31 sierpnia 2024. „W pierwszym dniu Kongresu Odbudowy Ukrainy COMMON FUTURE, 7 października, w Poznaniu, odbędzie się kolejne w tym roku posiedzenie Polsko – Ukraińskiej Komisji Międzyrządowej do spraw Współpracy Gospodarczej. Członkowie Komisji wezmą udział w obradach tego Kongresu”- poinformował Aleksander Siemaszko, Dyrektor Departamentu Handlu i Współpracy Międzynarodowej w Ministerstwie Rozwoju i Technologii. Ta ważna zapowiedź padła podczas konferencji „Inwestycje w czasie pełnoskalowej wojny- perspektywa Polski i Ukrainy”, którą Polsko – Ukraińska Izba Gospodarcza zorganizowała 28 sierpnia.
Przedsiębiorcy i eksperci uczestniczący w tej konferencji podziękowali za widoczną w tym aktywizację Komisji i skierowali do rządu ważny postulat. Potrzebny jest polski fundusz kapitałowy, prowadzony przez Bank Gospodarstwa Krajowego, który byłby partnerem dla przedsiębiorców planujących udział w odbudowie i modernizacji Ukrainy. Ubezpieczenia KUKE i możliwe gwarancje z II filaru Ukraine Facility są ważna pomocą, ale wzorem innych państw, powinniśmy mieć możliwość wsparcia przedsiębiorców tanim kredytem bądź grantem. To wzmocni konkurencyjność polskich firm na rynku odbudowy i modernizacji Ukrainy. Nie możemy z tym czekać, bo wyprzedzą nas inni, którzy mają już taki grantowy instrument. Włosi, Francuzi, Niemcy, Duńczycy i -jak słychać- Austriacy.
W Ukrainie możliwa jest współpraca firm polskich i tureckich– apelował Burak Pehlivan, Prezes Międzynarodowego Stowarzyszenia Ukraińsko – Tureckiego Biznesu (TUID). W czasie pełnoskalowej wojny tureccy przedsiębiorcy zainwestowali w Ukrainie ponad 300 mln USD. Popularnym kierunkiem są inwestycje w sektor energii, głównie odnawialnej. Obecnie 7 proc. energii wytwarzanej w Ukrainie pochodzi od tureckich inwestorów. W Ukrainie działa 900 tureckich firm. Obroty handlu zagranicznego zbliżyły się do 10 mld USD. Wartość kontraktów budowlanych zawartych przez tureckie firmy w Ukrainie w czasie pełnoekranowej wojny wynosi 3 mld USD. Katarzyna Kowalska, wiceprezeska KUKE, zwróciła uwagę, że większość tureckich inwestycji nie jest jednak ubezpieczona od ryzyka, co może być pierwszym polem współpracy polski i Turcji w Ukrainie.
Nazar Kohut z UkraineInvest poinformował, że bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) w I kwartale 2024 roku przekroczyły analogiczne wskaźniki dla innych lat: są o 19 proc. większe niż w Q1 2021 roku i 491 proc. większe niż w Q1 2022 roku. Z kwotą 191,6 mln USD inwestycji w 2023 roku Polska jest 8. inwestorem w Ukrainie, nie zapominajmy jednak, że kraj pochodzenia kapitału jest w tym przypadku mylny. Inwestycje z Cypru, Holandii, Wielkiej Brytanii to w istocie inwestycje „przechowywanego” tam ukraińskiego kapitału.
Ostatnie znaczące BIZ w Ukrainie, podjęte po 24 lutego 2024 roku to:
- 20 mln USD zainwestowane przez Cersanit w rozwój zakładu;
- Kingspan realizujący projekt o wartości 250 mln USD;
- Laude, które przeniosło do Ukrainy z ościennych krajów aktywa o wartości 100 mln i planuje inwestycje:
- nowa linia produkcyjna Carlsberga o wartości 40 mln USD;
- nowy zakład produkcyjny Philip Morris International w obwodzie lwowskim o wartości 30 mln USD;
- 50 mln USD zainwestowane przez Onur Group w wydobycie złóż grafitu.
Lista nie jest pełna, więcej informacji w załączone do tekstu prezentacji UkraineInvest.
Katarzyna Kowalska zwróciła uwagę za zachęty inwestycje, oferowane przez Ukrainę. „Koszt ubezpieczenia inwestycji zwraca się z dużą nawiązką dzięki tym ulgom” – tym argumentem zachęcała do przezornego podejścia do swoich zamiarów biznesowych.
