14 listopada 2024. Gabinet Ministrów przyjął uchwałę określającą zasady oceny spółek państwowych, która zawiera 18 podstawowych wskaźników finansowych. Nowy system oceny ma wzmocnić kontrolę nad efektywnością spółek państwowych.
To nowe narzędzie w systemie planowania, które ulepsza zarządzanie korporacyjne. Państwo jasno określi oczekiwania co do rentowności, płynności i innych kluczowych wskaźników.
System oceny, że podstawą analizy jest coroczny raport, który spółki składają organom zarządzającym, takim jak Ministerstwo Gospodarki, odpowiednie ministerstwa lub Rada Ministrów. W raporcie należy przedstawić dane o tym, w jaki sposób spółka osiągnęła cele określone w liście oczekiwań właściciela. Ocena prowadzona jest w skali punktowej, biorąc pod uwagę realizację kluczowych wskaźników efektywności, takich jak wyniki finansowe, realizacja celów strategicznych itp.
Działalność spółki może uzyskać status efektywnej, zadowalającej lub niezadowalającej. Wnioski te mają istotne znaczenie dla podejmowania dalszych decyzji zarządczych, w tym dotyczących kadr.
Zdaniem przewodniczącego Komitetu Finansów i Podatków Rady Najwyższej Danyła Hetmancewa, wprowadzenie takiego systemu to ważny krok na drodze do reformy zarządzania korporacyjnego. Zwrócił on uwagę, że przez wiele lat przedsiębiorstwa, w których państwo posiadało pakiet kontrolny akcji, działały w trybie „samowolnym”, generując milionowe lub miliardowe straty, zadłużenie wobec budżetów na wszystkich poziomach i zaległości w wypłacie wynagrodzeń. Nie miało lub prawie nie miało to wpływu na management, który często przymykało oko na sytuację, a czasami nawet wykorzystywał własność państwową do własnych korzyści.
Hetmancew wyjaśnił, jak będzie działał system punktowy: dla wskaźników finansowych – wartość dodatnia lub brak odchylenia – 1 punkt, wartość ujemna – 0 punktów; dla wskaźników niefinansowych i operacyjnych – wykonano – 1 punkt, nie wykonano – 0 punktów.
Dalej zostanie wyprowadzona ogólna ocena według następujących zasad:
- jeśli ponad 75 proc. ogólnej liczby wskaźników zatwierdzonych w liście oczekiwań uzyskało po jednym punkcie za każdy wskaźnik – działalność jest efektywna;
- jeśli od 50 do 75 proc. ogólnej liczby wskaźników uzyskało po jednym punkcie za każdy wskaźnik – działalność jest zadowalająca;
- jeśli mniej niż 50 proc. ogólnej liczby wskaźników uzyskało po jednym punkcie za każdy wskaźnik – działalność jest niezadowalająca.
„Wyniki oceny są uwzględniane przez podmiot zarządzający obiektami własności państwowej, na zgromadzeniu wspólników spółki handlowej podczas ustalania krótko- i średnioterminowych celów działalności przedsiębiorstwa, a także stanowią podstawę do podejmowania decyzji zarządczych dotyczących oceny działalności organów zarządzających przedsiębiorstwem” – wyjaśnił Danyło Hetmancew.
Państwo obecnie jest największym właścicielem aktywów w Ukrainie. Zarejestrowanych jest prawie 3 500 podmiotów własności państwowej o różnej formie organizacyjno-prawnej. 40 proc. tych przedsiębiorstw zaprzestało działalności i istnieje jedynie na papierze. Co trzecie przedsiębiorstwo jest deficytowe i stanowi potencjalne źródło ryzyk fiskalnych. Z powodu niewystarczającej jakości mechanizmów kontroli oraz niskiego poziomu przejrzystości działalność przedsiębiorstw państwowych jest źródłem ryzyka korupcyjnego i strat dla państwa.
Wspomniany system oceny przedsiębiorstw państwowych powinien zwiększyć przejrzystość i odpowiedzialność spółek państwowych, a także poprawić zarządzanie korporacyjne w sektorze publicznym gospodarki.
Wiktoria Czyrwa
Image by Gerd Altmann from Pixabay