14 stycznia 2022. Po raz pierwszy od 2011 roku Ukraina wystrzeliła w kosmos swojego satelitę. Sich-2-30 został wyniesiony na orbitę przez rakietę Falcon 9 firmy SpaceX Elona Muska. Skorzystano z wyrzutni na przylądku Canaveral w amerykańskim stanie Floryda.
„To początek nowej fazy programu kosmicznego naszego państwa. Dzięki ukraińskiemu satelicie Sich-2-30 będziemy otrzymywać informacje nie tylko od naszych partnerów, ale także własne dane. To bardzo ważne” – powiedział prezydent Wołodymyr Zełenski.
Główny projektant – szef biura projektowego statków kosmicznych, systemów pomiarowych i telekomunikacji Biura Projektowego „Południe” Konstantin Biłousow opowiedział, jakie informacje zamierzają otrzymać z satelity. Sich-2-30 jest przeznaczony do pozyskiwania cyfrowych obrazów powierzchni Ziemi, które mogą być wykorzystywane w różnych sektorach gospodarki oraz do zapobiegania i szybkiego reagowania na sytuacje kryzysowe, klęski żywiołowe i przestępstwa. Satelita może także monitorować podstawowe parametry cząstek jonosfery Ziemi oraz mierzyć dawki skumulowanego promieniowania, pochodzącego z promieniowania kosmicznego.
Sich-2-30 to czwarty ukraiński satelita wyniesiony na orbitę. Waży około 210 kg i ma 40 kg ładowności. Przechowywanie danych – 10 GB, kanał transmisji – 30,72 Mb/s. Jest to modyfikacja poprzedniego modelu Sich-2, który Ukraina wystrzeliła na orbitę w 2011 roku. Wtedy satelita zamiast planowanych pięciu lat, z powodu wadliwej rosyjskiej baterii, pracował niecałe 16 miesięcy. Wcześniej Ukraina wysłała własne satelity w sierpniu 1995 (Sich-1) i grudniu 2004 (Sich-1M). Zostały one wyniesione na orbitę przez ukraińsko-rosyjskie rakiety nośne i wystrzelone z rosyjskich portów kosmicznych.
Według ekspertów wystrzelenie tego satelity symbolizuje powrót Ukrainy do statusu państwa kosmicznego. Kraj tradycyjnie posiadał potężny kompleks rakietowo-kosmiczny. Na początku 1992 r. powołano Narodową Agencję Kosmiczną, a w pierwszym roku jej działalności wyprodukowano i wystrzelono 9 rakiet nośnych i 4 statki kosmiczne produkcji ukraińskiej. W kolejnych latach opracowano 6 krajowych programów kosmicznych. Do najbardziej udanych projektów w branży rakietowej i kosmicznej należą wystrzelenie pierwszego satelity Sich-1 w 1995 roku, projekty Sea Launch i Kosmotras (1999), które odniosły sukces komercyjny, projekty rakietowe Vega i Antares (2012, 2013) oraz pierwszy studencki satelita PolyITAN-1 w 2014 roku.
Ukraiński przemysł rakietowy i kosmiczny obejmuje około 40 dużych przedsiębiorstw, kierowanych przez Biuro Projektowe Piwdenne i stowarzyszenie produkcyjne Piwdenne Zakłady Budowy Maszyn w Dnieprze. Przedsiębiorstwa te opracowują i wprowadzają do seryjnej produkcji rakiety nośne, statki kosmiczne, systemy sterowania, pomiary orientacji i trajektorii.
We wrześniu 2021 r. rząd zatwierdził projekt Państwowego Programu Kosmicznego Ukrainy na lata 2021-2025, ale nie został on jeszcze zatwierdzony przez parlament.
Program obejmuje:
– prowadzenie działalności kosmicznej w interesie bezpieczeństwa i obronności;
– tworzenie kosmicznych systemów obserwacji Ziemi;
– wprowadzenie technologii kosmicznych na rynek usług;
– tworzenie technologii rakietowej i kosmicznej;
– badania w dziedzinie działań kosmicznych;
– wsparcie prawne, informacyjne, naukowe i metodologiczne działań programu.
Ponadto państwowy program kosmiczny do 2025 roku przewiduje wystrzelenie co najmniej siedmiu ukraińskich satelitów. Również w ramach międzynarodowego projektu „Artemis” Ukraina może uczestniczyć w tworzeniu modułu księżycowego, projektowaniu i opracowywaniu narzędzi, systemów i urządzeń dla obiecującej misji księżycowej.
„W ciągu ostatnich 5-7 lat krajowe firmy kosmiczne straciły wielu klientów, wśród największych była Federacja Rosyjska. Ukraina wiele straciła na zerwaniu kontraktów z Rosją, ale jednocześnie daje możliwość nawiązania współpracy z innymi partnerami zagranicznymi” – powiedział w rozmowie z dziennikarzami szef Państwowej Agencji Kosmicznej Wołodymyr Taftay.
Całkowity koszt projektu wystrzelenia ukraińskiego satelity Sicz-2-30 to ponad 245 mln UAH, z czego jedna czwarta to zapłata za usługi SpaceX Muska. Biorąc pod uwagę, że co roku Ukraina wydaje 35 mln UAH na zakup zdjęć z cudzych satelitów, dzięki własnemu satelicie część tych środków zostanie zaoszczędzona.
Wiktoria Czyrwa