13 września 2023. Forbes opublikował wywiad z nowym pełniącym obowiązki szefa Biura Bezpieczeństwa Gospodarczego (BEB) Ukrainy Andrijem Paszczukiem. Poruszono w nim szeroki zakres zagadnień: od wyników dialogu z przedsiębiorcami w Biurze Prezydenta i krytyki deputowanych, po problemy z finansowaniem i pomysł prezydenta na stworzenie jednego organu kontrolnego dla biznesu.
Według wszystkich wskaźników, wydajność BEB wzrosła. W pierwszej połowie tego roku liczba postępowań karnych skierowanych do sądów była pięciokrotnie wyższa niż w roku ubiegłym. Liczba zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa wzrosła prawie czterokrotnie. Podczas gdy w 2022 r. było ich 62, w pierwszych sześciu miesiącach tego roku było ich 235.
Pashchuk kładzie szczególny nacisk na działania Biura w zakresie zapobiegania przestępstwom związanym z towarami akcyzowymi. W ubiegłym roku zajęto takie towary o wartości 431 mln UAH, a w pierwszej połowie tego roku kwota ta wzrosła do 3,1 mld UAH.
„Obecnie detektywi Biura prowadzą ponad 1000 postępowań karnych w sprawie uchylania się od płacenia podatków, z których ponad 70 zostało skierowanych do sądu, czyli 5 razy więcej niż w całym 2022 roku. W tych przypadkach straty poniesione przez państwo wyniosły 1,7 mld UAH, z czego 1,4 mld UAH zostało zwrócone w gotówce (tj. osoby przyznają się do winy, a zwrot strat następuje w trakcie postępowania karnego)”- zauważa szef Biura. Podkreśla on, że udało się zapobiec stratom skarbu państwa w wysokości ponad 5 mld UAH.
Brak finansowania
Do końca roku dla zapewnienia pełnego funkcjonowania BEB potrzebne będzie co najmniej 320 mln UAH. Środki te są potrzebne do rekrutacji 200 pracowników na stanowiska, na które już trwają konkursy, oraz do ogłoszenia przetargu na opracowanie jednolitego systemu analitycznego. Obecnie trwają rozmowy z Ministerstwem Finansów, ale nie przyniosły one ostatecznej odpowiedzi.
Natomiast deputowani twierdzą, że nie ma sensu przekazywać pieniędzy na BEB, ponieważ organ ten nie wykazuje skutecznej pracy. Na to Andrij Paszczuk odpowiedział: potrzeba nam około 4,5 mld UAH. Tyle trzeba, jeśli rząd zgodzi się w pełni obsadzić etatowo agencję- od 3000 do 3500 osób, w tym w biurach regionalnych. Fundusze będą również potrzebne do wdrożenia ujednoliconego systemu analitycznego. Aby wdrożyć plan prezydenta dotyczący utworzenia jednego organu kontrolnego, finansowanie Biuro będzie musiało zostać zwiększone prawie 9. krotnie.
Bieżące dochodzenia
Przede wszystkim istotne są śledztwa dotyczące przestępstw związanych z towarami akcyzowymi. Drugim priorytetem jest defraudacja majątku skarbu państwa. Andrii Pashchuk szczegółowo opisał, w jaki sposób detektywom Biura udało się odkryć schemat na Zakarpaciu, gdzie władze lokalne próbowały zdefraudować 42 mln UAH na remont stadionu.
Trzecim obszarem działalności BES jest identyfikacja nieuczciwych biznesmenów, którzy uchylają się od płacenia podatków. Na spotkaniu z przedstawicielami biznesu w Biurze Prezydenta omówiono konkretne postępowania karne. „W żadnym z tych przypadków nie stwierdzono, że działaliśmy nielegalnie lub nie mieliśmy racji”- ocenił Paschuk. Natomiast na Bankowej i uważają, że w 50 proc. przypadków biznes ma rację co do presji ze strony organów ścigania.
Sprawy Kołomojskiego i Firtasza
Paszczuk odpowiedział, że osobiście nie znajduje się na liście osób, które mają dostęp do akt spraw Kołomojskiego. Zauważył również, że śledztwo jest w toku, więc BEB nie jest upoważnione do ujawniania szczegółów.
„Skupiamy się na zapewnieniu, że szkody wyrządzone przez te przestępstwa zostaną zwrócone państwu i że wszyscy zostaną pociągnięci do odpowiedzialności zgodnie z prawem” – powiedział Pashchuk.
Czy są jakieś postępy w sprawie Dmytro Firtasza, który jest oskarżony o kradzież gazu ziemnego z ukraińskiego systemu przesyłu gazu? Szef BEB podzielił się informacją, że ponad 10 osób zostało powiadomionych o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, niektórzy z nich są szefami regionalnych spółek gazowych. Zajęto majątek ruchomy i nieruchomy podejrzanych oraz prawa korporacyjne ukaranego biznesmena o łącznej wartości ponad 7,4 mld UAH.
„Obecnie współpracujemy z zagranicznymi organami w celu doręczenia Firtaszowi zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Prokuratura Generalna przygotowuje wniosek o przekazanie mu zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa” – potwierdził Pashchuk.
Wreszcie, pełniący obowiązki szefa BEB potwierdził, że jest zaangażowany w pełne uruchomienie Biura. I na pewno weźmie udział w konkursie na oficjalnego dyrektora.