13 marca 2023. W Ukrainie nałożono 50. letnie sankcje na szereg firm bukmacherskich i loterii powiązanych z Rosją. Na liście jest 287 osób prawnych i 120 osób fizycznych. Wśród objętych sankcjami są także ukraińskie firmy.
Większość restrykcji dotyczy rosyjskich firm i osób fizycznych. Lista sankcyjna obejmuje „Sportloto”, „Matchbet”, „Pari Bukmacher”, „SportBet”, „Fortuna”, „First International Bookmaker Company” i wiele innych podmiotów.
Sankcje obejmują blokadę aktywów, całkowite zawieszenie operacji handlowych, uniemożliwienie wycofania kapitału poza Ukrainę oraz inne ograniczenia i zakazy.
Większość sankcji osobistych dotyczy obywateli Federacji Rosyjskiej, którzy są związani z biznesem hazardowym. Na liście są także obywatele Cypru, Armenii, Wielkiej Brytanii, Polski, Turcji i Holandii.
Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski, komentując tę decyzję, powiedział że sankcje zostały nałożone na osoby i firmy, „które za pomocą gier hazardowych działały na szkodę Ukrainy, wycofywały środki z naszego państwa i finansowały różne rosyjskie kombinacje”.
Analitycy oszacowali, że miesięczne obroty branży hazardowej w Ukrainie wynoszą od 12- 15 mld UAH, zaś w skali roku dochodzą do 180 mld UAH. Tymczasem w 2022 roku do budżetu państwa wpłynęło z tego sektora tylko 730 mln UAH podatków i 1,166 mld UAH z opłat licencyjnych. Łącznie to około 1,9 mld UAH, czyli około 1,2 proc. obrotów.
Służba Bezpieczeństwa Ukrainy ocenia, że 95 proc. tych firm w ogóle nie płaci podatków. Według funkcjonariuszy organów ścigania, około 54 mld UAH zysków z działalności hazardowej powstaje w szarej strefie. Jedna czwarta tej kwoty przeznaczona jest na organizację przestępczych schematów, kolejne 5 proc. na reklamę narzędzi hazardowych. Zysk netto firmy z branży gier hazardowych wynosi 20 proc. całkowitego obrotu. Nieuczciwi organizatorzy osiągają nadwyżki zysków bez płacenia podatków i księgowości. Budżet państwa traci 10 mld UAH podatków z rynku hazardowego.
W związku z takimi wyliczeniami rząd szybko anulował przedłużenie licencji na prowadzenie działalności hazardowej do końca wojny. Z kolei przedstawiciele branży zaapelowali do rządu, Ministerstwa Finansów i wyspecjalizowanej komisji Rady Najwyższej o rozważenie ich kompromisowej propozycji w sprawie opłat licencyjnych, zapewniając, że biznes hazardowy nie odmówi wsparcia państwa. Najprawdopodobniej nie przekonali adresatów i dlatego pojawił się prezydencki dekret o sankcjach.
Komisja Rady Najwyższej ds. Finansów, Podatków i Polityki Celnej uważa, że lista gier hazardowych podlegających sankcjom powinna być szersza. Deputowany i członek tej samej komisji Jarosław Żeleznyak jest przekonany, że jeszcze kilkanaście firm finansowych zamieszanych w nadużycia powinno zostać ukaranych sankcjami.
Spośród pięciu firm znajdujących się w rejestrze, które otrzymały licencję Komisji ds. Regulacji Gier Hazardowych i Loterii (KRAIL) na działalność bukmacherską, dekret o sankcjach dotknął trzy: „Parimatch”, firmę finansową „Leo” i Pokermatch UA.
Wokół największego ukraińskiego bukmachera „Parimatch” narosła fala krytyki. Firma nazywa decyzję o sankcjach haniebną i prosi prezydenta o jej uporządkowanie. Twierdzą, że podatki są płacone terminowo i w całości, a biznes w Rosji został zamknięty.
Kolejną dużą firmą, która próbuje się usprawiedliwić i uniknąć sankcji, jest system płatności Leo, który jest powiązany z niedawno zlikwidowanym IBOX Bankiem za świadczenie usług w zakresie nielegalnego hazardu. Przed wycofaniem banku z rynku regulator wielokrotnie nakładał kary na IBOX Bank za naruszenia monitoringu finansowego i nieprzejrzyste raportowanie. Według Narodowego Banku Ukrainy, w 2022 roku siedem firm otrzymało na kontach bankowych około 3,5 mld UAH rzekomo za prowadzenie zakladów e-sportowych i pokera sportowego, a miliony hrywien wpłynęły w momencie otwierania tych kont.
IBOX znany jest z najbardziej rozbudowanego systemu terminali, w których można doładowywać karty bez prowizji – w szczególności najpopularniejszy wirtualny bank na Ukrainie, monobank, a także doładowywać rachunki za telefon komórkowy. Jednak dzisiaj okazało się, że terminale IBOX mimo cofnięcia licencji z banku wznowiły swoją pracę.
Przypomnijmy, że w 2009 roku branżę gier objęto w Ukrainie zakazem działalności. W 2020 roku została ponownie zalegalizowana. Pod koniec 2022 roku w Ukrainie licencje posiadało 47 firm z branży gier hazardowych: 19 salonów z automatami, 14 kasyn internetowych, 8 salonów kasyn, 3 firmy bukmacherskie i trzy firmy zajmujące się turniejami pokera.
Wiktoria Czyrwa
Photo by Aidan Howe on Unsplash