16 listopada 2022 . Kolejne zamieszanie kadrowe w Ukrainie. Były prezes zarządu Ukreximbank, Yevhen Metsher, znany z ataków na dziennikarzy, stanął na czele rady nadzorczej PJSC Ukrfinżytło. Pojawia się pytanie o zasadność tej nominacji, ponieważ sąd uznał Metsher za winnego w sporze z przedstawicielami prasy.
Przypomnijmy sobie tło konfliktu. Metsher pełnił funkcję prezesa zarządu państwowego Ukreximbanku od początku 2020 roku do października 2021 roku. Uważany jest za osobę bliską prezydentowi Wołodymyrowi Zełenskiemu: obaj pochodzą z Krzywego Rogu. Żona Jewhena Metshera, Julia, jest bliską przyjaciółką aktorki Kvartal 95 Oleny Kravets i została powołana do rady nadzorczej PrivatBanku.
Metsher dał się poznać opinii publicznej 4 października 2021 roku. W rozmowie z dziennikarzami programu „Schemy” nie spodobało mu się pytanie o duży kredyt walutowy udzielony przez „Ukreximbank”, jako zabezpieczenie problematycznego majątku, przedsiębiorcy prowadzącemu działalność gospodarczą na terenie tzw. Donieckiej Republiki Ludowej. Metsher nie odpowiedział na pytanie i zamiast tego nakazał ochronie zabranie kamer dziennikarzom i przejęcie taśm. A kiedy przedstawiciele mediów zaczęli stawiać opór, ochoniarze użyli wobec nich siły fizycznej.
Incydent zyskał rozgłos, dziennikarzom udało się odzyskać nagranie z uszkodzonej kamery, a Yevhen Metsher- pod presją- napisał rezygnację. Postawiono mu zarzut z art. 171 kk („Nielegalne zajęcie zgromadzonych przez dziennikarza materiałów i urządzeń technicznych, utrudnianie pracy dziennikarza, popełnione przez funkcjonariusza korzystającego z zajmowanego stanowiska służbowego”).
14 września sąd uznał Jewhena Metshera i jego pracowników za winnych wywierania nacisku na dziennikarzy i nałożył na niego śmieszną grzywnę w wysokości 3400 UAH. Do tego obrona oskarżonego złożyła apelację – posiedzenie sądu powinno odbyć się 30 listopada.
Otwarta sprawa karna nie przeszkodziła Metsherowi w powrocie do władzy. Wiosną został niezależnym doradcą pierwszego wicepremiera-ministra gospodarki Julii Swirydenko. W kwietniu 2022 r. Swirydenko złożyła rządowi propozycję powołania Jewhena Metshera na stanowisko wiceministra gospodarki. Jednak dziennikarze „Schem” nagłośnili tę historię i kandydatura Metshera nie została wzięta pod uwagę.
Zamiast tego 11 listopada rada nadzorcza PJSC „Ukrfinżytło” powołała go swego przewodniczącego. Może to stanowisko nie jest tak znaczące i prestiżowe jak wiceminister gospodarki czy prezes zarządu banku państwowego, ale przez tę strukturę przepływają miliardy hrywien, kierowane na państwowe projekty związane z kredytami hipotecznymi i poprawą efektywności energetycznej mieszkań.
Dla przypomnienia: spółka akcyjna „Ukrfinżytło” powstała pod koniec 2020 roku – należy do państwa i jest zarządzana przez Ministerstwo Gospodarki. Przed rozpoczęciem wojny była główną organizacją w realizacji projektu „Wielka Termomodernizacja”, a teraz głównym projektem „Ukrfinżytła” jest program przystępnych kredytów hipotecznych „eOselya”, o którym pisał już eDialog.
W lutym, na krótko przed rozpoczęciem wojny, Julia Swirydenko mówiła o programie termomodernizacyjnym, w który trzeba będzie zainwestować 140 mld UAH i który w przyszłości zmniejszy import gazu o 2,5 proc. i obniży taryfy grzewcze dla ludności o 50 -60 proc. Prezydent Zełenski mówił też o „Wielkiej Termomodernizacji”, której realizacja miała zabezpieczyć przed dalszym wzrostem cen energii i uzyskać niezależność energetyczną.
Wojna zniweczyła te plany, ale jest całkiem oczywiste, że „Ukrfinżytło”, które stanie się organizacją kluczową dla realizacji programu kredytowego „eOselya”, może ubiegać się o miliardowe finansowanie. Dopóki sprawa Jewhena Metshera nie zostanie ostatecznie zamknięta, uważany jest za osobę, w odniesieniu do której spór karny nie został w pełni rozstrzygnięty. W teorii oznacza to, że nie może pracować dla firmy finansowej, przez którą przechodzą takie sumy. Jednak ani Narodowy Bank Ukrainy, ani organy ścigania dotąd nie wyraziły zaniepokojenia tą nominacją.
Pozostaje czekać na pierwszy wywiad Metshera na nowym stanowisku.
Wiktoria Czyrwa