31 lipca 2024. Minister finansów Ukrainy Serhij Marczenko, udzielił obszernego wywiadu portalowi rbc.ua, w którym wyjaśnił konieczność podwyższenia podatków. Poinformował też, kiedy nadejdą pieniądze od Amerykanów i dlaczego porozumienia dotyczące restrukturyzacji długu zagranicznego są sukcesem.
Zdaniem Serhija Marczenki, proponowane przez rząd zmiany podatkowe to nie tylko sposób na uzupełnienie budżetu z „dziurą” w wysokości 500 mld UAH, ale także sygnał dla naszych zachodnich partnerów. Niektórzy europejscy liderzy szukają bowiem uzasadnienia dla ograniczenia wsparcia i finansowania Ukrainy, twierdząc, że wkład samej Ukrainy jest niewystarczający.
„Podwyższając podatki pokazujemy, że jesteśmy gotowi na najtrudniejsze decyzje, że również wnosimy swój wkład. Wychodzimy do partnerów i mówimy: oto deficyt w wysokości 500 mld UAH i oto rozwiązanie, jak go pokryć. Ale oczekujemy też, że na 2025 rok dacie nam wystarczające gwarancje finansowe, abyśmy mogli sfinansować budżet” – powiedział minister.
Pomimo krytyki ze strony ekspertów i wiodących stowarzyszeń biznesowych, minister uważa, że Ministerstwo Finansów zaproponowało łagodną wersję podwyżki podatków.
„Podchodzimy do podwyżki podatków bardzo ostrożnie. To pierwszy raz, kiedy Ministerstwo Finansów decyduje się na taki krok w czasie wojny. Jednocześnie proponujemy dość łagodną wersję, biorąc pod uwagę nasze roczne potrzeby – 2 bln UAH, które nie są w pełni pokrywane podatkami. Jeśli biznes chce działać na Ukrainie pod ukraińską flagą, teraz jest czas, aby zrozumieć, że kwestia bezpieczeństwa musi zostać rozwiązana poprzez podwyższenie podatków” – uważa Serhij Marczenko.
Podatek wojskowy
Według ministra, co miesiąc państwo wydaje 166 mld UAH na sektor bezpieczeństwa i obrony, czyli około 5,6 mld UAH dziennie. Dlatego zdecydowano się na dodatkowe pobieranie podatku wojskowego od osób prawnych i fizycznych.
„Przywiązujemy się do dochodów. Wyraźnie identyfikujemy podatek wojskowy z dochodami obywateli, z których część muszą odprowadzić w formie podatków. Naszym zadaniem jest zapewnienie sprawiedliwości w płaceniu podatku wojskowego. I to była główna zasada, dlaczego wybrano właśnie podatek wojskowy, a nie inne podatki” – powiedział minister.
Podkreślił przy tym, że uzyskane środki zostaną przekazane do ogólnego funduszu budżetu, ponieważ nie ma potrzeby wiązania podatku wojskowego ze specjalnymi funduszami.
Wydatki, które można „ciąć”
Według ministra w budżecie państwa nie ma już wydatków, które można by zmniejszyć.
„Szczerze mówiąc, nie mamy czego ciąć. Pamiętacie jeszcze jedną dyskusję w zeszłym roku, kiedy wyzerowaliśmy Fundusz Drogowy i wszelkie wydatki kapitałowe? To byłoby najprostsze rozwiązanie, ale tutaj nie ma z czego ciąć. Na niektórych programach społeczno-humanitarnych potencjalnie mogą być oszczędności do końca roku.
Ale szczerze mówiąc, nie ryzykowałbym z zerowaniem polityk w środku roku. Oprócz dodatkowego niepokoju społecznego nie wywoła to żadnych pozytywnych skutków” – uważa minister.
Jednocześnie Serhij Marczenko zaznaczył, że główne artykuły socjalne zostaną w pełni sfinansowane – również dzięki środkom partnerów, które trafiają przez Bank Światowy i programy UE Ukraine Facility. Większość tych środków nie ma wyraźnego powiązania z wydatkami i ograniczeniami, więc wydatki społeczno-humanitarne są praktycznie zamknięte do końca roku, zapewnił minister.
Pomoc Stanów Zjednoczonych
Według ministra finansów na początku sierpnia nadejdzie pierwsza transza pomocy ze Stanów Zjednoczonych – obecnie środki te są już na kontach Banku Światowego. W sumie w 2024 roku rząd oczekuje 7,8 mld USD z tego programu. Pierwsza transza wyniesie 3,9 mld USD, reszta zostanie otrzymana nie później niż w listopadzie.
Marczenko podkreślił przy tym, że udzielone przez Amerykanów środki „są bliższe grantowi niż kredytowi”, jednak Ukraina zobowiązała się spłacać te środki, jeśli prezydent USA nie podejmie decyzji o ich umorzeniu.
„Nie podjęliśmy konkretnych zobowiązań kredytowych. Ponadto przewiduje się możliwość umorzenia połowy tego długu już w tym roku. Prezydent USA upoważnił ministra finansów, szefa skarbu, do prowadzenia takich negocjacji dotyczących umorzenia. Następne umorzenie może nastąpić już w 2025 roku” powiedział szef Ministerstwa Finansów.
Restrukturyzacja długów
Marczenkozaznaczył, że restrukturyzacja długów nie została jeszcze sfinalizowana – obecnie mowa jedynie o zasadniczym porozumieniu z klubem wierzycieli, a konieczne jest uzyskanie oficjalnej zgody dwóch trzecich wierzycieli. Dopiero po formalnym zawarciu umowy można stwierdzić, że restrukturyzacja została zakończona. Ale jest zasadnicza zgoda z kluczowymi właścicielami ukraińskich euroobligacji i to jest „bardzo pozytywna wiadomość dla Ukrainy”.
Według ministra negocjacje były trudne i gdyby nie osiągnięto porozumienia, w tym roku Ukraina musiałaby spłacić wierzycielom 1,6 mld USD.
„Obecnie możemy mówić o umorzeniu 37 proc. tego długu, który istniał na początku wojny, wraz ze skumulowanymi odsetkami za okres odroczenia płatności. Możemy mówić o oszczędnościach rzędu ponad 11 mld dolarów w ciągu najbliższych trzech lat. Do 2033 roku zaoszczędzimy około 23 mld USD” – podsumował Serhij Marczenko.
Wiktoria Czyrwa
Photo by madeleine craine on Unsplash