3 lutego 2022. Pracownicy Biura Bezpieczeństwa Gospodarczego, Prokuratury Generalnej i Służby Bezpieczeństwa Ukrainy przeprowadzili rewizje w przedsiębiorstwach Grupy Metinvest, które w 70 proc. należą do oligarchy Rinata Achmetowa. Firmy te są oskarżane o wyrządzenie szkody państwu w wysokości 18 mld UAH z powodu zaniżania czynszu za wykorzystanie gruntów i złóż.
„Dzięki tym działaniom urzędnicy firmy dopuścili się celowego uchylania się od płacenia podatków w latach 2018–2020 na kwotę ok. 18 mld UAH, co spowodowało szczególnie duże straty dla budżetu państwa. Postępowanie karne zostało wszczęte na podstawie części 3 art. 212 kodeksu karnego w sprawie umyślnego uchylania się od płacenia podatków przez funkcjonariuszy czterech przedsiębiorstw, co potwierdzają odpowiednie wnioski z badań analitycznych, przeprowadzonych przez Państwową Służbę Podatkową Ukrainy. Obecnie detektywi Biura Bezpieczeństwa Ekonomicznego (BEB) prowadzą przeszukania w biurowcach firmy. Przedstawiono przegląd złóż i zakładów produkcyjnych do przeróbki minerałów. Ekspertyza trwa” – napisano w oświadczeniu BEB.
Przeszukania prowadzono zarówno w budynkach administracyjnych firm, jak i w miejscach wydobycia minerałów oraz w zakładach produkcyjnych do przeróbki kopalin.
Jednocześnie grupa Metinvest uskarża się, że „organy ścigania prowadzą nagłe działania śledcze w sprawie rzekomych naruszeń podatkowych, których istnienia nie ustalono i nie potwierdzono”.
„Spółka odczuwa bezprecedensową i nieuzasadnioną presję na działalność Grupy ze strony organów ścigania – działaniom organów ścigania (SBU, BEB i prokuratorów) towarzyszą liczne naruszenia, przeszukania prowadzone są nielegalnie, sprzęt komputerowy jest bezpodstawnie zajęty, pracownicy przedsiębiorstwa są pod presją, częściowo sparaliżowana została działalność gospodarcza. W swoich działaniach funkcjonariusze faktycznie przywłaszczyli sobie funkcję służby podatkowej, próbując ominąć przepisy podatkowe w celu ustanowienia dodatkowych zobowiązań podatkowych dla przedsiębiorców” – czytamy w oświadczeniu.
Grupa Metinvest to pionowo zintegrowana grupa spółek górniczych. Jej głównymi udziałowcami są SCM Group Rinata Achmetowa (71,24 proc) i Smart Holding Wadyma Nowynskiego (23,76 proc), które wspólnie zarządzają grupą.
Metinvest jest właścicielem zakładów wydobywczych i przetwórczych Północnego, Środkowego i Inguleckiego, zlokalizowanych w Krzywym Rogu.
W nieformalnych komentarzach na temat powodu przeszukań w przedsiębiorstwach Achmetowa politolodzy wymieniają kilka powodów.
- Po pierwsze, dla prezydenta Zełenskiego ważne jest pokazanie realnych kroków w ramach deklarowanej walki z oligarchami.
- Po drugie, między prezydentem a Rinatem Achmetowem doszło do konfliktu personalnego. Stosunki między prezydentem a oligarchą nr 1 uległy znacznemu pogorszeniu od czasu przyjęcia na początku listopada ubiegłego roku ustawy antyoligarchicznej i dymisji popieranego przez Achmetowa przewodniczącego Rady Najwyższej Ukrainy Dmitrija Razumkowa. Na konferencji prasowej pod koniec listopada 2021 r. Wołodymyr Zełenski publicznie oskarżył Achmetowa o udział w planowaniu zamachu stanu na korzyść Rosji.
- Trzecim powodem wymienianym przez rozmówców jest konieczność finansowania wielkich projektów prezydenckich – od Wielkiego Budownictwa po dystrybucję „tysiąca tysięcy”. Podejrzewa się, że projekty te będą częściowo finansowane przez wielki biznes. Podobnie było w 2020 r., kiedy to prezydent zwrócił się do oligarchów o pomoc finansową w aby przeciwdziałaniu koronawirusowi.
Wiktoria Czyrwa