9 stycznia 2024. W ubiegłym roku w Ukrainie zarejestrowano ponad 304 000 nowych indywidualnych przedsiębiorców (FOP) i 37 000 firm. Jakie są najpopularniejsze biznesy i które regiony przodują?
Liczba FOP zarejestrowanych w 2023 r. przekroczyła wskaźniki sprzed inwazji pełnoskalowej Rosji na Ukrainę. W porównaniu do przedwojennego 2021 r. wzrosła o prawie 8 procent. Jednocześnie liczba zarejestrowanych firm znacznie spadła i jest najniższa od 2018 roku. W porównaniu ze statystykami z pierwszego roku wojny liczba ta spadła o prawie 1500 przedsiębiorstw. To o jedną trzecią mniej niż w 2021 roku, kiedy zarejestrowano 56 267 nowych firm.
Analitycy platformy „Vkursi” szacują, że w 2023 roku każdego dnia w kraju rejestrowano średnio 843 nowych indywidualnych przedsiębiorców, zaś w 2022 roku było ich 551.
Jakie profile biznesowe były popularne? Oprócz handlu hurtowego i detalicznego, nowe firmy były często rejestrowane w sektorze informacji i telekomunikacji – 40 862 nowych FOP. Inne popularne obszary obejmowały działalność profesjonalną, naukową i techniczną (29 284), inne usługi- np. fryzjerstwo i salony kosmetyczne (22 867) oraz transport, magazynowanie, działalność pocztową i kurierską (18 291).
Ponieważ handel hurtowy i detaliczny są w czołówce, interesujące jest wiedzieć, co mali przedsiębiorcy próbowali sprzedawać. Najwięcej indywidualnych przedsiębiorców było zarejestrowanych do sprzedaży detalicznej żywności – 18 166 oraz do sprzedaży internetowej – 17 335. Najmniej sklepów zarejestrowano do sprzedaży nagrań audio i wideo – 5, a także do sprzedaży paliw i książek, odpowiednio 24 i 86.
Ogólnie rzecz biorąc, w 2023 r. nowe firmy najczęściej zakładano w Kijowie (43 862), a także w obwodzie dniepropietrowskim (27 696), lwowskim (23 881), kijowskim (23 128) i charkowskim (21 378).
Liderami pod względem liczby nowo otwieranych firm są tradycyjnie miasta z ponad milionową populacją i powiązane z nimi regiony. Jednak obecnie ani Charków, ani Dniepr nie mogą pochwalić się dynamiką zakładania nowych firm lub jednoosobowych działalności gospodarczych. Zagrożenia dla bezpieczeństwa uniemożliwiają otwieranie nowych firm. W podobnej sytuacji są obwody chersoński, doniecki i ługański.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że rośnie liczba FOP zakładanych przez kobiety. Według stanu na połowę listopada ubiegłego roku liczba „kobiecych biznesów” była wyższa niż w całym 2021 roku.
Nowe firmy w Ukrainie są napędzane stopniowym ożywieniem produkcji, tworzeniem nowych łańcuchów dostaw, niższym wzrostem kosztów surowców i energii, poprawą oczekiwań inflacyjnych i kursowych oraz silnym popytem krajowym. Pomimo wojny liczba małych i średnich przedsiębiorstw w Ukrainie rośnie, a nawet bije przedwojenne rekordy- poinformował Opendatabot.
Wzrost liczby nowych FOP wynika też z automatycznej rejestracji indywidualnych przedsiębiorców, która została wprowadzona w maju 2021 roku. Według Ministerstwa Sprawiedliwości Ukrainy w tym okresie otwarto łącznie 524 004 jednoosobowych firm. Oznacza to, że 4 na 5 FOP zostało zarejestrowanych online automatycznie za pośrednictwem Diia.
„Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej w Ukrainie jest najszybsze na świecie. Teraz usługa rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej w naszym kraju jest w pełni zautomatyzowana. Nie jest zaangażowany żaden czynnik ludzki. Założenie własnej firmy zajmuje tylko kilka sekund. Można to zrobić za pośrednictwem portalu Diia” – informuje Ministerstwo Sprawiedliwości.
W Diia można automatycznie nie tylko otworzyć, ale także zamknąć jednoosobową działalność gospodarczą. Jest to konieczne, na przykład, aby rozszerzyć działalność i otworzyć spółkę LLC. Rosyjska inwazja na pełną skalę zmusiła wielu przedsiębiorców w Ukrainie do zmiany zwykłego tempa pracy, lokalizacji, a nawet do zmiany orientacji na inne obszary i rynki. Niektórzy tymczasowo lub na stałe zamknęli działalność, podczas gdy inni zostali zmuszeni do zmiany lokalizacji i dostosowują swoje firmy do nowych wyzwań.
Prowadzenie działalności gospodarczej w czasie wojny jest trudnym zadaniem, ale realnym, mówią przedsiębiorcy i już opracowują plany na nadchodzący rok. Dziś motywuje ich nie tylko ostrożność, ale także bardziej globalne cele, w tym pomoc ukraińskim siłom zbrojnym i zapewnienie miejsc pracy dla ludności.
W tym roku wojna nadal będzie nadawała ton gospodarce i biznesowi. Istotna będzie produkcja tkanin, szycie odzieży i obuwia, pokrowce na apteczki, nosze medyczne, itp. Kolejnym obiecującym obszarem są materiały i usługi budowlane. Pomimo faktu, że zniszczone miasta i miasteczka nie rozpoczęły jeszcze aktywnej odbudowy, trend ten powinien być już brany pod uwagę, twierdzą eksperci.
Otwarcie centrów rehabilitacyjnych, firm ubezpieczeniowych i wszystkiego, co związane z uprawą i produkcją żywności, będzie dość obiecujące. Istnieje również wiele nowych biznesów, które wcześniej nie były zbyt popularne, ale teraz z pewnością znajdą swoich zwolenników.
Wiktoria Czyrwa
Photo by Andrea Natali on Unsplash