6 grudnia 2022 . Deputowani planują zniesienie ulg podatkowych, wprowadzonych dla przedsiębiorców w stanie wojennym. Proces ten nie będzie jednak gwałtowny- politycy obiecują okres przejściowy, w którym przedsiębiorcy będą mieli czas na przygotowanie do zmian.
Mówimy więc o zniesieniu preferencyjnego systemu podatkowego, zgodnie z którym przedsiębiorcy mogli płacić 2 proc. dochodu zamiast 5 proc., jak było przed wojną. Ta stawka 2 proc. zastępuje obecnie podatek dochodowy (18 proc.) i podatek od wartości dodanej (20 proc.).
Jak zauważył szef komisji finansowo-podatkowej Rady Najwyższej Danyło Hetmancew, z powodu tych podatkowych upustów, budżetwi brakuje co miesiąc ok. 5 mld UAH. Dlatego najprawdopodobniej, po konsultacjach z rządem stawka , w połowie 2023 roku zostanie przywrócone 5. procentowa stawka podatkowa.
Jak dowiedzieli się dziennikarze portalu „Ekonomiczna Praweda”, ulgi podatkowe nie spełniły celów, dla których zostały wprowadzone. Jeśli firma ma rentowność na poziomie 10 proc. w powszechnym systemie podatkowym, czyli przychody przewyższają wydatki o 10 proc., to kwota podatku dochodowego, który zapłaci do budżetu według „starej” stawki 18 proc,, wyniesie 1,8 proc. przychodów. Jeśli rentowność firmy jest wyższa i wynosi, na przykład 20 proc., wówczas stosunek podatku dochodowego do otrzymanego dochodu będzie wyższy : 3,6 proc.
Deputowani, wprowadzając preferencyjne opodatkowanie, zapisali normę, że 2 proc. trzeba wpłacać nawet wtedy, gdy firma przynosi straty. W związku z tym jest to również nieopłacalne dla nierentownych przedsiębiorstw – takie firmy pozostały w powszechnym systemie, płacąc VAT i podatek dochodowy.
Okazało się, że uproszczony system podatkowy jest najkorzystniejszy dla dużego i dochodowego biznesu, w tym gier hazardowych. W końcu, mimo wojny, co miesiąc w tym biznesie oszczędzają na podatkach setki milionów hrywien. Dlatego deputowani uznali, że świadczenia, które planowali wprowadzić jako pomoc w szczególności dla małych i średnich przedsiębiorstw nie sprawdzają się – korzystają z nich ci, dla których nie były przeznaczone.
Statystyki potwierdzają, że nie wszystkie firmy doceniły uproszczenia podatkowe: według Państwowej Służby Podatkowej Ukrainy do listopada 2022 roku około 50 800 firm przeszło na system preferencyjny – to jest tylko 3,6[proc. ogólnej liczby podmiotów prawnych na Ukrainie. W okresie kwiecień-październik wpłaciły one do budżetu ponad 4,6 mld UAH podatków.
Jest jeszcze jeden poważny powód dla skasowania ulg podatkowych – reakcja międzynarodowych partnerów. Przedstawiciele MFW przypominają ukraińskim partnerom, że w ramach współpracy z funduszem Ukraina zobowiązała się nie tylko do przywrócenia przedwojennego poziomu opodatkowania, ale także do niewprowadzania nowych ulg i uproszczeń zmniejszających podstawę opodatkowania. Międzynarodowi partnerzy finansowi mogą zadać zasadne pytanie: dlaczego Ukraina, która co miesiąc potrzebuje miliardowych sum na pokrycie deficytu budżetowego, sama nie stara się zebrać części potrzebnej kwoty, przenosząc ją na barki darczyńców?
Wiadomo już, w jakich etapach nastąpią zmiany w podatkach. Po pierwsze, zostaną anulowane ułatwienia dla branży hazardowej – odpowiednia ustawa została przyjęta przez Radę Najwyższą w pierwszym czytaniu i prawdopodobnie zostanie przyjęta w całości do końca 2022 roku. Dla pozostałych firm świadczenia będą wycofywane stopniowo, aby przedsiębiorstwa miały czas na przygotowanie się.
Według Danyła Hetmancewa rząd nie ma innego wyjścia, jak anulować „przedwojenne” świadczenia. Oprócz oczywistej gwałtownej redukcji wpływów do budżetu, jest jeszcze jeden problem: preferencyjne opodatkowanie dla wszystkich zaburza konkurencyjne środowisko gospodarcze. W końcu ten sam procent opodatkowania jest wprowadzany zarówno dla biznesu, dla którego ma to krytyczne znaczenie, jak i dla takiego, który może obejść się bez ułatwień.
Po rosyjskiej agresji państwo wprowadziło szereg udogodnień dla biznesu. Zniosło cła i VAT na import, odwołało kontrole podatkowe, zniosło akcyzę i obniżyło VAT na paliwo. Indywidualni przedsiębiorcy mogli nie płacić ani jednej składki na ubezpieczenie społeczne, a FOP ( osoby fizyczne – przedsiębiorcy) grupy I i II byli zwolnieni z płacenia jednolitego podatku.
Jednak później okazało się, że nie wszystkie dobre chęci okazywały się korzystne dla biznesu i państwa. Na przykład zniesienie podatków importowych dało znaczne preferencje towarom zagranicznym i doprowadziło do zmniejszenia rezerw walutowych państwa. Stało się to jednym z głównych powodów, dla których kurs hrywny do dolara wzrósł latem do 36,6 hrywny.
Ponadto zrezygnowano z moratorium na kontrole podatkowe: zostały one częściowo przywrócone na początku maja. Przywrócono też akcyzę na paliwo, chociaż obniżony VAT pozostał. W rzeczywistości ze wszystkich „przedwojennych” podatków pozostał tylko uproszczony system podatkowy. Wygląda na to, że nadszedł czas, by z niego zrezygnować.
Wiktoria Czyrwa