17 kwietnia 2024. W marcu ukraińskie przedsiębiorstwa pozytywnie oceniły swoje bieżące wyniki i perspektywy. W poprzednich pięciu miesiącachwskaźniki nastrojów były negatywne. Świadczą o tym wyniki comiesięcznych ankiet przeprowadzanych przez Narodowy Bank Ukrainy i Instytut Badań Ekonomicznych.
W badaniu wzięło udział prawie 500 firm. Wśród nich 45 proc. stanowiły firmy przemysłowe, 27,9 proc. – firmy usługowe, 22,4 proc.- handlowe, a 4,8 proc. – budowlane. Duże przedsiębiorstwa reprezentowało 30,5 proc. respondentów reprezentowało, 27,2 proc. – średnie, a 42,3 proc. – małe.
W marcu tego roku Indeks Oczekiwań Biznesowych wzrósł do 52,0 z 47,5 punkta w lutym, przekraczając poziom neutralny (50 punktów).
Co ważne, po raz pierwszy od dwóch lat wojny, przedsiębiorcy stali się znacznie bardziej pewni swoich długoterminowych planów.
Poprawa nastrojów respondentów we wszystkich sektorach była spowodowana wzrostem ruchu żeglugowego i kolejowego, stabilnym rynkiem walutowym, niskimi oczekiwaniami inflacyjnymi oraz sezonowym wzrostem aktywności biznesowej. Jednocześnie nasilenie ostrzału krytycznych obiektów, ryzyko niewystarczającego finansowania międzynarodowego i blokada zachodniej granicy pozostają czynnikami ograniczającymi.
W marcu odsetek firm niezdolnych do określenia perspektyw swojej działalności na najbliższe dwa lata spadł do 39,4 procenta. W tym samym czasie odsetek firm planujących swoje działania w perspektywie dwóch lat wzrósł do 60,6 procenta. Jest to najlepszy wynik od czasu rozpoczęcia comiesięcznych badań koniunktury w czasie wojny, tj. od października 2022 r.
W marcu wskaźnik ożywienia aktywności gospodarczej nieznacznie wzrósł z 0,34 do 0,37 (w skali od -1 do +1). Odsetek firm zgłaszających, że ich aktywność biznesowa jest lepsza niż w poprzednim roku wzrósł z 44,8 proc. w lutym do 47,4 proc. w marcu. Wskaźnik tego indeksu koreluje z wielkością przedsiębiorstw. W marcu wartość wskaźnika ożywienia aktywności gospodarczej nie zmieniła się znacząco i jest najniższa dla mikroprzedsiębiorstw i stopniowo spada dla małych. Jednocześnie wzrósł wskaźnik dla średnich i dużych przedsiębiorstw.
„Dane, które otrzymaliśmy w marcowym badaniu, dają nam podstawy, by mówić o wiosennym przebudzeniu ukraińskiego biznesu. W ubiegłym miesiącu niepewność biznesowa w ciągu najbliższych dwóch lat stała się najniższa od półtora roku, tj. od początku naszych obserwacji w październiku 2022 roku. W tym kontekście zaobserwowaliśmy poprawę krótkoterminowych oczekiwań biznesowych dotyczących wykorzystania mocy produkcyjnych, dostępności klientów itp., ale jednocześnie niewielki wzrost niepewności w perspektywie średnio- i krótkoterminowej” – powiedziała Oksana Kuziakiw, dyrektor wykonawczy Instytutu Badań Ekonomicznych.
- Tradycyjnie przedsiębiorstwa handlowe pozostają najbardziej optymistyczne spośród innych sektorów. W szczególności ze względu na wzrost transportu morskiego i kolejowego, spowolnienie inflacji i stabilny popyt konsumpcyjny: indeks sektorowy wzrósł do 55,1 w marcu i 50,1 w lutym. W marcu ubiegłego roku indeks wynosił 53,6.
- Przedsiębiorstwa przemysłowe pozytywnie oceniły swoje wyniki w krótkim okresie, biorąc pod uwagę stabilny popyt konsumpcyjny, stabilne warunki na rynku walutowym i niskie oczekiwania inflacyjne: wskaźnik sektorowy wyniósł 51,0, a w lutym 48,3. W ubiegłym roku w tym samym miesiącu było to 51,2.
- Firmy budowlane znacznie poprawiły swoje oceny wyników ekonomicznych, biorąc pod uwagę finansowanie budżetowe na odbudowę infrastruktury i sprzyjające warunki pogodowe: wskaźnik sektorowy wynosi 53,5 w porównaniu do 43,7 w lutym i 45,9 w marcu 2023 r.
- Po raz pierwszy od października 2021 r. firmy usługowe optymistycznie oceniły swoje perspektywy gospodarcze ze względu na tworzenie łańcuchów dostaw i wzrost popytu: wskaźnik sektorowy wyniósł 50,6, w porównaniu do 45,3 w lutym i 45,7 w marcu ubiegłego roku.
Odsetek tych, którzy planują ograniczyć swoją działalność w ciągu najbliższych dwóch lat spadł prawie 2,5-krotnie do 2,8 procenta. Odsetek firm planujących utrzymanie obecnych wyników wzrósł z 69,8 do 79,6 procent.
Jednocześnie wyniki badania zwróciły uwagę na inny problem, który jest obecnie dość istotny dla prawie wszystkich przedsiębiorstw i firm: trudno jest znaleźć pracowników o wymaganych kwalifikacjach.
„Wyniki badania odzwierciedlają trudną sytuację z dostępem do siły roboczej. Po raz pierwszy połowa ukraińskich firm twierdzi, że jest to znacząca przeszkoda. Na przykład w 2022 r. stwierdziło tak tylko około 20 proc. respondentów, w ubiegłym roku przeszkoda ta była nieco bardziej istotna i wspomniała o niej około jedna trzecia respondentów. Ale pod koniec 2023 r. ta przeszkoda w ich ankietach zaczęła stale rosnąć” – wyjaśnił Jewhen Angiel, starszy pracownik naukowy Instytutu Badań Ekonomicznych.
Jedynie menedżerowie z branży budowlanej i handlowej spodziewają się niewielkiego wzrostu liczby pracowników. Jednocześnie sektor przemysłowy i usługowy przewidują redukcje zatrudnienia. Taka sytuacja na rynku pracy z pewnością nie przyczyni się do ożywienia działalności gospodarczej.
Wiktoria Czyrwa
Obraz Daniel Reche z Pixabay