11 grudnia 2023. Sześć stacji niebieskiej linii kijowskiego metra zamknięto jednocześnie z powodu zagrożenia katastrofą budowlaną spowodowaną przez człowieka – od stacji Demiivska do Teremky. Woda zaczęła przedostawać się do tunelu. Wcześniej został on pozbawiony ciśnienia z powodu naruszeń popełnionych podczas budowy stacji i tuneli kijowskiego metra. Wyniki dochodzenia będą gotowe za dwa do trzech miesięcy zaś naprawy potrwają co najmniej sześć miesięcy. Czy Kijów poradzi sobie bez metra?
Ruslan Kadybor, dyrektor Departamentu Infrastruktury Transportowej w Kijowskiej Administracji powiedział, że od końca listopada eksperci zauważyli pęknięcia i osiadanie konstrukcji w tunelu. Postanowili obserwować zakres zniszczeń. Jednak sytuacja tylko się pogarszała, pęknięcia się powiększały i zaczęła przez nie przenikać woda. Zawalenie może nastąpić w każdej chwili.
Według Viktora Bragińskiego, szefa metra, katastrofę mogło spowodować kilka czynników. Po pierwsze, generalny wykonawca mógł źle wykonać prace podczas budowy metra, w szczególności ignorując wymagania projektu dotyczące hydroizolacji tunelu.
Po drugie, tunel ten znajduje się na terenie zalewowym rzeki Lybid. W rzeczywistości dwie stacje znajdują się nad rzeką. Dlatego obniżenie ciśnienia w podziemnej konstrukcji mogło być spowodowane wzrostem napływu wody do rzeki.
Trzecim powodem, na który powołuje się Bragiński, są warunki geologiczne. Ten odcinek metra został położony poprzez ruchome piaski – skały nasycone wodą, które mogą tonąć lub poruszać się.
Mer Witalij Kliczko zauważył, że tunele między stacjami zostały zbudowane w latach 2008-2010 w dość trudnych warunkach: nie w trybie automatycznym, ale prawie w trybie ręcznym. Woda wywiera nacisk na ściany tunelu, który odkształca się i pęka. A kiedy jeżdżą pociągi, proces ten ulega przyspieszeniu.
Nawiasem mówiąc, Metro Kijowskie wielokrotnie zgłaszało trudności hydrologiczne w tym obszarze podczas budowy. W 2008 r. dwóch pracowników firmy Kyivmetrobud zginęło z powodu nieoczekiwanego uwolnienia wody podczas prac budowlanych. W tamtym czasie przypisywano to jednak tragicznemu wypadkowi.
Istnieje jednak inna wersja, której władze miasta nie podają. Niektórzy dziennikarze uważają, że prawdziwym powodem ograniczenia pracy jednej z linii metra jest kompleks handlowo-rozrywkowy Ocean Mall, który jest budowany przez biznesmena Wagifa Alijewa: ogłosił on jego otwarcie we wrześniu 2024 roku. Alijew on uważany za przyjaciela mera Kijowa Witalija Kliczki.
Co planuje się zrobić z uszkodzonymi tunelami? Eksperci twierdzą, że należy przeprowadzić poważne badania geologiczne i geodezyjne. Następnie ziemia zostanie całkowicie wydobyta (do głębokości 20 metrów) do samego tunelu i sprawdzona zostanie zgodność z projektem budowlanym (hydroizolacja, utrwalanie chemiczne) w obszarach przecieków. Wyniki będą dostępne za 2-3 miesiące. Analitycy przewidują, że okres naprawy może zostać przedłużony do roku, a nie do 6 miesięcy, jak wcześniej zapowiadano.
Andrij Witrenko, członek Rady Miasta Kijowa, podziela tę opinię. Zauważył, że infrastrukturze transportowej będzie niezwykle trudno poradzić sobie z pracami naprawczymi w metrze.
W pierwszym dniu po zamknięciu sześciu stacji, Kijów utknął w korkach. Władze miasta w trybie pilnym wprowadziły zmiany w zarządzaniu ruchem na najbardziej ruchliwych odcinkach stołecznych dróg.
Szef MSW Igor Klimenko powiedział, że w związku z zamknięciem części stacji metra, główny ciężar transportu mieszkańców spadnie na naziemny transport publiczny. Na trasy zostanie wpuszczonych więcej pojazdów, więc ruch na drogach może stać się znacznie trudniejszy. Według Klimenki stolica Ukrainy zwiększy przepustowość transportu publicznego, dostosuje czas sygnalizacji świetlnej, przeniesie przystanki transportu publicznego dla wygody podróżnych, zmieni niektóre znaki drogowe i zwiększy patrole.
Liczba pojazdów transportu naziemnego wzrasta wielokrotnie. Autobusy i trolejbusy na tej linii mogą przewozić 14-15 tysięcy osób na godzinę. Na przykład metro na tym odcinku przewoziło około 12 000 pasażerów na godzinę, powiedział Kliczko. Odstęp między pociągami na niebieskiej linii wynosił około trzech minut. Biuro burmistrza ma więc nadzieję, że transport naziemny będzie jeździł równie szybko.
Problem transportu dla mieszkańców Kijowa był również omawiany na nadzwyczajnym posiedzeniu rządu. Premier Denys Shmyhal zauważył, że podczas wojny na pełną skalę kijowskie metro ma podwójne znaczenie strategiczne – jako arteria transportowa i jako schron przeciwbombowy, w którym tysiące ludzi znajduje schronienie podczas ostrzeżeń o nalotach.
„Ze względu na działania lub bezczynność władz miasta istnieje zagrożenie zalania i zniszczenia tuneli niebieskiej linii kijowskiego metra. Będzie to miało bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo mieszkańców Kijowa” – ocenił premier.
Prokuratura wszczęła już śledztwo. Poinformowała, że w związku z zalaniem tuneli kijowskiego metra wszczęto dochodzenie przedprocesowe w sprawie zaniedbań urzędniczych, które doprowadziły do poważnych konsekwencji. Eksperci przedstawią ocenę prawną działań urzędników Metra Kijowskiego i wykonawców zaangażowanych w budowę tuneli przelewowych między stacjami na terenach zalewowych rzeki Lybid.
Podczas gdy naziemny transport „zapasowy” kursuje po ulicach stolicy, władze zezwoliły na wykorzystanie stacji i holi zamkniętej linii metra jako schronów. Odpowiednie agencje rozpoczęły już dodatkowe kontrole bezpieczeństwa w takich schronach.
Wiktoria Czyrwa
Photo by Volodymyr Kozhevnikov on Unsplash