19 marca 2025. Izba Rachunkowa (RP) Ukrainy przeprowadziła audyt amerykańskiej pomocy budżetowej, która napłynęła w latach 2022–2024. Izba nie wykryła żadnych naruszeń w wykorzystaniu pomocy.
Zgodnie z obliczeniami RP, w tym okresie rząd USA udzielił Ukrainie ponad 30 mld USD bezpośredniego wsparcia finansowego. Główne środki zostały pozyskane w ramach kilku strategicznych porozumień, wśród których:
- inicjatywa PEACE in Ukraine, w ramach której przyznano 27,05 mld USD, z czego 12,7 mld USD przeznaczono na stabilność wypłat z Funduszu Emerytalnego;
- dodatkowe finansowanie programu rozwoju w wysokości 1,7 mld USD;
- grant z Funduszu Wielostronnej Współpracy Donorów w wysokości 1,1 mld USD.
Kontrola sprawozdań finansowych grantu potwierdziła ich zgodność z wymogami prawnymi, a audyt efektywności amerykańskiej pomocy budżetowej wykazał, że środki te były przeznaczane na wynagrodzenia nauczycieli i lekarzy, a także na wsparcie systemu emerytalnego.
„Izba Rachunkowa ustaliła, że pomimo wojny, Fundusz Emerytalny Ukrainy zapewnił stabilne wypłaty dla ponad 10 milionów emerytów. Było to możliwe między innymi dzięki zaciągniętym pożyczkom i wsparciu grantowemu w ramach projektu PEACE” – oświadczył urząd.
Ocena wykorzystania 1,7 mld USD przeznaczonych na finansowanie usług medycznych potwierdziła, że środki te były skutecznie kierowane na realizację państwowego programu gwarancji opieki zdrowotnej dla ludności.
Jednocześnie audytorzy zalecili usprawnienie procedur weryfikacji beneficjentów świadczeń społecznych, poprawę integracji państwowych systemów informacyjnych oraz wprowadzenie bardziej efektywnego mechanizmu kontroli wydatkowania środków.
„Środki zaproponowane przez Izbę Rachunkową mają na celu wzmocnienie nadzoru nad pomocą międzynarodową, eliminację wykrytych niedociągnięć i ogólną poprawę zarządzania budżetem. Ich realizacja pozwoli na bardziej efektywne wykorzystanie przekazanych zasobów, co jest kluczowym czynnikiem dla utrzymania zaufania międzynarodowych partnerów i wzmocnienia stabilności finansowej Ukrainy w warunkach wojny oraz przyszłej odbudowy” – podsumowała przewodnicząca Najwyższej Izby Kontroli Olga Piszczanska.
Przypomnijmy, że prezydent Wołodymyr Zełenski, odnosząc się do oskarżeń i żądań amerykańskiego prezydenta Donalda Trumpa dotyczących zwrotu 350 mld USD, oświadczył, że Ukraina wydała na obronę przed rosyjską agresją 320 mld USD, z czego 200 mld stanowiła pomoc ze strony USA i Unii Europejskiej.
Prezydent Zełenski podkreślił, że Stany Zjednoczone przekazały Ukrainie 67 mld USD w postaci pomocy wojskowej, a dodatkowe 31,5 mld USD zostało przyznane jako bezpośrednie wsparcie finansowe dla budżetu państwa.
Warto podkreślić, że Stany Zjednoczone monitorują sposób wykorzystywania przekazanej pomocy. W 2023 roku USA utworzyły specjalny instytut monitorowania wykorzystania amerykańskiej pomocy w Ukrainie. Ponadto na początku 2023 roku amerykańscy audytorzy, we współpracy z przedstawicielami Banku Światowego i ekspertami-konsultantami, przyjechali do Kijowa, aby osobiście zweryfikować celowe wykorzystanie amerykańskiego wsparcia finansowego i bezpieczeństwa. Zgodnie z raportem amerykańskich inspektorów nie stwierdzono żadnych poważnych naruszeń w wykorzystaniu przez Ukrainę amerykańskiej pomocy finansowej.
Wiktoria Czyrwa
Obraz Angelique Johnson z Pixabay