19 grudnia 2024. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (FOP-y) zareagowały na podwyżkę podatków. W dniu podpisania stosownej ustawy zamknięto 2300 FOP-ów. Ogółem od tego czasu, według danych portalu Opendatabot, zlikwidowano ponad 22 tysiące FOP-ów, a każdego dnia zamykany jest kolejna tysiąc małych przedsiębiorstw.
Eksperci podkreślają, że zamykanie 1000 FOP-ów dziennie to rekordowy wynik, który znacząco przewyższa średnią – 700 przedsiębiorstw na dzień. W sumie od początku 2024 roku swoją działalność zakończyło ponad 254 tysiące FOP-ów. Jednocześnie znacząco spadła liczba nowych rejestracji.
Główną przyczyną tego procesu są nowe obciążenia podatkowe, które przedsiębiorcy określają jako nadmierne i niesprawiedliwe, zwłaszcza w warunkach wojny, niestabilności gospodarczej i spadku siły nabywczej ludności.
Przypomnijmy, nowa ustawa przewiduje podwyżkę stawek podatku liniowego dla FOP-ów drugiej i trzeciej grupy, zwiększenie składki na ubezpieczenie społeczne ze względu na powiązanie jej z rosnącym wynagrodzeniem minimalnym, a także dodatkowe ograniczenia dla uproszczonego systemu podatkowego.
Przedsiębiorcy, szczególnie z sektorów o niskiej rentowności, takich jak handel detaliczny czy usługi, uważają, że w takich warunkach prowadzenie działalności staje się nieopłacalne. Część z nich jest przekonana, że zmiany podatkowe zostały wprowadzone bez wystarczającego uwzględnienia realiów, w jakich znajduje się mały biznes w czasie wojny.
To nie pierwsze masowe zamykanie FOP-ów w 2024 roku. W marcu było podobnie- ponad 28 tysięcy przedsiębiorców zakończyło swoją działalność. Przyczyniło zakończenie kwartału finansowego, kiedy przedsiębiorcy tradycyjnie oceniają efektywność swojej pracy i podejmuję decyzje co do dalszej działalności. Spodziewane zmiany w prawie podatkowym, które omawiano jeszcze przed ich wprowadzeniem, również motywowały przedsiębiorców do zakończenia działalności. Jednocześnie wzrost kosztów prowadzenia biznesu, w tym wyższe ceny nośników energii, wynajmu i płac, stały się dodatkowymi czynnikami, które utrudniały działalność małych firm.
Eksperci uważają, że masowe zamykanie FOP-ów ma poważne konsekwencje dla gospodarki. Spadek wpływów podatkowych do budżetu staje się oczywistym skutkiem, co może wpłynąć na finansowanie kluczowych programów państwowych. Zamykanie przedsiębiorstw oznacza również utratę miejsc pracy, ponieważ wiele FOP-ów zapewniało zatrudnienie pracownikom najemnym. Szczególnie dotkliwe jest to w regionach, gdzie FOP-y stanowią podstawę aktywności gospodarczej. Taka sytuacja zagraża rozwojowi małego biznesu, który jest kluczowy dla stabilności lokalnej gospodarki.
Ekonomiści podkreślają konieczność zrównoważonego podejścia rządu, które uwzględniałoby interesy zarówno budżetu, jak i przedsiębiorców. Wzywają do dialogu między rządem a biznesem w celu opracowania wspólnej strategii. Każde zmiany podatkowe powinny być poprzedzone otwartą dyskusją i uwzględnieniem realnych możliwości przedsiębiorców. Tylko w takich warunkach możliwe jest zapewnienie stabilności gospodarczej i zapobieganie dalszemu ograniczaniu małego biznesu, który jest podstawą gospodarki Ukrainy.
W celu stabilizacji sytuacji ekonomiści proponują kilka rozwiązań, w tym tymczasowe obniżenie obciążeń podatkowych, programy wsparcia państwa dla biznesu, dostępne kredyty i inne działania, które mogą pomóc ustabilizować sytuację.
Podkreślają, że wsparcie małego biznesu jest szczególnie ważne w warunkach wojny, ponieważ to właśnie przedsiębiorcy zapewniają elastyczność i mobilność gospodarki, niezbędne do przezwyciężenia wyzwań.
Portal Opendatabot, reagując na ostatni trend masowego zamykania FOP-ów, zainicjował szeroko zakrojoną ankietę w celu oceny wpływu nowej polityki podatkowej na małych i średnich przedsiębiorców. W ankiecie zadano kilka pytań: czy jesteś zarejestrowany jako FOP, w jakiej branży, czy planujesz zamknąć FOP i z jakiego powodu. Na liście odpowiedzi pierwsza pozycja to „nie daję rady z podatkami”. Wszystko wskazuje na to, że będzie to najpopularniejsza odpowiedź.
Wiktoria Czyrwa
Image by Gerd Altmann from Pixabay