważalnego wpływu na ceny”- powiedziała Maria Kolesnik, szefowa działu analitycznego w „AAA Consulting Agency”.
Dodała, że rząd początkowo planował zakazać eksportu oleju słonecznikowego, co rzeczywiście mogło znacząco wpłynąć na ceny, jednak decyzja ta miałaby druzgocący wpływ na przemysł i doprowadziłaby do znacznego zmniejszenia wpływów walutowych.
Zakaz eksportu nasion może spowodować pogorszenie stosunków z Brukselą. Jest on bowiem bezpośrednim naruszeniem art. 35 Układu Stowarzyszeniowego Ukrainy i UE, w którym strony zobowiązały się do powstrzymania się od tworzenia ograniczeń w handlu dwustronnym. Układ Stowarzyszeniowy wyraźnie zakazuje wprowadzania zakazów eksportu. Oczywiście są wyjątki- kwestie ekologii lub bezpieczeństwa życia lub zdrowia obywateli.
W perspektywie Ukrainę czeka nowy arbitraż, analogicznie do sposobu rozstrzygania sporu o nieprzetworzonego drewna (okrągłego).
OT