22 grudnia 2022. Wojna w Ukrainie dotknęła każdą sferę, a handel zagraniczny nie jest wyjątkiem. Centrum analityczne YouControl przeprowadziło badanie, porównujące dane celne za 2021 rok i 10 miesięcy 2022 roku.
W tym roku łączny eksport towarów wyniósł 36,9 mld dolarów (67,7 proc. w porównaniu do stycznia-października 2021 r.), czyli zmniejszył się o jedną trzecią. Zmieniła się nie tylko wielkość eksportu, ale także lista partnerów.
Polska zajęła pierwsze miejsce pod względem wolumenu eksportu z Ukrainy – ponad 5,6 mld dolarów (15,4 proc. w porównywalnych okresach 2021 i 2022 roku), spychając Chiny na 4 miejsce. Udział eksportu do Chin spadł o połowę – z 11,8 proc. ogólnego wolumenu handlu zagranicznego do 5,3 proc. Dostawy do Rosji również spadły – z 5 proc. w 2021 roku do 1,3 proc. w obrocie hz. To państwo terrorystyczne zajmuje obecnie dalekie 20. miejsce w rankingu geograficznych kierunków ukraińskiego eksportu.
Jak poprzednio, wśród stabilnych partnerów Ukrainy pozostają Turcja, Niemcy, Holandia, Hiszpania i Czechy.
Jednocześnie znacznie wzrósł udział ukraińskiego eksportu do najbliższych sąsiadów – Rumunii, Słowacji, Bułgarii, Mołdawii, a także – Węgier, co jest zjawiskiem niezwykłym, biorąc pod uwagę trudne relacje polityczne Ukrainy z tym krajem.
Jeśli mówimy o strukturze eksportu, Ukraina uzyskała największe przychody ze sprzedaży produktów rolnych – kukurydzy i oleju słonecznikowego – odpowiednio 12,9 proc. udziału (4,7 mld USD) i 12,1 proc. (4,4 mld USD). Na trzecim miejscu jest ruda żelaza i koncentraty – 2,7 mld USD (7,5 proc.). Kolejne pod względem wartości eksportu są produkty rolne: pszenica i rzepak, kable i druty izolowane, półprodukty ze stali węglowej.
Jeśli chodzi o import, jego łączny wolumen wyniósł 44 mld USD, czyli był o jedną czwartą mniejszy niż przed rokiem. Tu tradycyjnie liderem pod są Chiny – 6,5 mld USD (15 proc. w imporcie Ukrainy). Na drugim miejscu plasuje się Polska – 4,4 mld (9,9 proc.) – w 2021 roku Polska była na czwartym miejscu. Pierwszą trójkę zamykają Niemcy – 3,6 mld USD (8,3 proc).
Dalej plasuje się Turcja, która w 2022 roku przesunęła się z 7. na 4. Pozycję w importem o wartości 2,3 mld USD (5,2 proc. udziału w imporcie). Na piątym miejscu są Stany Zjednoczone z 1,8 mld USD (4,2 proc.). Wcześniej na tym miejscu była Białoruś – teraz jest na 9. miejscu z 3,2 proc. udziałem.
Niestety, nie można stwierdzić, że Ukraina całkowicie zaprzestała importu z kraju agresora. Rosja, która w zeszłym roku była na 2. miejscu teraz znalazła się na szóstym. Jej udział w imporcie Ukrainy spadł prawie trzykrotnie: z 9,1 proc do 3,6 proc. udziału (do wartości 1,5 mld USD).
Najwięcej importowano ropy i produktów ropopochodnych – 6,8 mld USD (15,6 proc.), samochodów i innych pojazdów silnikowych – 2,5 mld USD (5,8 proc.) oraz gazu – 1,8 mld USD (4,1%).
Znacznie wzrósł import w kategorii „pozostałe” – w 2021 r. „pozostałe” towary były na 107. miejscu, w tym roku awansowały na 4. pozycję. Do towarów tych należą ładunki dyplomatyczne, międzynarodowe przesyłki ekspresowe, ładunki skonsolidowane oraz pomoc humanitarna.
Produkty lecznicze tradycyjnie stanowią dużą część importu – 1,2 mld UAH, czyli 2,9 proc.
YouControl doszedł więc do logicznego wniosku, że pełnowymiarowa wojna znacząco zmieniła strukturę ukraińskiego eksportu i importu. Eksperci podkreślają, że są to dane za 10 miesięcy, a za cały rok 2022 mogą zostać nieznacznie skorygowane. Ale już można ocenić trendy – zmiana krajów-liderów eksportu-importu, istotne zmiany w kategoryzacji towarów oraz pojawienie się nowych partnerów handlowych.
Wiktoria Czyrwa