3 marca 2023. Od początku roku dolar amerykański stracił 1,7 UAH na ukraińskim rynku gotówkowym. Podobnie na czarnym rynku: hrywna w ciągu dwóch miesięcy wzmocniła się z 40,6 UAH/USD – do 38,8 UAH/USD. Czy to zbieg okoliczności czy pierwsze oznaki stabilności?a
Według kwartalnej analizy przeprowadzonej przez Bank Narodowy Ukrainy ( NBU), biznes koncentrował się na zwiększeniu dewaluacji średnio do 42,59 UAH/USD. Na szczęście oczekiwania nie spełniły się. Hrywna rozpoczęła rok 2023 od gwałtownego wzrostu, co nie było aż tak niespodziewane.
Ekspercka publikacja Forbesa, powstała przy wsparciu analityków finansowych, wskazała cztery powody, które wpłynęły na kurs walutowy.
Wiadomości wojenne, MFW i ustalony kurs
Powodem niepokoju były zapowiedzi o możliwej eskalacji inwazji lub zmasowanych atakach rakietowych w rocznicę pełnoskalowej wojny. Jednak nie doszło do ataków na dużą skalę ze strony kraju agresora. Było to impulsem do wznowienia sprzedaży waluty, która została wstrzymana na wypadek wzrostu ryzyka wojennego.
Optymizmu niewątpliwie dodała wizyta w Ukrainie dyrektorki MFW Kristaliny Georgijewej w Kijowie. Obecnie Ukraina oczekuje silnego wsparcia finansowego w wysokości co najmniej 15 mld USD.
W wyniku znacznej pomocy, rezerwy międzynarodowe NBU wzrosły o prawie 2 mld USD, z 27,95 mld USD na początku grudnia 2022 roku do 29,9 mld USD na początku lutego 2023 roku. Jeśli w 2023 roku partnerzy międzynarodowi przekażą Ukrainie 38-42 mld USD, rezerwy walutowe NBU zostaną wykorzystane do zaabsorbowania większej ilości środków niż obecnie.
Kolejną zachęcającą wiadomością jest to, że NBU obiecuje stały kurs hrywny na poziomie 36,6 UAH/ USD. Stały kurs walutowy plus ograniczenia administracyjne i interwencje NBU stają się głównym czynnikiem stabilizującym dewaluację i oczekiwania inflacyjne.
Wpływ budżetu państwa i decyzji NBU
Na kurs walutowy przestał wpływać negatywny czynnik w postaci znacznych wydatków budżetu państwa, co zwykle widać pod koniec każdego roku. Oleksandr Parashchiy, szef działu badań w Concorde Capital, wyjaśnia: „Pod koniec grudnia wydatki budżetowe były ogromne. Z reguły część z tych środków jest przeliczana na dolary w ciągu kilku miesięcy. Teraz rezerwa hrywien została oczywiście wyczerpana”.
Zadziałał też spadek ogólnej płynności hrywny. Sprzyjało temu ostatnie podniesienie przez NBU stopy rezerwy obowiązkowej. Od 10 lutego NBU zwiększył stopę rezerwy obowiązkowej w hrywnach dla depozytów na żądanie z 0 proc. do 2 proc., a dla depozytów walutowych z 10 proc. do 12 procent. Eksperci twierdzą, że zmniejszyło to presję na gotówkowy rynek walutowy.
Finansiści ostrzegają, że od 11 marca norma ta ulegnie podwojeniu i banki będą zobowiązane do rezerwowania 20 proc. środków na popytowe i bieżące rachunki osób fizycznych. Zaś 30 proc. całej kwoty będzie musiało być zarezerwowane na środki walutowe ulokowane na rachunkach bieżących.
Depozyty po kursie NBU
Wsparciem dla hrywny jest również możliwość zakupu z lokaty w hrywnie waluty obcej po oficjalnym kursie. Zmniejszyło to popyt na walutę w gotówce. Eksperci szacują, że osoby fizyczne otworzyły takie lokaty o wartości kilkuset milionów dolarów. NBU poinformował, że w okresie od 1 listopada 2022 r. do 27 lutego 2023 r. salda na rachunkach osób fizycznych przeznaczonych na zakup walut obcych rosły co tydzień średnio o 43 mln USD.
Przenoszenie pieniędzy z rachunków bieżących na depozyty terminowe zmniejsza presję na rynek walutowy. Oznacza to, że ma pozytywny wpływ na umocnienie hrywny wobec amerykańskiej waluty.
Ogólnie rzecz biorąc, finansista Serhij Fursa mówi, że zniknęła panika wśród Ukraińców, kiedy masowo wykupywali obcą walutę. „Ludzie przyzwyczaili się do stabilnej sytuacji finansowej, nie ma też znaczących zdarzeń o charakterze siły wyższej” – dodał analityk.
Czynnik sezonowy
Kiedy rolnicy rozpoczynają kampanię siewną, sprzedaż walut zwykle się nasila. Producenci rolni potrzebują środków w hrywnach. Prawie wszyscy eksperci mówią o dodatkowym popycie na hrywnę wśród rolników. Zazwyczaj odbywa się to na tle zwiększonych wpływów dewizowych z powodu dobrego eksportu zbóż.
Jednak ten czynnik będzie zależał od kontynuacji porozumienia zbożowego, które jest głównym kanałem eksportu ukraińskich produktów rolnych. Ukraina zwróciła się już do Turcji i ONZ z propozycją przedłużenia umowy o rok.
Obecnie korytarzem zbożowym eksportuje się miesięcznie do trzech milionów ton produktów zbożowych. Możliwe, że wolumeny te wzrosną do sześciu-ośmiu milionów ton.
Nie wiadomo, czy nastąpi tradycyjny „bieg” rolników po hrywny. Obszary zasiewów znacznie się skurczyły z powodu okupacji i działań wojennych, mówią analitycy sektora rolnego. Agrobiznes zmniejsza również uprawy, ponieważ obszary zasiewów są zaśmiecone minami. Dlatego problemy rolników mogą mieć negatywny wpływ na umocnienie hrywny.
Czego więc powinniśmy się spodziewać po dolarze w najbliższym czasie? Bankier Yuriy Krokhmal uważa, że wiosną 2023 roku dolar będzie nadal spadał i hrywna będzie się nadal umacniać.
„Umocnienie hrywny na początku roku wynika z pozytywnych wiadomości gospodarczych. Mianowicie, że Ukraina może liczyć w tym roku na wystarczające wsparcie finansowe ze strony społeczności międzynarodowej. Do umocnienia hrywny przyczyniły się również zapewnienia NBU, że w najbliższym czasie reżim stałego kursu walutowego pozostanie niezmieniony” – powiedział ekspert.
Ołeksandr Okhrimenko, ekspert ekonomiczny, uważa, że w końcu są jakieś zachęcające wiadomości dla ukraińskiej waluty. Jego zdaniem, hrywnę wzmocnią dobre wiadomości z frontu i walka Banku Narodowego Ukrainy ze spekulantami walutowymi.
Wiktoria Czyrwa