7 października 2022. Wojna spowodowała wzrost cen żywności. Pod koniec lata zaobserwowano pewne wyhamowanie wzrostu cen produktów, ale pod koniec roku ceny mogą ponownie wzrosnąć.
Według wiceprzewodniczącego Wszechukraińskiej Rady Rolnej Denysa Marczuka ceny żywności wzrosną w najbliższym czasie o 15 proc. – ze względu na powrót akcyzy na paliwo.
„W najbliższym czasie, przez uchwalenie ustawy o akcyzie paliwowej, cena benzyny i oleju napędowego wzrośnie o 4-5 hrywien. Oznacza to, że będzie nowa baza do kształtowanie cen produktów spożywczych. Nie mniejszą rolę odgrywa wysoka inflacja. Więc zobaczymy wzrost cen o kolejne 10-15 proc.” – powiedział Marchuk.
Inne przyczyny wymieniane przez ekspertów to zakłócenie łańcuchów logistycznych i emisja hrywny.
Według najnowszych danych Państwowej Służby Statystycznej pod koniec sierpnia inflacja w odniesieniu do produktów żywnościowych wyniosła 25 proc. Jest to szczególnie zauważalne w przypadku jaj – ich cena wzrosła o ponad 15 proc. Cena oleju słonecznikowego nieznacznie spadła – o 0,6 proc., ale od początku roku wzrosła o 13,8 proc.
W sierpniu znacznie spadły ceny warzyw – o 13,9 proc. W kieszeni nabywcy było to jednak prawie niezauważalne, bo od początku roku warzywa podrożały o 58,5 proc. Jeszcze bardziej wzrosły ceny owoców – o 60,2 proc., a w sierpniu spadły o niecałe 5 proc. Taki wzrost cen można łatwo wytłumaczyć, ponieważ część południowej Ukrainy, w szczególności obwód chersoński, była okupowana i nie można było stamtąd sprowadzić sezonowych owoców i warzyw. A względny spadek pod koniec lata związany jest z tym, że warzywa i owoce dojrzewały na tych terytoriach, które nie były pod okupacją i gdzie nie ma aktywnych działań wojennych.
Gryka była jednym z tych produktów spożywczych, które w ostatnich miesiącach znacząco uderzyły po kieszeniach Ukraińców. Ceny tego uwielbianego przez wiele rodzin produktu osiągnęły bezprecedensowe wyżyny – sięgając prawie 200 UAH za kilogram, mimo że przed wojną gryka kosztowała około 30 UAH. W ostatnim czasie nastąpił spadek ceny gryki – obecnie w ukraińskich sklepach kosztuje średnio 85 UAH. Po nowych zbiorach Międzynarodowe Stowarzyszenie Producentów Gryki prognozuje, że cena zostanie ustalona na poziomie 50 UAH. Wynika to częściowo z faktu, że po zebraniu nowych plonów na rynku krajowym pojawiła się nadwyżka. Wcześniej gryka była eksportowana do Rosji i Białorusi, teraz pozostaje w Ukrainie.
Kolejnym strategicznym produktem, który nie tylko podrożał, ale także na pewien czas zniknął z półek supermarketów, jest sól. W związku z zamknięciem przedsiębiorstwa „Artemsil” w Soledarze w obwodzie donieckim produkcja ukraińskiej soli została prawie wstrzymana. Sytuację częściowo rozwiązał rosnący import, ale Ukraińcy nie widzieli jeszcze soli tej samej jakości, jaką dostarczała „Artemsil”.
Od początku roku cena chleba wzrosła o prawie 30 proc. i będzie nadal rosła – przynajmniej o 7-8 proc. Podczas jego produkcji zużywana jest znaczna część energii elektrycznej i gazu, a także wzrostowi kosztów logistyki.
Według szacunków ekspertów, produkty spożywcze zdrożeją również w 2023 roku. Wśród głównych „grup ryzyka” znajduje się mięso (wieprzowina i wołowina), ze względu na spadek pogłowia zwierząt w Ukrainie i zmniejszenie podaży taniego mięsa zagranicznego, a także jaja i produkty mleczne.
Wiktoria Czyrwa
Photo by Alvaro Reyes on Unsplash