14 września 2022. Gabinet Ministrów przyjął projekt budżetu państwa na 2023 rok. Jego główną różnicą w stosunku do poprzednich są bezprecedensowe wydatki na obronę. Jak zauważył premier Denys Szmyhal, 50 kopiejek z każdej hrywny trafiło do obrony narodowej.
Oto główne wskaźniki budżetu państwa-2023:
- przychody — 1,28 bln UAH;
- wydatki — 2,57 bln UAH;
- deficyt budżetowy – 20 proc PKB (fundusz ogólny 17,3 proc. i Fundusz Specjalny – 2,7 proc.);
- miesięczny deficyt budżetowy – ponad 3 mld USD.
Pożyczki państwowe — 1,516 bln UAH: zewnętrzne 1,426 bln UAH; krajowe 90,7 mld UAH. Czyli 94 proc, pożyczek planuje się zaciągnąć ze źródeł zewnętrznych.
Oto zestawienie wydatków budżetowych według działów:
- bezpieczeństwo i obrona — 1 006 mld UAH;
- ochrona socjalna i zabezpieczenie społeczne — 408,9 mld UAH;
- wsparcie dla weteranów wojennych — 6,8 mld UAH;
- edukacja — 155 mld UAH;
- medycyna — 174,5 mld UAH;
- energia — 5,206 mld UAH;
- fundusze dla terytoriów dotkniętych agresją zbrojną — 23,9 mld UAH;
- fundusze na likwidację skutków agresji zbrojnej — 19,4 mld UAH.
Według premiera Denysa Szmyhala budżet na przyszły rok ma dwa priorytety.
Pierwszy priorytet to obrona i bezpieczeństwo. Przeznaczono na nie 1 bln 136 mld UAH – prawie połowę całego budżetu.
„Są to pensje wojska, zaopatrzenie wojska, naprawy i zakupy sprzętu i broni oraz wiele innych rzeczy ważnych dla obronności. Jeśli porównamy to z budżetem, który przedłożyliśmy na 2022 r., to wzrost wydatków na bezpieczeństwo i obronę będzie ponad czterokrotny” – wyjaśnił premier.
Drugi priorytet to programy socjalne, na które planują wydać 800 mld UAH, czyli 35 proc. wszystkich wydatków. Są to emerytury, subsydia, pomoc rodzinom o niskich dochodach, wypłaty dla osób wewnętrznie przesiedlonych, wydatki na lekarstwa i edukację.
Jednocześnie rząd podkreśla, że zoptymalizował wydatki, w szczególności zmniejszając wydatki na utrzymanie władz państwowych – o 11,6 mld UAH.
Również w ramach budżetu państwa na 2023 r. utworzono Fundusz Likwidacji Skutków Agresji Zbrojnej, na który przeznaczono nie mniej niż 19 mld UAH. Tam planowane jest gromadzenie skonfiskowanych środków Federacji Rosyjskiej i Rosjan, a także międzynarodowej pomocy na szybką odbudowę kraju.
Jeśli mówimy o prognozie makroekonomicznej na rok 2023 to wzrost PKB ustalono na poziomie 4,6 proc. realnie i 37 proc. nominalnie. Średnia pensja wyniesie około 18,5 tys. UAH, inflacja ma wynosić 30 proc., średni roczny kurs dolara to 42 UAH.
Premier podkreśla jednak, że wszystkie wskaźniki budżetowe, w tym prognozy makroekonomiczne, będą zależały od sytuacji na froncie. Według Denysa Szmyhala ukraińska gospodarka może albo spaść o 0,4 proc., albo wzrosnąć o 10 proc. lub więcej. I trudno o dokładniejszą prognozę. Dlatego budżet państwa będzie co miesiąc, podobnie jak w tym roku, rewidowany, w zależności od priorytetowych potrzeb finansowych.
Zgodnie z procedurą Gabinet Ministrów Ukrainy podejmuje uchwałę o projekcie ustawy o budżecie państwowym Ukrainy i przekazuje go wraz z odpowiednimi materiałami do Rady Najwyższej najpóźniej do 15 września danego roku. Do 20 września Minister Finansów musi go przedstawić na posiedzeniu Rady Najwyższej. Projekt ustawy o budżecie państwa rozpatrywany w trakcie trzech czytań w parlamencie i musi zostać przyjęty do 1 grudnia.
Jeśli spojrzeć na to, jak budżety państwa były zatwierdzane w różnych latach, budżet na 2020 rok można uznać za rekordzistę – został zatwierdzony przez parlament 14 listopada. Ale były lata, które zaczęły się bez zatwierdzonego budżetu. Tak więc w 2000 r. został przyjęty dopiero w lutym, w 2014 r. – w styczniu, w 2010 r. – ogólnie – dopiero w kwietniu. Ponadto od 2014 r. powszechne stały się „noce budżetowe”, kiedy uchwalenie budżetu państwa w sali posiedzeń Rady Najwyższej trwało ponad dobę.
Wiktoria Czyrwa