29 listopada 2024. Komitet Rady Najwyższej Ukrainy ds. finansów, polityki podatkowej i celnej poparł rządowy projekt ustawy o zwiększeniu akcyzy na wyroby tytoniowe. Eksperci oszacowali, że w wyniku tej zmiany cena paczki papierosów wzrośnie średnio o 40 UAH.
Projekt ustawy nr 11090 przewiduje stopniowe podnoszenie stawek akcyzy na wyroby tytoniowe zgodnie z minimalnym poziomem określonym w unijnej dyrektywie. Autorzy ustawy podkreślają, że akcyza na papierosy będzie powiązana z euro, a nie z hrywną.
Zgodnie z projektem, w 2025 roku akcyza na papierosy wzrośnie o 35,4 proc., w 2026 roku – o 17 proc., w 2027 roku – o 8,8 proc., a w 2028 roku – o 8,2 procenta. Minimalna stawka akcyzy wyniesie 78 euro za 1000 sztuk w 2025 roku i wzrośnie do 90 euro w 2028 roku. Dla wyrobów tytoniowych do podgrzewania przewidziano wzrost akcyzy o 22,2 proc. w 2025 roku, o 11,9 proc. w 2026 roku, o 4,2 proc. w 2027 roku i o 4,6 proc. w 2028 roku.
Oczekuje się, że podniesienie stawek akcyzowych przyniesie dodatkowe wpływy do budżetu: o 612 mln UAH w 2025 roku, 5 mld UAH w 2026 roku, 9,3 mld UAH w 2027 roku i 13,9 mld UAH w 2028 roku.
Rząd zaznacza, że podwyżka akcyzy na wyroby tytoniowe wynika z potrzeby harmonizacji ukraińskiego prawa podatkowego z wymogami Unii Europejskiej. Dyrektywa 2011/64/UE wymaga, aby minimalna akcyza na papierosy wynosiła co najmniej 90 euro za 1000 sztuk. Ukraina realizuje od 2018 roku siedmioletni plan corocznego podwyższania akcyzy o 20 proc., aby osiągnąć ten poziom do 2025 roku.
W raporcie Komisji Europejskiej w ramach pakietu rozszerzeniowego UE na 2024 rok wskazano na potrzebę dalszego dostosowania ukraińskiego prawa podatkowego do norm unijnych. „Jeśli chodzi o akcyzę na wyroby tytoniowe, Kodeks Podatkowy Ukrainy jest zasadniczo zgodny z prawodawstwem UE. Dalszego dostosowania wymagają różne kategorie wyrobów tytoniowych i stosowane wobec nich stawki akcyzy” – podano w dokumencie.
Ukraińscy eksperci ogólnie pozytywnie oceniają projekt ustawy. Jak podkreślił Ołeh Pendzyn, dyrektor wykonawczy Ekonomicznego Klubu Dyskusyjnego, Ukraina potrzebuje dodatkowych środków finansowych, a podniesienie akcyzy zapewni szybkie wpływy do budżetu. Zdaniem analityków różne stawki na papierosy i wyroby tytoniowe do podgrzewania zachęcą konsumentów – podobnie jak w Europie – do rezygnacji zarówno z drogich legalnych papierosów, jak i tanich podróbek na rzecz mniej szkodliwych zamienników.
Jednak niektórzy eksperci ostrzegają przed możliwym wzrostem nielegalnego handlu wyrobami tytoniowymi w wyniku podwyżki akcyz. Według firmy Kantar straty budżetowe z tego tytułu mogą w 2024 roku wynieść 23 mld UAH, a w 2025 roku nawet do 32 mld UAH, jeśli udział nielegalnego rynku wzrośnie do 20 procent.