14 lipca 2023. Znienawidzone sowieckie godło na tarczy pomnika Matki Ojczyzny w Kijowie będzie zastąpione ukraińskim trójzębem. W ten sposób Ukraina pozbywa się symboli ciężkiej przeszłości.
Państwowy Inspektorat Architektury i Urbanistyki Ukrainy wydał pozwolenie na remont tarczy pomnika Matki Ojczyzny w Kijowie i zastąpienie radzieckiego herbu symbolem narodowym – trójzębem. Prace rozpoczną się w najbliższej przyszłości i zostaną zakończone przed Dniem Niepodległości Ukrainy 24 sierpnia 2023 roku.
W ten sposób Ukraina kontynuuje walkę z konsekwencjami sowietyzacji, rusyfikacji i komunizacji. Tego domaga się i społeczeństwo: w ubiegłym roku pomysł ten poparło 85 proc. respondentów, którzy wzięli udział w ankiecie przeprowadzonej przez Diia. Nawiasem mówiąc, ten sondaż był najbardziej masowy. A gdyby został przeprowadzony dzisiaj, odsetek ten byłby jeszcze wyższy, mówi Ołeksandr Tkaczenko, minister kultury i polityki informacyjnej.
Od początku niepodległości Ukrainy trwały spory dotyczące demontażu pomnika. Według Wołodymyra Wjatrowycza, deputowanego ludowego i byłego szefa Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej, nie można ukrainizować Matki Ojczyzny– więc, należy się jej pozbyć. Jednak według Ministerstwa Kultury nie należy burzyć pomnika, który jest jedną z wizytówek Ukrainy i atrakcją dla wielu turystów. A dziś, gdy kraj jest w stanie wojny, jest to absurdalne. Dlatego postanowili ograniczyć się do zmiany symboli.
Zastąpienie radzieckiego godła ukraińskim trójzębem wiąże się z wydatkami z trudnego, bo wojennego. Okazuje się jednak, że projekt będzie zrealizowany ze środków wielkiego biznesu, który zgodził się przekazać 28 mln UAH.
Wcześniej dyrektor Ukraińskiego Instytutu Konstrukcji Stalowych Ołeksandr Shymanovskyi powiedział, że prace budowlane i instalacyjne mające na celu zastąpienie herbu na pomniku będą kosztować około 36 mln UAH. Koszt projektu został znacznie obniżony w porównaniu do wcześniejszych szacunków. Stało to możliwe dzięki dodatkowym badaniom, zaangażowaniu ekspertów i wykorzystaniu wiodących europejskich technologii w pracy.
Historycy zgadzają się, że proces ten jest bardzo skomplikowany, trudny technologicznie, dlatego też wcześniejsze pomysły w tym zakresie pozostały do tej pory niezrealizowane.
Metinvest Group jest pierwszym i największym partnerem w tym historycznym projekcie. Wyprodukuje i bezpłatnie przekaże państwu część stali na nowy trójząb. Do projektu dołączyło wielu partnerów: NJSC Naftogaz Ukrainy, Monobank, Oschadbank, FUIB, Nova Poshta, ATB, PrivatBank, Ukrainian Agrarian Holding, Pierwszy Prywatny Browar, KAN Development i KANBUD, OTP Bank, WOG oraz Niezależne Stowarzyszenie Banków Ukrainy.
Partnerem w gromadzeniu źródeł finansowania jest pozarządowa Agencja Odporności Kulturowej (ACURE). Organizacja ta współpracuje z Centralą Ratowania Dziedzictwa w celu zapewnienia pomocy instytucjom i placówkom kulturalnym podczas agresji wojskowej Federacji Rosyjskiej na Ukrainie. Agencja była dość aktywnie zaangażowana w projekt nowego herbu.
Inicjatorzy projektu zauważają, że trójząb będzie raczej trójwymiarowy niż płaski. Do jego budowy zostaną wykorzystane dwa rodzaje metalu: stal nierdzewna produkowana przez Zaporiżstal i zagranicznego producenta.
Specjaliści, którzy zastąpią radziecki herb trójzębem, zastanawiają się, jak spełnić ukraińskie marzenie. Prace instalacyjne będą musiały zostać przeprowadzone na wysokości 92 metrów. Potrzebny będzie unikalny dźwig i specjalny sprzęt. Do tego sprzyjające warunki pogodowe – ciepło i brak wiatru. A co najważniejsze, całkowity brak wrogich dronów na ukraińskim niebie. Podczas demontażu radziecki herb zostanie pocięty na kawałki, aby łatwiej było go zdjąć, a następnie ponownie zespawany i wystawiony w muzeum.
Dla przypomnienia, Matka Ojczyzna jest pierwszą na świecie całkowicie spawaną metalową rzeźbą. Została wzniesiona w 1981 roku jako symbol zwycięstwa w II wojnie światowej. Jest to jeden z 20 najwyższych posągów na świecie. Całkowita wysokość pomnika wynosi 102 m, czyli więcej niż Statua Wolności w Nowym Jorku (93 m). Waga konstrukcji Matki Ojczyzny wynosi 450 ton. Jest to jedyny pomnik tej wielkości w Europie.
Wiktoria Czyrwa