2 grudnia 2024. Weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów nr 1332, które zmienia procedurę rezerwacji pracowników podlegających obowiązkowi służby wojskowej w czasie mobilizacji. Dokument wprowadza istotne korekty do dotychczasowego porządku, w tym nowe wymagania i kryteria dla przedsiębiorstw ubiegających się o status krytycznie ważnych.
Przypomnijmy, że w październiku 2024 roku proces rezerwacji pracowników został wstrzymany, gdy okazało się, że odroczenie mobilizacji otrzymało ponad 1,5 miliona osób. Wykryto liczne przypadki nadużyć – zdarzało się, że właściciele firm sprzedawali miejsca na rezerwacje. Bywało, że pracownicy otrzymywali odroczenie już po 20 minutach od złożenia wniosku przez aplikację Diia. Ponadto wzrosła liczba lokalnych przedsiębiorstw i instytucji uznawanych przez administracje wojskowe za strategicznie ważne, choć w rzeczywistości takimi nie były.
Ministerstwo Gospodarki otrzymało zadanie przeprowadzenia audytu i sprawdzenia czy przedsiębiorstwa uzyskały status krytycznych oraz prawo do rezerwacji dla swoich pracowników w uzasadniony sposób.
Audyt zakończono 15 listopada i pozbawiono statusu krytycznie ważnych dla gospodarki 5 proc. przedsiębiorstw, które wcześniej były za takie uznane.
22 listopada rząd zaktualizował podstawowe rozporządzenie dotyczące rezerwacji z 2022 roku, zachowując osiem kryteriów określających krytyczność przedsiębiorstw dla gospodarki kraju. Należą do nich:
- roczne wpływy z podatków i składek (w tym składek na ubezpieczenie społeczne) powyżej 1,5 mln euro;
- przychody walutowe powyżej 32 mln euro;
- znaczenie strategiczne dla gospodarki i bezpieczeństwa, a także istotność dla gospodarki lokalnej lub społeczności terytorialnych (określana przez ministerstwa branżowe, władze lokalne lub administracje wojskowe).
Dodatkowo brany jest pod uwagę brak zaległości w składkach na ubezpieczenie społeczne, średnia płaca nie niższa niż średnia w regionie w IV kwartale 2021 roku, status rezydenta Diia.City lub dostawcy usług komunikacji elektronicznej przez sieci mobilne lub stacjonarne.
Jest kilka ważnych zmian.
Najważniejszą jest obowiązkowe składanie wniosków o rezerwację wyłącznie za pośrednictwem portalu Diia. Dzięki temu proces ma być szybszy, bardziej przejrzysty i mniej podatny na wpływ czynnika ludzkiego. Kolejna istotna zmiana to konieczność zatwierdzania statusu krytycznie ważnego przedsiębiorstwa przez Ministerstwo Obrony i Ministerstwo Gospodarki. Dotychczas samorządy i administracje wojskowe przyznawały ten status według różnych kryteriów.
Dodatkowo wprowadzono nowe wymagania dla prywatnych przedsiębiorstw – średnia płaca musi wynosić co najmniej 2,5-krotność minimalnej pensji (20 tys. UAH w momencie przyjęcia rozporządzenia). Kluczowym wymogiem jest również brak zaległości podatkowych, nie tylko w składkach na ubezpieczenie społeczne, jak wcześniej.
W celu zapewnienia przejrzystości wprowadzono system monitorowania. Co miesiąc sprawdzana będzie średnia wysokość płac w przedsiębiorstwie, poziom wpłat podatków oraz przestrzeganie limitów dotyczących liczby zarezerwowanych pracowników. W przypadku niezgodności firma będzie musiała udzielić wyjaśnień, a w razie negatywnej weryfikacji może stracić status krytycznie ważnej.
Wszystkie firmy o statusie infrastruktury krytycznej zachowają możliwość rezerwacji pracowników do końca lutego. Aktualizacja list jest obowiązkowa, ale do czasu przesłania nowych danych obecne odroczenia pozostają w mocy. Firmy, które uważają się za krytyczne, mają czas do 28 lutego 2025 r., aby udowodnić zgodność z nowymi kryteriami. Dotyczy to zarówno już zarejestrowanych firm, jak i tych, które ubiegają się o ten status po raz pierwszy.
Wiktoria Czyrwa
Image by andreas_baetz from Pixabay