„Kluczem do inwestycji są gwarancje” – mówił prezes PAIH Andrzej Dycha. O nowym instrumencie gwarancyjnym, „zaszytym” w II filarze Ukraine Facility opowiadała Agnieszka Falkowska z BGK.
Łukasz Gwiazdowski, członek zarządu PAIH, podkreślał, że wojna blisko polskiej granicy nie zniechęca inwestorów. Portfel inwestycyjny, nad którym pracują w PAIH to 148 projektów o wartości 12 mld USD. Dla wielu inwestorów zagranicznych sąsiedztwo Polski z Ukrainą, którą czeka odbudowa i modernizacja, jest zachętą do inwestowania w naszym kraju.
Jelysaweta Jasko, deputowana do Rady Najwyższej Ukrainy opisywała ogrom zniszczeń dokonanych przez rosyjskiego agresora i wskazała na najpilniejsze potrzeby odbudowy: utrzymanie systemu energetycznego, infrastruktury transportowej i wsparcia medycznego dla inwalidów wojennych.
Klimat inwestycyjny to zespól wielu składników. „Przedwojenne” badania pokazywały, że zagranicznych inwestorów zniechęcają do Ukrainy: słabe sądownictwo, wysoki poziom korupcji i szara strefa w gospodarce. Zdaniem Rzecznika Biznesu Ukrainy Romana Waschuka sytuacja w tych obszarach poprawiła się. Dziś największym problem są podatki i cła.
„Dziś bardziej niż kiedykolwiek zwykli obywatele rozumieją, że korupcja może zabijać w najprawdziwszym tego słowa znaczeniu” – mówiła Daria Kaleniuk, dyrektorka w pozarządowym Centrum Działań Antykorupcyjnych Ukrainy. Markiyan Malsky , partner w kancelarii Kochański&Partnerzy zwracał uwagę, że obecnie największym zasobem budżetu Ukrainy są podatki płacone przez pracowników. Państwo musi coś zrobić z szarą strefą obejmującą produkty akcyzowe- tu kryją się największe rezerwy.
Dyskusja podczas konferencji „Inwestycje w czasie pełnoskalowej wojny- perspektywa Polski i Ukrainy” pokazała, że inwestycje zawsze potrzebują odwagi, także odwagi podjęcia decyzji. Ukraina potrzebuje inwestycji, by utrzymać gospodarkę, a co za tym idzie zdolność do obrony przed agresją.
Nie powinniśmy ulegać stereotypowi, że Ukraina to kraj niepewności, korupcji, upadający. Taka narracja w istocie służy Kremlowi. Fakty są inne. Ukraina zmienia się, walczy z cieniami i nawykami dawnej epoki i z nową agresją. To kraj, który skutecznie stawił czoła rosyjskiemu reżimowi, opierającemu się na korupcji.
Dziękuję wszystkim uczestnikom dyskusji panelowych, którymi byli:
Jelysaweta Jasko- Deputowana do Rady Najwyższej Ukrainy, członkini Komitetu Spraw Zagranicznych; Agnieszka Falkowska- Dyrektor Departamentu Międzynarodowych Instrumentów Rozwojowych w BGK; Łukasz Gwiazdowski- Członek Zarządu Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu; Katarzyna Kowalska, Wiceprezes Zarządu Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych; Nazar Kohut- UkraineInvest; Burak Pehlivan- Prezes Międzynarodowego Stowarzyszenia Ukraińsko-Tureckiego Biznesu ( TUID); Aleksander Siemaszko- Dyrektor Departamentu Handlu i Współpracy Międzynarodowej w Ministerstwie Rozwoju i Technologii; Adam Białachowski, Prezes Zarządu B-Act SA ;Piotr Ciarkowski, Wiceprezes Polsko- Ukraińskiej Izby Gospodarczej, Prezes firmy „Bikor”; Daria Kaleniuk, dyrektorka w Centrum Działań Antykorupcyjnych Ukrainy; Andrij Kolpakov- Nova Poshta; Marcin Lipka, ekspert w Departamencie Badań i Analiz BGK; dr hab. Markiyan Malskyy, Partner w Kancelarii Kochański&Partnerzy, Przewodniczący Komitetu Prawa w Polsko – Ukraińskiej Izbie Gospodarczej; Roman Waschuk, Rzecznik Biznesu Ukrainy.
Dariusz Szymczycha