1 września 2023. To już po raz drugi ukraińskie szkoły rozpoczynają zajęcia w czasie wojny. W tym roku instytucje edukacyjne wprowadzają szereg zmian, aby proces uczenia się był jak najbardziej dostępny, wygodny i, co najważniejsze, bezpieczny.
W tym roku proces edukacyjny będzie zorganizowany w trzech formatach: stacjonarnym, zdalnym i mieszanym. Ministerstwo Edukacji zauważa, że odpowiednie formy edukacji dla każdego regionu zostaną określone przez regionalne administracje wojskowe, biorąc pod uwagę okoliczności związane z bezpieczeństwem. W praktyce oznacza to, że w stosunkowo bezpiecznych regionach, pod warunkiem dostępności schronów, dzieci będą mogły uczęszczać na zajęcia bezpośrednio w szkołach. Na obszarach frontowych, gdzie życie toczy się pod ciągłym ostrzałem, zorganizowanie bezpiecznej nauki „twarzą w twarz” jest prawie niemożliwe, dlatego wykorzystywane będzie nauczanie online.
W większości regionów dominować będzie mieszana forma edukacji. Ta forma obejmuje naukę bezpośrednio w klasach przy biurkach i lekcje online. Dzieci uczą się części materiału samodzielnie, a części w klasie z nauczycielem. Można również zastosować tzw. model elastyczny, w którym uczniowie pracują według indywidualnego harmonogramu, a nauczyciel koordynuje ich działania podczas lekcji synchronicznych lub asynchronicznych, zarówno online, jak i osobiście.
Ministerstwo Edukacji i Nauki zwraca uwagę na bezpieczeństwo uczniów. Dostępność struktury ochronnej jest warunkiem wstępnym dla zajęć offline.
Premier Denys Szmyhal przytacza dane: 75 proc. instytucji edukacyjnych w Ukrainie posiada schronienia dla uczniów. Premier wzywa władze lokalne do skupienia się na budowie schronów. Jednocześnie należy sprawdzić istniejące. Jeśli są one zbyt małe, trzeba zmienić tryb nauczania.
Nauka w trybie offline zostanie wznowiona w instytucjach edukacyjnych w Kijowie i regionie. Większość szkół w obwodzie lwowskim jest również gotowa do pełnego procesu edukacyjnego. Tylko siedem lokalnych szkół z ponad tysiąca nie ma schronów.
Obwód mikołajowski ogłosił gotowość schronów szkolnych, ale ze względu na częste ostrzały prawdopodobnie zdecydują się na nauczanie na odległość. Dzieci będą również uczyć się zdalnie w obwodzie chersońskim, który jest ostrzeliwany niemal codziennie. W obwodzie zaporoskim najprawdopodobniej wybiorą format mieszany. W sumskim wprowadzono wszystkie trzy formy edukacji: stacjonarną, zdalną i mieszaną, ale zostaną wprowadzone poprawki ze względu na wojnę. W obwodzie charkowskim żadna instytucja edukacyjna nie rozważa obecnie powrotu do nauczania offline. W samym Charkowie “klasy” są tworzone w lokalnym metrze.
Ogólnie rzecz biorąc, rodzice mają prawo decydować, jaką formę edukacji wybiorą dla swoich dzieci. W przeddzień 1 września Andrij Staszkiw, wiceminister edukacji i nauki Ukrainy, powiedział, że większość rodziców, nawet w regionach frontowych, popiera powrót dzieci do edukacji w pełnym wymiarze godzin.
Jednak niezależnie od wybranej formy edukacji, Ministerstwo Edukacji i Nauki ogłosiło zmiany, które dotkną wszystkich uczniów bez wyjątku. Na przykład, rok szkolny będzie trwał do 28 czerwca, a nie jak zwykle do końca maja. Zmiany uwzględniają możliwe przerwy w dostawie prądu w zimie. Ministerstwo planuje też przedłużyć ferie zimowe.
Programy wielu przedmiotów zostały zaktualizowane. Ministerstwo Edukacji opracowało praktyczny kurs bezpieczeństwa minowego dla studentów. Kurs ten jest włączony do programu nauczania dla wszystkich uczniów, z informacjami dostosowanymi do różnych grup wiekowych. Istnieją już programy szkoleniowe dla nauczycieli. Zmiany są również przewidziane dla kursu informatyki: zaproponowano tematy związane ze sztuczną inteligencją i programowaniem.
Nowy przedmiot „Obrona Ukrainy” ma być bardziej praktyczny. „Wysokiej jakości pierwsza pomoc, bezpieczeństwo minowe, kontrola dronów i orientacja w terenie to rzeczy, na które jest dziś zapotrzebowanie. Dlatego planujemy uruchomić pilotażowy projekt zaktualizowanego przedmiotu we wrześniu” – powiedział szef Ministerstwa Edukacji i Nauki Oksen Lisovyi. Ministerstwo wyjaśniło, że przedmiot „Obrona Ukrainy” będzie obowiązkowy w klasach 10-11. Jego celem jest zapewnienie uczniom wiedzy i umiejętności w zakresie obrony kraju oraz nauczenie ich, jak działać w sytuacjach kryzysowych.
Wśród zmian w obecnym procesie edukacyjnym jest uproszczony program dla uczniów za granicą. Dzieci zmuszone do opuszczenia Ukrainy będą miały możliwość wzięcia udziału w bloku ukraińskim trwającym 6-8 godzin. W zależności od klasy, do której uczęszcza uczeń, blok ten obejmuje język ukraiński, literaturę, historię Ukrainy i geografię. Inne podstawowe przedmioty będą nauczane w lokalnych szkołach, w których uczą się nieletni Ukraińcy. Eksperci zauważają, że inicjatywa ta ma na celu zmniejszenie obciążenia uczniów, ponieważ nie muszą oni powtarzać tych samych tematów dwa razy.
Jest jeszcze jedna zmiana, ale wciąż ma ona charakter testowy. Jest to zakaz korzystania ze smartfonów podczas zajęć szkolnych. Od dziś ta zasada zostanie wprowadzona we lwowskich szkołach. Wkrótce okaże się, czy jest do przejęcia w całym kraju. Każda instytucja edukacyjna – nie tylko we Lwowie – będzie regulować tę kwestię według własnego uznania.
Wiktoria Czyrwa
Photo by Deleece Cook on Unsplash