25 maja 2023. W Ukrainie omawiano nowy głośny temat: czy potrzebne są oddzielne przedziały, a nawet wagony dla kobiet? Problem pojawił się z powodu rosnącej liczby nieprzyzwoitych zachowań mężczyzn podczas nocnych podróży koleją.
Sprawa jest na tyle poważna, że na stronie Gabinetu Ministrów pojawiła się petycja z prośbą o przydzielenie co najmniej jednego wagonu w pociągach jadących dłużej niż sześć godzin wyłącznie dla kobiet, którą podpisało już 23 000 osób. Ukrzaliznycia ogłosiła już projekt pilotażowy, który będzie testowany przez kilka miesięcy i dopiero na podstawie jego wyników zostanie podjęta decyzja o skalowaniu pomysłu.
W 2020 r. Ukraińcy podnieśli już kwestię separacji w wagonach po tym, jak napastnik w przedziale pobił i próbował zgwałcić, na oczach jej syna, dziennikarkę Anastazję Ługową. Po tym incydencie przewoźnik obiecał zwolnić personel pociągu i ogłosił uruchomienie dziesięciu popularnych pociągów z ochroną paramilitarną. Poinformowano, że w każdym pociągu będzie dyżurowało dwóch wykwalifikowanych strażników, którzy będą patrolować wszystkie wagony co trzydzieści minut i identyfikować wichrzycieli. Jednak jak dotąd na żadnej z tras nie widziano takiej służby.
UZ wyjaśnia, że nie ma wystarczających środków, aby zapewnić oddzielne wagony i oddzielne przedziały. Argumenty są następujące: niektóre z nich będą w połowie puste, a to oburzy pasażerów, którzy nie będą mogli kupić biletu, ponieważ rzekomo nie będzie już miejsc w wagonach mieszanych.
Drugim podawanym powodem jest to, że prawnie niemożliwe będzie odmówienie pasażerowi zakupu biletu. Firma nie wie również, jak zapewnić, by wszyscy pasażerowie przestrzegali zasad dotyczących oddzielnych wagonów. W związku z tym ta dyskusja nabiera nowego tempa, biorąc pod uwagę stan psychiczny obywateli podczas wojny.
Opcja oddzielnego przedziału lub wagonu dla kobiet była również omawiana i relacjonowana przez media w krajach zachodnich. W Wielkiej Brytanii temat ten został poruszony już w 2015 roku, ale dyskusje nie posunęły się dalej. W ubiegłym roku Ministerstwo Transportu Szkocji stwierdziło, że nie jest przeciwne temu pomysłowi, ale nie było żadnych informacji o postępach w tej sprawie.
W Niemczech w 2016 r. prywatny operator kolejowy MRB wprowadził przedziały tylko dla kobiet na trasie Lipsk – Chemnitz. Były one dostępne dla kobiet podróżujących samotnie lub z małymi dziećmi, a także dla osób starszych. Znajdowały się one w środkowej części pociągu, obok przedziału służbowego. Nie wiadomo, jak długo trwała ta usługa i czy było na nią zapotrzebowanie.
Obecnie Deutsche Bahn, największa niemiecka firma państwowa w kraju, nie oferuje takiej usługi. Jednak nie ma również klasycznych wagonów przedziałowych, jakie oferuje Ukrzaliznycia, tylko rodzaj szybkich pociągów Intercity, które mamy w Ukrainie. Transport dalekobieżny w Niemczech zapewnia austriacka firma ÖBB. To właśnie ona oferuje przedziały “tylko dla kobiet”. Podczas dokonywania rezerwacji online firma prosi o wybranie odpowiedniej opcji.
UZ twierdzi, że obecnie około 15 proc. wagonów wykorzystywanych przez pasażerów jest nowych i zmodernizowanych, a zatem wyposażonych w kamery CCTV i przyciski wezwania konduktora. Konduktorzy mają jasny algorytm działania w przypadku sygnału nękania. Wszystkie te środki bezpieczeństwa, wraz z nieuchronnością kary za każde udowodnione molestowanie, pomogą wyeliminować przemoc w pociągach.
„Obecna decyzja kolei ma pomóc kobietom poczuć się bardziej komfortowo i bezpiecznie poprzez zestaw środków, z których jednym będzie “pilotaż” z przedziałami dla kobiet” – mówi Jewhen Laszczenko, prezes zarządu spółki.
Pomysł przedziałów dla kobiet ma też wielu przeciwników. Komentatorzy skrytykowali propozycję, postrzegając ją jako pomysł na segregację i dyskryminację.
“Oddzielne wagony dla oddzielnej kategorii ludzi to nie do końca równość. Jeśli są obowiązkowe, to jest to dyskryminacja. Jeśli są dobrowolne i nie różnią się ceną od zwykłych, jest to przywilej” – pisze Viktor U. z Tarnopola.
„Najpierw oddzielne wagony. Potem trzeba się zastanowić, czy jest sens wprowadzać długie spódnice. Cóż, żeby nie drażnić. A może lepiej najpierw pomyśleć o oddzielnej edukacji? Nawet trudno wybrać… Hej, może powinniśmy poszukać innych rozwiązań?” – apeluje Oksana T. w swoim poście.
„Czy nie uważacie, że nasza walka o równość płci zamienia się w pewnego rodzaju segregację: wagony dla kobiet, wydawnictwa dla kobiet, imprezy dla kobiet” – powiedział Dmytro D., żołnierz i dziennikarz.
Przeciwnicy tego pomysłu są przekonani, że i tym razem oddzielne przedziały nie będą popularne. Co więcej, odizolowanie kobiet od mężczyzn w przestrzeni publicznej zasadniczo nie pomoże w walce z przemocą.
Niektórzy uważają, że będzie tylko gorzej, ponieważ napastnicy mogą próbować wejść na „kobiece terytorium “, wiedząc na pewno, że nie ma tam mężczyzn i nie będzie nikogo, kto mógłby bronić kobiety w przypadku przemocy.
W każdym razie projekt pilotażowy z wprowadzeniem oddzielnych przedziałów dla kobiet jest uruchamiany i potrwa kilka miesięcy. Decyzja o rozszerzeniu usługi zostanie podjęta wspólnie ze społecznością pasażerów i specjalistami. Podczas testów okaże się, czy istnieje realne zapotrzebowanie na taką usługę, jakie będą opinie i wpływ ekonomiczny. Obecnie bilet do przedziału dla kobiet można kupić tylko za pośrednictwem aplikacji mobilnej przewoźnika.