10 grudnia 2024. Powstaje polski fundament II filaru unijnego instrumentu wsparcia Ukraine Facility. Na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o współpracy rozwojowej oraz niektórych innych ustaw. Zapamiętajmy numer wykazu tego projektu: UD 151.
Intencją tych zmian jest umożliwienie Bankowi Gospodarstwa Krajowego wykorzystanie wszystkich możliwości płynących z II filara Ukraine Facility. Beneficjentami będą polscy przedsiębiorcy, uczestniczący w odbudowie i modernizacji Ukrainy, wpisujący się w Plan Ukrainy/Ukraine Plan.
Co czytamy w opisie projektowanych zmian ustawowych?
„(…) Bank Gospodarstwa Krajowego (dalej „BGK”) jako jedyna instytucja finansowa w Polsce posiada akredytację Komisji Europejskiej (tzw. pillar-assesment). BGK pozytywnie przeszedł audyt w ramach wszystkich 9 filarów podlegających ocenie i może być traktowany przez Komisję Europejską jako potencjalny partner wdrażający programy, które umożliwiają dostęp do środków unijnych i gwarancji budżetowej na podstawie zarządzania bezpośredniego, umożliwiając łączenie środków krajowych przeznaczonych na politykę rozwojową ze środkami Unii Europejskiej na te cele (pochodzącymi m. in. z Instrumentu na rzecz Ukrainy (ang. „Ukraine Facility”).
Obecnie obowiązujące przepisy prawa w Polsce uniemożliwiają BGK realizację ww. działań z zakresu współpracy rozwojowej. Brak odpowiednich rozwiązań prawnych nie tylko ogranicza katalog dostępnych instrumentów finansowy stosowanych w pomocy rozwojowej, ale również uniemożliwia wykorzystywanie środków finansowych oferowanych przez Komisję Europejską i inne międzynarodowe instytucje finansowe.
Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji:
Zmiany w ustawie z dnia 16 września 2011 r. o współpracy rozwojowej mają na celu trwałe wpisanie BGK w system instytucji wspierających współpracę rozwojową i umożliwienie ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, działającemu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zagranicznych, powierzanie BGK zadań z tego zakresu.
W ten sposób budują fundament dla pozyskiwania przez BGK środków na realizację zadań rozwojowych ze źródeł zewnętrznych, pozwalając na zwiększenie poziomu oddziaływania przeznaczonych na współpracę rozwojową środków krajowych.
Zmienioną ustawą o współpracy rozwojowej tworzy się zatem, działający w BGK, Fundusz Instrumentów Współpracy Rozwojowej, zwany dalej „FIWR” – w celu wsparcia realizacji przez BGK współpracy rozwojowej w państwach rozwijających się.
Utworzenie FIWR pozwoli na realizowanie przez BGK działań z zakresu współpracy rozwojowej, między innymi poprzez pozabilansowe środki finansowe, co w konsekwencji umożliwi tworzenie preferencyjnych oraz dedykowanych dla danej potrzeby produktów, wspierając wdrażanie polskiej pomocy rozwojowej.
Proponuje się również wprowadzenie odpowiednich zmian w ustawie z dnia 14 marca 2003 r. o Banku Gospodarstwa Krajowego, mających na celu instytucjonalne wzmocnienie BGK w obszarze współpracy rozwojowej poprzez wyraźne wskazanie, że BGK jako polski bank rozwoju jest uprawniony do wykonywania zadań z zakresu współpracy rozwojowej, jak również rozszerzenie celów działania BGK w tym zakresie poza terytorium Polski. Umożliwi to również współpracę BGK z innymi międzynarodowymi instytucjami pomocowymi oraz wykorzystywanie zagranicznych środków przeznaczonych na współpracę rozwojowa.
W konsekwencji powyższych zmian proponuje się również wprowadzić zmiany w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. − Prawo bankowe, mające na celu powierzenie bankowi lub instytucji finansowej mającej siedzibę poza granicami Polski dokonywania oceny zdolności do spłaty zobowiązania i analizy ryzyka wypłaty zobowiązania w przypadku udzielania poręczeń lub gwarancji w ramach pomocy rozwojowej”.
Red.
Image by Walter Frehner from Pixabay