10 maja 2023. Wszystkie ukraińskie banki będą zmuszone odnowić zajęcia kont, nałożone z powodu długów. W najbliższym czasie może zostać zablokowanych ponad milion kont dłużników. To skutek wejścia w życie ustawy o organizacji wykonywania orzeczeń sądowych w czasie stanu wojennego.
Jeszcze w 2021 roku uruchomiono system automatycznego zajmowania pieniędzy na kontach Ukraińców. Przewidywał on automatyczne zajęcie z powodu długów za:
– niezapłacone mandaty;
– mandaty za wykroczenia drogowe;
– długi w rachunkach za media;
– zaległości z tytułu alimentów na dzieci.
Wraz z wybuchem wojny Gabinet Ministrów wydał dekret, który tymczasowo, na okres do zniesienia stanu wojennego w Ukrainie, stanowi że:
- osoby fizyczne mogą dokonywać transakcji wydatkowych z rachunków zajętych przez Państwową Służbę Egzekucyjną lub szeregowych funkcjonariuszy organów ścigania, pod warunkiem, że kwota odzyskania należności na podstawie dokumentu egzekucyjnego nie przekracza 100 000 UAH;
- osoby prawne – dłużnicy mogą dokonywać transakcji wydatków z rachunków, które zostały zajęte wyłącznie w celu wypłaty wynagrodzeń w wysokości nie większej niż pięć minimalnych wynagrodzeń miesięcznie na jednego pracownika takiej osoby prawnej.
Wraz z nową ustawą zniesiono zakaz zajmowania rachunków dłużników na mniej niż 100 tys. UAH w czasie wojny. Ta zmiana dotknie miliony Ukraińców. Oleg Gorokhovsky, współzałożyciel Monobanku, już zapowiedział, że ponad 400 tys. kart klientów zostanie zablokowanych. Rzecznik Privatbanku Oleg Serga, patrząc na bazę klientów, która jest ponadtrzykrotnie większa niż w Monobanku, zasugerował, że Privat będzie miał ponad 500 tys. takich dłużników.
Innymi słowy, liczba zajętych kont dłużników tylko w tych dwóch bankach na pewno przekroczy milion. A instytucji bankowych na Ukrainie jest 67.
„Banki wykonują tylko polecenia wydane przez egzekutora. Banki nie mogły i nie mogą w żaden sposób wpływać na ten proces. Państwo od dawna pracuje nad jego przyspieszeniem. Ale musimy zrozumieć, że ponad 90 proc. takich aresztowań dotyczy niewielkich kwot. Przede wszystkim mandatów drogowych” – mówi Oleg Serga.
Zajęcie konta dotyczy zarówno starych, jak i nowych długów. Jednak liczba tych ostatnich zmniejszyła się z przyczyn obiektywnych: grzywny i kary za długi użytkowe zostały anulowane na wielu terytoriach od początku wojny, systemy automatycznego rejestrowania wykroczeń drogowych nie działały w niektórych regionach, ludzie mniej pozywali o odszkodowania itp.
Nowe prawo pozwala klientom z blokadami na wykorzystanie kwoty dwóch minimalnych pensji (13 400 UAH). Dla osób prawnych limit ten wynosi pięć minimalnych pensji (33 500 UAH), które mogą być wydane tylko na wypłatę wynagrodzeń pracownikom, podatki i opłaty. Wcześniej istniał zakaz pobierania pensji, emerytur i stypendiów. Po wejściu w życie ustawy będzie można pobierać tylko pensje – stypendia i emerytury nie zostaną naruszone do końca stanu wojennego. Aby odblokować te limity, klient banku musi skontaktować się z państwowym lub prywatnym egzekutorem długu, który następnie wysyła do instytucji finansowej uchwałę o uchyleniu blokady. Potwierdziło to Ministerstwo Sprawiedliwości.
Eksperci nie wykluczają, że dłużnicy mogą szukać jakichś sposobów na „wyzerowanie” konta. Ale to już za późno, bo ustawa weszła w życie 9 maja. W związku z tym środki na koncie zostaną zatrzymane i odzyskane na rzecz wierzyciela. Jeśli dłużnik jednak wykorzysta sytuację i wyzeruje konto, egzekutor będzie szukał innego majątku do odzyskania. Jak podaje Służba Egzekucyjna, nie będzie już możliwe uchylanie się od wykonywania orzeczeń sądowych nawet w stanie wojennym. Zablokowane zostaną również wszystkie nowe konta, które dana osoba będzie chciała otworzyć.
Wiktoria Czyrwa
Photo by Emil Kalibradov on Unsplash