7 grudnia 2021 r. Prezydent Wołodymyr Zełenski zapowiedział wprowadzenie paszportu ekonomicznego, zgodnie z którym wszyscy dorośli Ukraińcy będą mogli otrzymać ponad 600 tys. UAH.
Obywatele Ukrainy urodzeni od 1 stycznia 2019 r., po osiągnięciu pełnoletności otrzymają ponad 620 tys. UAH każdy. Pieniądze na ten cel – prawie bilion UAH – państwo przeznaczy z pobranego czynszu za wydobycie kopalin.
Taką właśnie inicjatywę ogłosił prezydent w przemówieniu w Radzie Najwyższej. Odpowiedni projekt został zarejestrowany w parlamencie.
Zgodnie z planem, od 2023 r. będzie funkcjonował Fundusz dla Przyszłych Pokoleń, który będzie zasilany środkami z czynszów i do którego każdemu uczestnikowi Funduszu do ukończenia 18 roku życia wpłacane będą corocznie składki państwowe.
Oto jak procent odliczeń wzrośnie w ciągu 10 lat, w zależności od rodzaju czynszu za użytkowanie gruntu o znaczeniu krajowym:
dla górnictwa: od 35 proc. w 2023 r. do 70 proc. w 2030 r. (+5 punktów rocznie);
dla wydobycia ropy naftowej, koncentratu gazowego i gazu: od 47,5 proc. w 2023 r. do 95 proc. w 2033 r. (+5 pkt. rocznie, a w ostatnim roku o 2,5.)
w obrębie szelfu kontynentalnego lub morskiej strefy ekonomicznej: od 50 proc. w 2023 r. do 100 proc. w 2033 r. (+5 pp rocznie).
Z dokumentu wynika, że nie chodzi o otrzymanie gotówki po uzyskaniu pełnoletniości. Środki zostaną przekazane na udokumentowane cele, których lista jest ograniczona: szkolnictwo wyższe i zawodowe na Ukrainie, własne mieszkanie lub oszczędności emerytalne w prywatnym funduszu emerytalnym.
Istnieje możliwość wcześniejszego wypłacenia środków – w przypadku nieprzewidzianych dramatycznych okoliczności, na przykład, konieczności zapłaty za leczenie poważnych chorób (onkologia, zawał serca, udar, konieczność przeszczepienia ważnych narządów itp.). W przypadku śmierci potencjalnego odbiorcy środków kwotę otrzyma jego spadkobierca bez odniesienia do celów określonych prawem.
Według przewodniczącego komitetu finansowego Rady Danyła Hetmancewa środki na Fundusz Przyszłych Pokoleń mogą pochodzić nie tylko z opłat czynszowych, ale także z dochodów z prywatyzacji czy wpływów z podatku VAT od importowanych towarów. Ale to jest perspektywa na kilka następnych dziesięcioleci.
Inicjatywa Wołodymyra Zełenskiego nie jest nowa. W kilku krajach na całym świecie utworzono fundusze, które są zasilane przychodami z wydobycia ropy, gazu i minerałów. Najbardziej znanym jest Norweski Fundusz Naftowy, który otrzymuje połowę dochodu z produkcji ropy naftowej. Ale inicjatywa tworzenia kont oszczędnościowych dla dzieci należy do państw arabskich. Na przykład w Zjednoczonych Emiratach Arabskich państwo otwiera konto dla każdego nowo narodzonego obywatela. W momencie osiągnięcia pełnoletniości – z odsetkami – na tych rachunkach jest kwota 100 tys. USD.
Nawet jeśli inicjatywa zostanie zrealizowana, Ukraińcy urodzeni od 2019 roku, po ukończeniu 18 roku życia mogą liczyć na znacznie mniejsze kwoty. W budżecie na 2022 r. przewidziano ponad 71 mld UAH dochodów z najmu – około 2,5 mld USD według średniego kursu prognozowanego na przyszły rok. W 2021 roku planowane przychody z najmu wyniosły 42 mld UAH.
Wiktoria Czyrwa