8 lutego 2025. Ministerstwo Obrony Ukrainy opisało na swojej stronie internetowej „duński model” finansowania zakupu broni dla Sił Zbrojnych Ukrainy (ZSU). Pierwsze informacje na ten temat przedstawiono podczas konferencji Yalta European Strategy (YES) we wrześniu ubiegłego roku.
Warto zaprezentować ten model, gdyż obserwujemy przyspieszenie w relacjach przemysłów obronnych Polski i Ukrainy. 3 lutego, w czasie wizyty w Kijowie wiceministra obrony narodowej Cezarego Tomczyka, Polska Grupa Zbrojeniowa zawarła porozumienie o rozszerzeniu współpracy z ukraińskim koncernem Ukroboronprom.
Na czym polega „model duński”?
Mechanizm finansowania przez Danię zakupu broni dla ZSU polega na zwrocie kosztów kontraktów z ukraińskimi producentami. Zgodnie z tym schematem strona ukraińska tworzy szczegółową listę projektów, które wymagają dofinansowania, a duńscy specjaliści przeprowadzają szczegółową ocenę możliwości rekomendowanych firm i analizują ich dotychczasowe doświadczenia w realizacji kontraktów.
Jeszcze w 2023 roku ukraiński przemysł obronny znacznie zwiększył swoje moce produkcyjne. Ukraina stanęła jednak przed dwoma istotnymi wyzwaniami: ograniczonymi wydatkami rządowymi na kontrakty zbrojeniowe oraz stopniowym ograniczaniem międzynarodowej pomocy wojskowej. Do tego czasu kraje partnerskie przekazały już znaczną część dostępnych rezerw, ale ich moce produkcyjne nie pozwalały na dostosowanie się do nowych potrzeb. W tym kontekście „model duński” proponował skuteczne rozwiązanie: skierowanie środków finansowych sojuszników bezpośrednio do ukraińskiego przemysłu obronnego.
Zaletą tego modelu są nie tylko szybkie dostawy niezbędnego uzbrojenia dla ZSU, ale także wzmacnianie zdolności kompleksu wojskowo-przemysłowego Ukrainy.
Decyzja o uruchomieniu takiego mechanizmu została podjęta po wyczerpaniu duńskich zapasów broni dostępnej do przekazania ukraińskiemu wojsku.
Jakie projekty zostały zrealizowane w „modelu duńskiem”?
W pierwszym etapie Dania przeznaczyła transzę w wysokości 50 mln euro, którą przeznaczono na produkcję 18 samobieżnych systemów artyleryjskich Bogdan. Kolejne transze finansowania umożliwiły rozpoczęcie produkcji innych strategicznie ważnych rodzajów broni: dronów dalekiego zasięgu, przeciwpancernych i przeciwokrętowych systemów rakietowych.
Udane wdrożenie „modelu duńskiego” przyczyniło się do rozszerzenia finansowania ukraińskiego przemysłu obronnego przez inne państwa. W 2024 r. do mechanizmu przystąpiły Szwecja i Islandia. Strony udzieliły wsparcia finansowego na rzecz inicjatywy w wysokości odpowiednio 20 mln EUR i 2,7 mln euro bezpośrednio za pośrednictwem Danii.
Jak dotąd kraje partnerskie sfinansowały w Ukrainie zakup uzbrojenia o łącznej wartości 597 mln euro, z czego 175 mln euro pochodziło bezpośrednio z Danii.
Ministerstwo Obrony Ukrainy poinformowało, że na 2025 rok Unia Europejska przeznaczyła na zakup uzbrojenia dla ZSU 1 mld euro z dochodów z zamrożonych rosyjskich aktywów, Kanada zadeklarowała 67 mln euro, zaś Dania zarezerwowała też 130 mln euro na kolejne inwestycje w ukraiński przemysł obronny. Ponadto Norwegia ma przeznaczyć na realizację projektów obronnych w Ukrainie 43 mln USD, zaś Szwecja zapowiedziała alokację 178 mln USD.
W ramach „modelu duńskiego” planuje się poszerzyć zakres produkowanego uzbrojenia, w szczególności o produkcję zaawansowanych technologicznie bezzałogowych statków powietrznych dalekiego zasięgu, nowoczesnych systemów rakietowych i instalacji artyleryjskich.
Ministerstwo Obrony Ukrainy poinformowało też o tworzeniu na terytorium Ukrainy wspólnych przedsiębiorstw obronnych, których liczba wynosi około 40. Wśród partnerów są niemiecki Rheinmetall AG, francusko-niemiecki KNDS czy amerykański Boeing. Takie przedsiębiorstwa nie tylko zapewniają produkcję i konserwację zaawansowanego sprzętu i amunicji bezpośrednio na Ukrainie, ale także przyczyniają się do przyciągnięcia znacznych inwestycji w gospodarkę państwa.
Red.
Image by torben7400 from Pixabay