12 listopada 2024. Rada Ministrów zatwierdziła projekt ustawy „O budżecie państwa Ukrainy na 2025 rok” do drugiego czytania. Główny akcent położono na obronę, wsparcie społeczne ludności oraz tworzenie warunków do odbudowy gospodarki.
Planowane dochody budżetu państwa na 2025 rok (bez uwzględnienia transferów) wynoszą ponad 2,32 bln UAH, z czego 2,13 bln UAH to dochody funduszu ogólnego, a 193,87 mld UAH – funduszu specjalnego. W porównaniu z pierwszym czytaniem projektu budżetu państwa ogólne dochody wzrosły o 2,82 mld UAH, w tym dochody funduszu ogólnego wzrosły o 50,01 mld UAH, a dochody funduszu specjalnego spadły o 47,19 mld UAH.
Rząd określił główne źródła pozyskania dodatkowych 50 mld dochodów. Najpierw postanowiono nie finansować państwowego funduszu drogowego na kwotę 43,21 mld UAH. Ta propozycja, poparta przez Radę Najwyższą w pierwszym czytaniu, wywołała duże poruszenie w społeczeństwie – opinia publiczna zakwestionowała wydawanie miliardów na remont dróg w czasie deficytu środków na obronę. Dlatego rząd przekazał te środki w całości na fundusz ogólny, na potrzeby obronne. Jednocześnie w projekcie budżetu przewidziano nowy program „Rozwój sieci i utrzymanie dróg publicznych”, który otrzyma roczne finansowanie w wysokości 12,6 mld UAH.
Rząd częściowo zrewidował również inną kontrowersyjną normę przyjętą przez Radę Najwyższą w pierwszym czytaniu – podwyżkę kwoty na wynagrodzenia prokuratorów o 2,7 mld UAH. Na drugie czytanie zaproponowano zmniejszenie tej kwoty o 1,2 mld UAH.
Dodatkowe 6,28 mld UAH państwo planuje pozyskać dzięki doprecyzowaniu prognoz dochodów z różnych źródeł uwzględnionych w budżecie jeszcze przed pierwszym czytaniem.
Przewiduje się m.in. wzrost wpływów z podatku dochodowego od przedsiębiorstw o 41,8 mld UAH oraz z opłat za użytkowanie złóż o 420 mln UAH. Jednocześnie przewiduje się spadek dochodów z podatków i opłat od dochodów osób fizycznych o 20,12 mld UAH oraz dywidend od przedsiębiorstw państwowych o 15,82 mld UAH.
Ogólna kwota wydatków budżetu państwa zaplanowana została na poziomie 3,995 bln UAH, z czego 3,71 bln UAH przypada na wydatki funduszu ogólnego, a 285,27 mld UAH na wydatki funduszu specjalnego. W porównaniu z pierwszym czytaniem projektu budżetu ogólne wydatki wzrosły o 2,82 mld UAH, w tym wydatki funduszu ogólnego wzrosły o 50 mld UAH, a wydatki funduszu specjalnego zmniejszyły się o 47,19 mld UAH.
Według premiera Denysa Szmyhala największa pozycja wydatków to obronność kraju.
„Pomimo pewnych zmian, główny priorytet pozostał niezmienny – obrona, obronność i bezpieczeństwo Ukrainy. Na te potrzeby proponujemy przeznaczyć 2,225 bln UAH. Wszystkie środki od ukraińskich podatników zostaną przeznaczone wyłącznie na zapewnienie sił bezpieczeństwa i obrony, produkcję i zakup nowej broni, dronów i sprzętu”,- podkreślił premier.
Na wzmocnienie obronności przeznaczono dodatkowy 1 mld UAH na rozwój uzbrojenia i sprzętu wojskowego dla Ministerstwa Obrony oraz Głównego Zarządu Wywiadu. Na wsparcie przemysłu obronnego przewidziano 500 mln UAH na obniżenie kosztów kredytów dla przedsiębiorstw, co przyczyni się do modernizacji produkcji i wzmocnienia potencjału obronnego kraju.
Wydatki Ministerstwa Polityki Socjalnej zwiększono o ponad 1,4 mld UAH.
Na rozwój sektora rolnego przewidziano dodatkowe 1 mld UAH na wsparcie hodowli i przetwórstwa produktów rolnych.
Dodatkowo przewidziano 12 mld UAH na podwyżki wynagrodzeń nauczycieli.
Ministerstwo Infrastruktury planuje otrzymać 1 mld UAH na realizację projektów inwestycyjnych przez Państwowy Fundusz Rozwoju Regionalnego.
Na wypłatę odszkodowań za zniszczone domy przewidziano 3 mld UAH, a na rekompensaty za uszkodzone mienie – 1 mld UAH.
Budżet uwzględnia również decyzję Rady Inwestycji Strategicznych o przyznaniu 36,4 mld UAH na realizację priorytetowych kierunków inwestycji państwowych, w tym:
- 11,8 mld UAH na edukację;
- 8 mld UAH na zaopatrzenie w wodę;
- 6 mld UAH na ochronę socjalną;
- 5,6 mld UAH na ochronę zdrowia;
- 4,4 mld UAH na transport;
- 502 mln UAH na administrację państwową;
- 70 mln UAH na projekty w dziedzinie kulturalnej, w tym na budowę schronów.
Oddzielna pozycja wydatków w budżecie państwa na 2025 rok to 150 mln UAH na wsparcie ukraińskich uchodźców za granicą i ich powrotu do Ukrainy.
200 mln UAH zostanie przeznaczone na projekty komunikacji strategicznej i promowanie pozytywnego wizerunku Ukrainy na arenie międzynarodowej.
Projekt budżetu na 2025 rok, jak zwykle, wywołał falę krytyki ze strony opozycji. Jak podkreśla członkini Komitetu ds. Bezpieczeństwa Narodowego, Obrony i Wywiadu Iryna Fryz, w przyszłym roku w budżecie nie uwzględniono wystarczającego finansowania potrzeb Sił Zbrojnych Ukrainy.
„W budżecie państwa na 2025 rok absolutnie nie wystarcza środków na potrzeby Sił Zbrojnych Ukrainy. Podam konkretny przykład dotyczący Ministerstwa Obrony, które otrzymało w budżecie na przyszły rok 1,5 biliona UAH, ale zgodnie z decyzją Komitetu ds. Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ministerstwo Obrony wnioskowało o dodatkowe 6 bln 700 mln UAH.
Innymi słowy, tylko jedna czwarta potrzeb Ministerstwa Obrony jest zaspokajana przyjętym budżetem” – zauważyła deputowana.
Według niej problem można rozwiązać poprzez zmniejszenie wydatków na centralne organy władzy wykonawczej, Najwyższą Izbę Kontroli oraz zwiększenie podatków na hazard i wyroby tytoniowe.
Z kolei członkini Komisji ds. Finansów, Polityki Podatkowej i Celnej Rady Najwyższej Nina Jużanina zauważyła, że mimo znacznego deficytu budżetowego w budżecie znalazły się środki na premie dla sędziów. W końcowej wersji projektu ustawy budżetowej na 2025 rok przewidziano miesięczny dodatek w wysokości 10,5 tys. UAH dla sędziów sądów lokalnych. Jużanina dodała, że w rzeczywistości wynagrodzenie sędziów wzrosło z 63 060 UAH do 73 570 UAH.
„A jeszcze doliczmy dodatki – i wyjdzie więcej niż dla żołnierza na linii frontu. Przypomnę, że nauczycielom rząd przyznał skromny dodatek w wysokości 1 tys. UAH” – zauważyła posłanka.
Wiktoria Czyrwa