11 marca 2025. Program „Krajowy Cashback”, który wystartował we wrześniu ubiegłego roku, nie przyniósł oczekiwanych rezultatów. Okazało się, że przeciętnie Ukraińcy otrzymywali z zakupów krajowych produktów jedynie 100 UAH miesięcznie. Tylko 1208 konsumentów uzyskało maksymalną kwotę cashbacku – 3000 UAH.
Zgodnie z komunikatem Ministerstwa Gospodarki, w grudniu 2024 i styczniu 2025 roku Ukraińcy otrzymali 714 mln UAH cashbacku. Jednocześnie resort informuje, że liczba beneficjentów cashbacku w tym okresie wzrosła o prawie 1,5 miliona osób i obecnie wynosi 3,4 miliona.
„Wsparcie krajowych producentów to wkład w rozwój gospodarki, ponieważ lokalne firmy tworzą miejsca pracy i płacą podatki, które między innymi finansują naszą obronność.
Jednocześnie konsumenci otrzymują 10 proc. cashbacku, który mogą wykorzystać na ważne potrzeby – opłacenie usług, zakup leków lub darowizny na potrzeby armii” – skomentowała pierwsza wicepremier, minister gospodarki Julia Swyrydenko.
Rząd opublikował również główne wskaźniki na dzień 7 marca 2025 roku:
- całkowita kwota cashbacku wypłaconego za okres od września do stycznia wynosi 1,1 mld UAH.
- 1208 osób otrzymało maksymalny miesięczny cashback w wysokości 3000 UAH.
- 57,5 proc. uczestników to osoby poniżej 45. roku życia, 25,3 proc. to osoby w średnim wieku, a 17,2 proc. to osoby powyżej 60. roku życia.
- W programie uczestniczy 61 proc. kobiet i 39 proc. mężczyzn.
- Do projektu zarejestrowano 1756 ukraińskich producentów.
- Cashback obejmuje 369 tysięcy produktów lokalnej produkcji.
Nie wszyscy jednak podzielają optymizm rządu.
Przewodniczący parlamentarnej komisji ds. finansów, polityki podatkowej i celnej, Danyło Hetmancew, zwrócił uwagę, że jeśli podzielić sumę wypłat za dwa miesiące przez liczbę odbiorców, to średnio każdy z nich otrzymał około 105 UAH miesięcznie.
Hetmancew zauważył również, że w raporcie ministerstwa brakuje wyjaśnienia rozbieżności między faktycznie wypłaconą kwotą a całkowitą kwotą naliczeń: w grudniu, zgodnie z komunikatem Ministerstwa Gospodarki, Ukraińcy zgromadzili 436 mln UAH, w styczniu kolejne 414 milionów. Łączna suma 850 milionów przewyższa faktyczne wypłaty.
Deputowany podkreślił także, że od momentu uruchomienia programu (od września 2024 roku do stycznia 2025 roku) obywatelom wypłacono jedynie 1,1 mld UAH, choć pierwotny budżet na 2024 rok przewidywał 3 miliardy.
„Z powodu niskiego zainteresowania konsumentów znaczna część środków nie została wykorzystana. Przez sześć miesięcy miesięczne wypłaty wynosiły średnio mniej niż 200 mln UAH, co nie miało istotnego wpływu na gospodarkę, mimo że program był przedstawiany jako jeden z mechanizmów jej stymulowania” – stwierdził Hetmancew.
Kolejną kwestią poruszoną przez deputowanego była liczba aktywnych użytkowników cashbacku. Na początku stycznia wynosiła ona 4,5 miliona, na początku lutego – ponad 5 milionów. Jednak faktyczne wypłaty za grudzień i styczeń otrzymało jedynie 3,4 miliona osób. Zdaniem Hetmancewa wskazuje to albo na niepoprawne użycie terminu „aktywny użytkownik”, albo na błędy w obliczeniach.
Ukraińskie firmy również nie spieszą się z przystąpieniem do programu „Krajowy Cashback” – wzrost liczby uczestników jest bardzo powolny.
W listopadzie 2024 roku w programie brało udział 1586 firm z 324 tysiącami produktów, podczas gdy na 3 lutego 2025 roku liczba ta wzrosła do zaledwie 1700 producentów (365 tysięcy produktów), a do 7 marca – do 1756 producentów z 369 tysiącami pozycji.
Rząd wskazał także regiony z największą liczbą producentów zarejestrowanych w ramach programu „Krajowy Cashback”. Są to: Kijów – 375 firm, obwód dniepropetrowski – 180, charkowski – 156, obwody kijowski i lwowski – po 137 firm.
Julia Swyrydenko aktywnie zachęca ukraińskie przedsiębiorstwa do udziału w programie „Krajowy Cashback”, podkreślając, że otwiera on przed nimi nowe możliwości.
„Ponad 5 milionów obywateli, którzy zostali uczestnikami cashbacku, aktywnie wybiera produkty ukraińskiej produkcji. Dzięki 10 proc. rekompensacie kosztów zapewnianej przez państwo, ukraińskie produkty stają się bardziej konkurencyjne. Ponadto firmy biorące udział w programie zyskują dodatkową rozpoznawalność i zwiększony popyt na swoje produkty” – zaznaczyła Swyrydenko.
Wiktoria Czyrwa
Image by 3D Animation Production Company from Pixabay