12 września 2024. Rosjanie kontynuują przywłaszczanie ukraińskich marek handlowych, rejestrując je jako regionalne marki „nowych regionów” Rosji. Ostatnim przykładem jest „Czereśnia Melitopolska”, którą Rospatent zarejestrował jako własną markę. W Ukrainie uważa się to za naruszenie własności intelektualnej i wzywa się społeczność międzynarodową do interwencji w tej sprawie.
O rejestracji oznaczenia „Czereśnia Melitopolska” rosyjska federalna służba własności intelektualnej (Rospatent) poinformowała na swojej stronie internetowej już w lipcu. Tym samym doszło do próby przywłaszczenia ukraińskiej marki regionalnej „Czereśnia Melitopolska” — znanego symbolu sadów czereśniowych Melitopola, który znajduje się w obwodzie zaporoskim Ukrainy. Rosja zarejestrowała tę markę jako swoje oznaczenie geograficzne na arenie międzynarodowej, nazywając ją marką jednego z tak zwanych „nowych regionów”, czyli terytoriów, które uważa za swoje po okupacji.
W rzeczywistości jednak te regiony, w tym rejon melitopolski, są tymczasowo okupowanymi terytoriami Ukrainy, a ten krok Rosji to próba zalegalizowania swojej obecności i wpływów poprzez przywłaszczanie znanych ukraińskich produktów i marek lokalnych. Co więcej, Rospatent wzywa przedstawicieli tymczasowo okupowanych części obwodów donieckiego, ługańskiego, zaporoskiego i chersońskiego do rejestrowania swoich marek oraz innych obiektów własności intelektualnej w celu promowania swoich towarów i usług na rynkach, obiecując pełne wsparcie w tym zakresie.
Ukraina wielokrotnie wyrażała protest, między innymi na forach Zgromadzenia Ogólnego Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) której jest członkiem od 1970 roku. Władze wskazują, że marka „Czereśnia Melitopolska” została zarejestrowana jako oznaczenie geograficzne w lipcu 2020 roku i wpisana do odpowiedniego rejestru. Ponieważ krajem pochodzenia „Czereśni Melitopolskiej” jest Ukraina w jej międzynarodowo uznanych granicach, Rosja swoimi działaniami ponownie ignoruje jakiekolwiek zobowiązania międzynarodowe oraz umowy międzynarodowe, w tym przypadku — w zakresie własności intelektualnej.
Chodzi tu między innymi o Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS), które ustanawia mechanizmy ochrony praw własności intelektualnej, w tym oznaczeń geograficznych, w krajach członkowskich Światowej Organizacji Handlu, której członkiem wciąż jest Rosja.
Rosja przywłaszcza ukraińską własność intelektualną od momentu aneksji Krymu w 2014 roku. Na przykład w Rosji nielegalnie zarejestrowano takie krymskie wina jak „Bałakława”, „Magarać”, „Nowy Świat”, „Meganon”, które również są oznaczeniami geograficznymi Ukrainy.
Jak zauważyła szefowa Ukraińskiego Narodowego Biura Własności Intelektualnej i Innowacji, Ołena Orluk, w artykule dla Forbes, „Czereśnia Melitopolska” stała się pierwszą ukraińską lokalną marką, którą Rosja nielegalnie zarejestrowała na tymczasowo okupowanym terytorium. Jeśli WIPO oraz Światowa Organizacja Handlu nie zareagują na to naruszenie, stworzy to niebezpieczny precedens. Z powodu bezkarności Rosja będzie kontynuować przywłaszczanie ukraińskich marek handlowych.
Według Ołeny Orluk, wraz z wybuchem pełnoskalowej wojny proces rejestracji oznaczeń geograficznych w Ukrainie stopniowo się odradza. W 2023 roku Biuro IP zarejestrowało cztery oznaczenia dla wina- „Jalpuh”, „Pridunajska Besarabia”, „Szabach” i „Asza-abag”. A pod koniec maja 2024 roku do tej listy dodano kolejne – „Zakarpacie / Wino Zakarpackie”.
Niedawno oznaczenie geograficzne uzyskał także chersoński arbuz. Stał się on prawdziwym symbolem wytrwałości ukraińskich rolników, którzy przetrwali okupację obwodu chersońskiego i nadal rozwijają narodową markę w niezwykle trudnych warunkach strefy przyfrontowej.
Zdaniem Ołeny Orluk Ukraina ma co pokazać światu, ponieważ dzięki bogactwom naturalnym i tradycyjnym technikom produkcji producenci mogą komercjalizować lokalne produkty na skalę globalną. Trzeba to robić pomimo tego, że Rosja próbuje zniszczyć lub przywłaszczyć wszystko, co ukraińskie.
Wiktoria Czyrwa
Photo by Debby Hudson on Unsplash