13 sierpnia 2024. Prezes Narodowego Banku Ukrainy Andrij Pyszny udzielił obszernego wywiadu renomowanemu portalu „Ekonomiczna Prawda”. Szef NBU skupił się na problemach, które niepokoją nie tylko sektor bankowy, ale i zwykłych obywateli. Chodzi o inflację, dewaluację, kurs walutowy, ewentualną emisję, wyzwania w energetyce itp. eDIALOG wybrał z wywiadu Pysznego główne tezy.
Prezes NBU poinformował, że prognoza inflacji w bieżącym roku nie powinna przekroczyć 8,5 proc. W przyszłym roku inflacja może spaść o 2 proc.. Zdaniem prezesa banku należy mówić nie tyle o inflacji, co o ochronie oszczędności w hrywnach dla ludności.
Na pytanie dziennikarzy, czy można ocenić atrakcyjność hrywny w stosunku do dolara, bankier zauważył, że w tym sensie trzeba wziąć pod uwagę stawki i kurs za ten sam okres. Pyszny przyznał, że w ciągu ostatniego roku kurs hrywny znacznie spadł – o 12,5 proc. Na rynku gotówkowym wskaźnik ten jest nieco inny – spadek o 11,1 proc. Stawki depozytowe w większości banków wynosiły 15 proc. lub nawet więcej.
Dlatego ci, którzy skorzystali z depozytów w hrywnach co najmniej rok temu, nic nie stracili, przekonuje prezes banku.
„Naszym zadaniem w kontekście zapewnienia atrakcyjności hrywny jest stworzenie takich warunków, aby osoby, które zainwestowały w instrumenty w hrywnach, mogły za rok kupić nie mniej towarów i usług niż obecnie. Nasza polityka zmierza do tego, aby w średnim okresie zakup dolarów czy euro nie był gwarantowanie bardziej atrakcyjny niż inwestowanie w hrywny” – podkreślił szef NBU.
Czy NBU zdecyduje się na emisję hrywny? Na to pytanie Andrij Pyszny odpowiedział bardzo kategorycznie, ponieważ w jego rozumieniu emisja to bilet w jedną stronę. Co więcej, „jeśli na stole znajdzie się finansowanie emisji budżetu, oznacza to, że nie udało nam się zrealizować wszystkiego, co powinniśmy byli zrobić” – podsumował szef Narodowego Banku.
Z drugiej strony NBU wspiera rząd w jego wysiłkach zmierzających do znalezienia dodatkowych źródeł fiskalnych w celu pokrycia ogromnego deficytu budżetowego i znalezienia środków na potrzeby obronne. Jednak bank nie rozważa projektu propozycji fiskalnej. Rzeczywiście, może to być jedno ze źródeł zasilania budżetu, ale nie ta deska ratunkowa, na którą wskazuje rząd. Nawet przy bardzo optymistycznych szacunkach podwyżki podatków mogą pokryć nie więcej niż 120 mld UAH z potrzebnych 500 miliardów.
Andrij Pyszny nie zaprzecza, że czasami istnieje pokusa, aby jak najszybciej osiągnąć pożądany efekt. „Kiedy słyszę, że rozważmy alternatywę rewizji i poszerzenia bazy podatkowej w postaci dewaluacji i inflacji, pojawia mi się pytanie: czy widzieliście choć jeden udany kraj, który poszedł tą drogą?” – wątpi bankier.
Stopa procentowa kredytów dla firm w hrywnach w ciągu ostatniego roku spadła o 5 punktów procentowych, a kredyty korporacyjne w hrywnach wzrosły o 20,5 proc. Według Pysznego świadczy to o chęci banków do przywrócenia konkurencyjnego środowiska. Tak, udział projektów w programie państwowym „5-7-9” zmniejszył się w nowych kredytach z około połowy do jednej trzeciej. Oznacza to, że dwie trzecie nowego portfela to kredyty rynkowe.
Prezes NBU zaznaczył także, że obecnie średnia stopa procentowa kredytów korporacyjnych w hrywnach wynosi 15 proc. Ostatni raz taka była w 2018 roku, na długo przed pełnoskalową wojną.
Na pytanie, jak wygląda finansowanie odbudowy zniszczonych obiektów energetycznych, Pyszny posługuje się liczbami. Tylko w ciągu jednego tygodnia – od 29 lipca do 4 sierpnia – osoby prawne złożyły 162 wnioski na kwotę 1,05 mld, zatwierdzono 110 wniosków na kwotę 403 mln. Udzielono 43 kredyty na 94 mln. Osobom fizycznym udzielono 191 kredytów na kwotę 15 mln. Od początku bieżącego roku suma otrzymanych wniosków przekroczyła 40 mld UAH. W trakcie finansowania znajduje się szereg projektów, których realizacja zapewni utworzenie 50,4 MW generacji.
Wiktoria Czyrwa
Photo by Ahmed Zayan on Unsplash