5 sierpnia 2020. Ukraińska grupa biznesowa DCH i chińska firma Skyrizon zawarły porozumienie w sprawie rozwoju ukraińskiego, prywatnego przedsiębiorstwa przemysłu lotniczego „Motor Sicz”. Porozumienie to trzeba rozpatrywać w kontekście rywalizacji o kontrolę nad tym strategicznym przedsiębiorstwem, którego kluczowymi uczestnikami są Chiny i Stany Zjednoczone.
Motor Sicz wchodzi do światowej czołówki przedsiębiorstw z gałęzi przemysłu lotniczego. Przedsiębiorstwo zajmuje się produkcją silników samolotowych, śmigłowcowych oraz bloków energetycznych, opartych o turbiny gazowe. Gotowe produkty są sprzedawane do ponad 100 krajów, a zysk netto za pierwsze półrocze 2020 r. wyniósł 562 mln UAH. Z uwagi na profil działalności, przedsiębiorstwo ma więc duże znaczenie dla sektora obronności i bezpieczeństwa.
Od czasów prywatyzacji przedsiębiorstwa w latach 90. niezmiennym jego właścicielem i dyrektorem był ukraiński polityk i biznesman Wiaczesław Bogusłajew. Jeszcze w 2015 roku Motor Sicz podpisała porozumienie o współpracy z chińskim holdingiem Beijing Skyrizon Aviation Industry Investment Co Ltd, które przewidywało, m.in., utworzenie zakładu produkcji silników lotniczych w Chongqing (Chiny). Zgodnie z tym porozumieniem, ukraińskie technologie, jak również część specjalistów, miały zostać przeniesione do ChRL.
Już w 2016 roku Chińczycy planowali odkupić od Bogusłajewa kontrolny pakiet akcji. Komitet antymonopolowy Ukrainy wystąpił z zastrzeżeniem o naruszeniu reguł konkurencji i sprawą natychmiast zajęła się Służba Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU), wskutek czego proces sprzedaży został zamrożony.
Ważnym jest też fakt ścisłej kooperacji pomiędzy Motor Sicz a państwową spółką „Ivchenko-Progress”. Jest to unikatowe przedsiębiorstwo wchodzące w skład Ukroboronpromu, zajmujące się projektowaniem, certyfikacją i produkcją nowoczesnych silników, które są wykorzystywane zarówno w cywilnym, jak i wojskowym lotnictwie. Jeszcze od 2005 r. obowiązuje porozumienie, zgodnie z którym Motor Sicz bezpłatnie uzyskała dokumentacje projektową i konstruktorską na cały szereg produktów Ivchenko-Progress na okres 60 lat. Zatem przekazanie praw własnościowych do firmy Motor Sicz na rzecz Chińczyków, automatycznie wiązałoby się z uzyskaniem przez nich całego spektrum nowoczesnych technologii wojskowych. Z uwagi na ten fakt, w sprawę wkroczył oficjalnie Waszyngton. Wykorzystując narzędzia dyplomatyczne i polityczne, Amerykanie starali się by nie dopuścić do sprzedaży przedsiębiorstwa Chińczykom.
Mimo starań Amerykanów, w grudniu 2019 roku pojawiła się informacja o odkupieniu kontrolnego pakietu akcji przez chińską Skyrizon Aircraft і Xinwei Technology Group. W tej chwili akcje są jednak zamrożone, z uwagi na fakt nadal toczącego się śledztwa ze strony SBU. Natomiast porozumienie o współpracy z ukraińską grupą DCH stwarza iluzję udziału strony ukraińskiej w zarządzaniu przedsiębiorstwem, co powinno osłabić argumenty Kijowa i w ostateczności sprzyjać rozwiązaniu tego konfliktu na korzyść strony chińskiej. Waszyngton również kontynuuje próby wpływania na cały proces z tym związany i aktywnie stara się znaleźć amerykańskiego nabywcę dla tego przedsiębiorstwa. Dotychczasowe zabiegi o przejęcie Motor Sicz nie przyniosły poważniejszych sukcesów żadnej ze stron.
Valentyn Honcharenko