9 listopada 2020. W 1 kwartale 2021 roku planuje się publikację Narodowej Strategii Ekonomicznej 2030. Prace nad audytem gospodarki Ukrainy i zamierzeniami strategicznymi trwają od lata tego roku. W ubiegłym tygodniu, z udziałem prezydenta i premiera Ukrainy przedstawiono zarys tych dokumentów.
Przedstawiając wyniki audytu, premier Denys Szmyhal wskazał, że niezrealizowany potencjał gospodarczy Ukrainy wynosi 1 bilion USD. Niezrealizowany potencjał samej ziemi ukraińskiej to 85 miliardów USD, zasobów naturalnych- 409 miliardów USD, wody – 12 miliardów USD, a lasów – 40 miliardów USD. Niezrealizowany potencjał położenia geograficznego Ukrainy szacuje się na poziomie 407 miliardów USD.
Jak wykazał audyt, Ukraina w latach swej niepodległości wykazała znacznie niższe tempo wzrostu gospodarczego niż kraje Europy Środkowej, co wpływało na poziom życia Ukraińców. Od 1996 roku poziom PKB wzrósł o 85 proc., podczas gdy w Europie Środkowej o 125 proc. PKB Ukrainy per capita a jest obecnie 5,2 razy niższy od średniej europejskiej.
Od 1991 r. Ukraina straciła znaczną część swojego przemysłu technologicznego i rolnictwa o wysokiej marży, podczas gdy biznesy o niskiej wartości dodanej rozszerzyły się.
Występują problemy z zasobami pracy. Szacuje się, że w Ukrainie nieoficjalnie zatrudnionych jest 3,3 mln osób. Ukraina również traci na niskiej wydajności pracy. Niska wydajność pracy wynika częściowo z niewystarczających inwestycji – udział inwestycji w środki trwałe w PKB Ukrainy wynosi 18 proc.- dla porównania w Europie Środkowej liczba ta wynosi 22 proc.
Na podstawie audytu zidentyfikowano obszary, w których do 2030 możliwy jest wzrost:
- minerały, ropa naftowa i gaz- zasoby Ukrainy to ponad 12,1 tysiąca zbadanych złóż mineralnych, tylko 4,6 tysiąca z nich, czyli jedna trzecia, jest rozwijanych. Zwiększenie wydobycia minerałów stworzy podstawę do produkcji zaawansowanych technologicznie produktów o dużej wartości dodanej.
- Zasoby wodne – energia wodna, melioracja, rybołówstwo i żegluga rzeczna.
- Grunty rolne —wprowadzenie rynku gruntów rolnych zwiększy cenę gruntów pięciokrotnie, do 5000 USD za hektar do końca dekady.
- Leśnictwo — priorytetem powinno być uzyskanie wartości dodanej dzięki produkcji mebli.
- Turystyka – zwiększenie rocznego napływu turystów zagranicznych do 30 milionów osób, krajowych do 60 milionów, zwiększenie udziału turystyki w PKB z 1 proc. dzisiaj do 10 proc. w 2030 roku.
- Transport lotniczy – trzykrotne zwiększenie liczby pasażerów lotniczych w Ukrainie do 71 milionów osób.
Dyrektor kijowskiego Instytutu Badań Gospodarczych Igor Burakowskij skomentował dla Agencji Interfax- Ukraina, że „cele rozwojowe są interesujące, ale bardziej przydatna jest droga do ich osiągnięcia. Kluczowe pytanie, na które należy odpowiedzieć, to dlaczego te problemy nie zostały rozwiązane wcześniej i jak można je rozwiązać w praktyce dzisiaj. Dlatego też najbardziej interesującą jest przyszła strategia działania.” Zauważył też, że niejasny jest status prawny i politycznych dyskutowanych dokumentów- Audytu i Strategii. Jak będą wpływały na realizowane już reformy? Jakimi instrumentami można osiągnąć zapisane wskaźniki i cele gospodarcze? Burakowskij zauważa, że politycy dość często próbują zaczynać coś od „zera”, co jest złą praktyką.
Z polskiego doświadczenia wiemy, że dyskusje o strategiach gospodarczych pozwalają na chwilę zapomnieć o aktualnych problemach i dają nadzieję na lepszą przyszłość. Dokumenty pobudzają też refleksję decydentów i menagerów, ale nie zawsze gospodarkę.
Dariusz Szymczycha