26 października 2020. Procedury wiążące pracownika-cudzoziemca z pracodawcą mają obecnie charakter „niewolniczy”. Swoim zdaniem dzieli się Olga Chrebor, Pełnomocniczka Prezydenta Wrocławia ds. Mieszkańców Pochodzenia Ukraińskiego.
W wyniku badania “Pracownik zagraniczny w dobie pandemii”, przeprowadzonego w sierpniu i-wrześniu br. przez agencję zatrudnienia EWL S.A. wraz z Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, okazało się, że 39 proc. obcokrajowców w związku z pandemią musiało znaleźć nową pracę w Polsce, a co trzeci był zmuszony zmienić branżę zatrudnienia. Natomiast z danych NBP wynika, że zatrudnienie cudzoziemców w polskiej gospodarce zmniejszyło się pomiędzy lutym i majem 2020 o ok. 10 proc., głównie z powodu trudności związanych z przekraczaniem granicy ukraińsko-polskiej.
Komentując skutki epidemii dla obywateli Ukrainy w Polsce, Olga Chrebor podkreśla, że obnażono po raz kolejny utrudnienia natury formalnej, związane z legalizacją pracy. Procedury wiążące pracownika-cudzoziemca z pracodawcą mają obecnie charakter „niewolniczy”. Zmiana podmiotu powierzającego wykonywanie pracy, wskazanego w zezwoleniu, wymaga uzyskania nowego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Epidemia pokazała, jak niefunkcjonalne jest to rozwiązanie. W momencie straty pracy w branży gastronomicznej i hotelarskiej pracownicy z Ukrainy nie mogli płynnie podjąć pracy w innych sektorach, właśnie ze względu na formalności, a nie przez brak podaży ofert pracy. Obecnie procedowany jest „Projekt ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach”, który potencjalnie usprawni postępowania dotyczące udzielania cudzoziemcom zezwoleń na pobyt czasowy i pracę.
Należy zaznaczyć, że w ramach tarczy antykryzysowej, m.in., umożliwiono legalny pobyt po wygaśnięciu dokumentu pobytowego w czasie epidemii oraz wydłużono także terminy na składanie wniosków o zezwolenie na pobyt oraz zezwolenia na pracę. Jak wynika z opisywanego badania, 73 proc. obcokrajowców skorzystało lub planuje skorzystać z automatycznego przedłużenia zezwoleń na pobyt i pracę w Polsce. Ponadto, jak pisaliśmy wcześniej, liczba ważnych zezwoleń na pobyt czasowy oraz pobyt stały udzielonych obywatelom Ukrainy stale rośnie i wynosi w tej chwili ponad 230 tys. wobec 205 tys. w 2019 roku. Reasumując Olga Chrebor dodaje, że następstwa epidemii COVID-19 nie spowodowały masowych wyjazdów obywateli Ukrainy z Polski.
Odnośnie lokalnej sytuacji we Wrocławiu zaznacza, że Ukraińcy nie są postrzegani jedynie jako tania siła robocza. Biorą udział w otwartych sesjach Rady Miejskiej, głosowaniu na Wrocławski Budżet Obywatelski, życiu społecznym, wydarzeniach sportowych. Jako ciekawostkę przypomina, że Pierwszy Wrocławski Bieg Niepodległości wygrał Ukrainiec Roman Romanenko. Chrebor podkreśla, że na tak pozytywny obraz imigrantów w mieście ma wpływ konsekwentnie prowadzona polityka miejska, w ramach której bezkompromisowo wnioskuje się o ściganie wszelkich aktów wandalizmu i mowy nienawiści.
Wartym uwagi są też wysiłki organizacji pozarządowych na rzecz pomocy i integracji migrantów. Jedną z takich inicjatyw jest kampania społeczna „Partnerstwo i Zatrudnienie” prowadzona przez Polsko-Ukraińską Izbę Gospodarczą. Misją projektu jest przede wszystkim wsparcie w procesie adaptacji pracowników oraz zwalczanie patologii na rynku rekrutacji i zatrudniania obywateli Ukrainy w Polsce. W tym celu PUIG aktywnie włączyła się do promocji globalnej inicjatywy IRIS (International Recruitment Integrity System) oraz została sygnatariuszem memorandum w sprawie zatrudniania cudzoziemców, w ramach którego zaproponowano, m.in., wydłużenie okresu zatrudnienia na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonania pracy cudzoziemcowi oraz odstąpienia od obowiązku uzyskania nowego zezwolenia na pracę w przypadku zmiany stanowiska pracy cudzoziemca. Ponadto w ramach projektu „Centrum Wielokulturowe – warszawskie centrum DIALOGU” prowadzona jest ścieżka doradztwa zawodowego dla cudzoziemców, obejmująca kwestie zatrudnienia obcokrajowców, redagowania CV i kompletowania dokumentacji niezbędnej dla podjęcia pracy i legalizacji pobytu.
Wywiad z Olgą Chrebor na stronie kampanii społecznej „Partnerstwo i Zatrudnienie”.
Valentyn Honcharenko