2 lipca 2024 roku. Zatwierdzono deklarację budżetową na lata 2025-2027, która powinna stać się wytyczną dla przyszłorocznego budżetu państwa i podstawą planowania średnioterminowego. Wśród głównych prognoz znajduje się coroczny wzrost dochodów podatkowych, zmniejszenie poziomu pomocy międzynarodowej oraz odbudowa Funduszu Drogowego.
Dokument miał zostać opublikowany 1 czerwca, ale został zatwierdzony z miesięcznym opóźnieniem. W kręgach eksperckich uważa się, że dalsze opóźnianie zatwierdzenia deklaracji jest niedopuszczalne, ponieważ Ukrainie grozi niewypłacalność. Dlatego uczestnikom negocjacji dotyczących restrukturyzacji długu państwowego ważne jest zobaczenie rzeczywistego obrazu wskaźników makroekonomicznych. Obecnie obraz nie wygląda zbyt optymistycznie, ponieważ praktycznie każdy punkt deklaracji jest powiązany z pełnoskalową wojną.
Tak więc na przyszły rok wzrost realnego PKB prawdopodobnie nie przekroczy 2,7 procenta. Przewidywane wskaźniki na lata 2026-2027 to odpowiednio 7,5 i 6,2 procenta. Jeśli chodzi o inflację, to znaczny wzrost cen konsumpcyjnych prognozowany jest na 2026 rok – o 10,4 procenta.
Czego można się spodziewać po kursie hrywny do dolara amerykańskiego?
Deklaracja budżetowa zawiera takie wskaźniki: rok 2025 – 45 UAH za dolara, 2026 – 46,5, 2027 – 46,4 UAH za dolara.
Lwia część przyszłego budżetu składać się będzie z wydatków na bezpieczeństwo i obronę. W przyszłym roku ten wskaźnik wyniesie 2,2 bln UAH, w kolejnych latach odpowiednio 1,6 bln UAH i 1,5 bln UAH. Wszystko zależy od tego, kiedy skończy się wojna, twierdzą analitycy. Jednak praktycznie wszyscy są zgodni, że tak duże wydatki na utrzymanie zdolności obronnych wpłyną na liczby deficytu budżetowego. Najtrudniejszy w tym zakresie ma być 2025 rok: deficyt budżetu państwa wyniesie 18,2 proc. PKB. I tylko w 2027 roku ma on zmniejszyć się prawie trzykrotnie – do 6,7 proc. PKB.
Oczekiwania Ukraińców na podwyżkę płacy minimalnej raczej się nie spełnią. Najprawdopodobniej w ciągu trzech kolejnych lat będzie ona wynosiła 8000 UAH. Na poziomie bieżącego roku planuje się również zatwierdzić wynagrodzenia pracowników sfery budżetowej.
Deklaracja budżetowa przewiduje stopniowe odbudowanie państwowego funduszu drogowego. W 2025 roku na ten cel przeznaczone zostanie 25 proc. potrzeb, w kolejnych dwóch latach odpowiednio 50i 75 procent. Będzie to odpowiednio 44 mld UAH, 124 mld UAH i 233 mld UAH.
Kilka tez w dokumencie budżetowym dotyczy polityki podatkowej. Jednakże konkretne zmiany w stawkach podatkowych nie zostały jeszcze opublikowane. Rząd przygotowuje „dodatkowy pakiet środków na lata 2025-2027”, który będzie zawierał kroki mające zapewnić państwowe zasoby na poziomie prawie 340 mld UAH rocznie. W priorytetach polityki podatkowej znajduje się przegląd wysokości podatku wojennego, podstawy i obiektów opodatkowania.
Rząd planuje wzmocnić państwowe zasoby finansowe poprzez zwiększenie stawek podatku akcyzowego na wyroby tytoniowe i paliwo, zgodnie z dyrektywami UE.
Te zmiany rząd tłumaczy w następujący sposób: za niezapłacone podatki od nielegalnych papierosów można by kupić trzydzieści myśliwców F-16.
Rząd ma nadzieję, że zwiększenie dochodów podatkowych zrekompensuje zmniejszenie poziomu pomocy międzynarodowej: finansowanie budżetu (długi i granty) w 2025 roku przewidziane jest na poziomie 1,53 bln UAH, w 2026 roku – 1,04 bln UAH, a w 2027 roku – 786,5 mld UAH. Obciążenie długiem planuje się zmniejszyć do 90 proc. PKB do 2027 roku.
Deklaracja budżetowa to jedynie wstępny zarys przyszłego budżetu państwa. Jak twierdzą politycy, eksperci i międzynarodowi obserwatorzy, wszystkie liczby i obliczenia należy rozpatrywać przez pryzmat wojny. Na przykład negatywny scenariusz MFW przewiduje, że wojna zakończy się do końca 2025 roku, a nie do końca bieżącego, jak przewidywał scenariusz bazowy. Prawdziwy kryzys może rozpocząć się już w trzecim kwartale bieżącego roku. Doprowadzi to do gwałtownego spadku realnego PKB o 1,7 procenta. Wysokie potrzeby w zakresie obrony i spadek aktywności gospodarczej praktycznie we wszystkich sektorach nieuchronnie doprowadzą do zwiększenia deficytu budżetu państwa. Dlatego przewidywanie, jaki on będzie w rzeczywistości, jest trudne nawet dla rządu.
Wiktoria Czyrwa
Photo by Vadim Bogulov on Unsplash