22 października 2025. Rada Najwyższa poparła w pierwszym czytaniu projekt ustawy budżetowej na 2026 rok. Dokument wzbudził tak duże zainteresowanie wśród deputowanych, że zgłoszono do niego aż 3339 poprawek – najwięcej od dziewiętnastu lat. W nowej wersji budżetu państwa wzmocniono społeczny akcent.
Jak podkreśliła przewodnicząca komisji budżetowej, Roksolana Pidłasa, łączna wartość wszystkich zgłoszonych zmian przekroczyła 7 bln UAH — to prawie półtora raza więcej niż cały budżet przyszłego roku. Część propozycji nie spełniała wymogów regulaminu, a po posiedzeniach komisji do rozpatrzenia zarekomendowano jedynie 63 poprawki, z których parlament nie wszystkie poparł. Odrzucono między innymi inicjatywy dotyczące dodatkowego finansowania szczepionek weterynaryjnych, centrum hydrometeorologicznego, programów grantowych dla magazynów warzyw oraz przekierowania środków z partii politycznych na potrzeby Sił Zbrojnych Ukrainy.
Jednocześnie komisja zaleciła rządowi, aby w trakcie przygotowań do drugiego czytania rozważył możliwość zwiększenia wydatków obronnych – przede wszystkim na zakup uzbrojenia, potrzeby oddziału „Alfa” SBU oraz Służby Wywiadu Zagranicznego.
Szczególną uwagę deputowani poświęcili sferze edukacji. Komisja budżetowa zaproponowała, aby rząd opracował nowy model wynagradzania nauczycieli szkół średnich, tak by podwyżki były realne, a nie tylko nominalne. Chodzi o wzrost wynagrodzeń nauczycieli o 50 proc. i wykładowców szkolnictwa wyższego — od 1 stycznia 2026 roku. W budżecie, według obliczeń Ministerstwa Finansów, przewidziano na ten cel 41,8 mld UAH. Podwyżka będzie realizowana w dwóch etapach — o 30 proc. od początku roku i o kolejne 20 proc. od września.
Komisja budżetowa nalega także na zwiększenie finansowania programów zapewniających wsparcie pacjentom z rzadkimi chorobami. Do już zaplanowanych 15 mld UAH rządowi doradzono dodać dodatkowe środki.
Minister finansów Serhij Marczenko przyznał, że budżet na 2026 rok jest jednym z najtrudniejszych w latach wojny. Według niego trwają obecnie intensywne negocjacje z partnerami międzynarodowymi w sprawie pokrycia deficytu, dlatego każde nowe zwiększenie wydatków musi być poparte wskazaniem konkretnego źródła finansowania. Jednocześnie rząd gwarantuje pełne i rytmiczne finansowanie sektora bezpieczeństwa i obrony, który pozostaje głównym priorytetem.
Całkowite wydatki budżetu wyniosą 4,8 bln UAH, a dochody — 2,8 bln UAH. Wszystkie wpływy podatkowe zostaną przeznaczone na finansowanie obrony, a pozostałe wydatki będą pokrywane z pomocy międzynarodowej, której wartość rząd szacuje na 44 mld USD. Źródła około 18 mld z tej sumy są jeszcze doprecyzowywane.
Dokument opiera się na „scenariuszu nr 2”, który zakłada kontynuację wojny w 2026 roku. Na tej podstawie określono prognozę wzrostu realnego PKB o 2,4 proc., inflacji na poziomie 9,9 proc. oraz wzrost długu publicznego do 106 proc. PKB.
Zgodnie z dokumentem rząd planuje podwyższyć płacę minimalną do 8647 UAH miesięcznie (wzrost o 8,1 proc.) oraz do 52 UAH za godzinę. Średnie wynagrodzenie, według szacunków Ministerstwa Gospodarki, osiągnie 30 032 UAH, czyli o 16 proc. więcej niż w bieżącym roku.
Minimum egzystencji od 1 stycznia 2026 roku wzrośnie do 3209 UAH na osobę. Dla dzieci do sześciu lat wyniesie 2817 UAH, od sześciu do osiemnastu — 3512 UAH, dla osób w wieku produkcyjnym — 3328 UAH, a dla osób, które utraciły zdolność do pracy — 2595 UAH. Minimalna emerytura wzrośnie proporcjonalnie do tego wskaźnika. Dotacje i ulgi pozostaną na poziomie 42,3 mld UAH, co pozwoli wesprzeć około 2,7 mln gospodarstw domowych.
Średni prognozowany kurs hrywny ustalono na poziomie 45,7 UAH za dolara i 49,4 UAH za euro. Są to wartości szacunkowe, które nie określają polityki Narodowego Banku Ukrainy, a służą wyłącznie celom planowania budżetowego.
Oczekuje się, że do drugiego czytania rząd doprecyzuje wskaźniki i uwzględni część zaleceń parlamentu. Ostateczne przyjęcie budżetu zaplanowano do 20 listopada. W centrum uwagi pozostaną dwa główne tematy — stabilne finansowanie obrony oraz stopniowe przywracanie standardów socjalnych, zamrożonych w latach wojny.
Wiktoria Czyrwa
Image by OpenClipart-Vectors from Pixabay