6 września 2024. Rząd Ukrainy podjął decyzję o umożliwieniu zagranicznym firmom i organizacjom działającym w Ukrainie za pośrednictwem stałych przedstawicielstw nabywanie prawa do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie budowy obiektów poprzez wypełnienie oświadczenia.
Olena Shtohryn, partner zarządzający Kancelarii Prawnej Dictio, przygotowała przegląd tej innowacji.
Zmiany zatwierdzone uchwałą nr 925 Gabinetu Ministrów Ukrainy z dnia 9 sierpnia 2024 r. dotyczą:
- obiektów o średnich (СС2) i znaczących (СС3) klasach efektywności. Odpowiednia norma będzie obowiązywać w okresie stanu wojennego.
- Następujących podmiotów: nierezydenci (firmy, organizacje zagraniczne), którzy prowadzą działalność na terytorium Ukrainy wyłącznie poprzez stałe przedstawicielstwa. Norma obowiązuje przez czas stanu wojennego.
Podmiot gospodarczy może złożyć oświadczenie w formie elektronicznej – za pośrednictwem Unified State Web Portal usług elektronicznych ( Єдиний державний вебпортал електронних послуг), poprzez aplikację mobilną Diia lub w formie papierowej – w centrum usług administracyjnych (z późniejszym przesłaniem do organów koncesyjnych za pośrednictwem portalu Diia ).
Uchwała przewiduje również wykaz informacji, które osoba prawna musi zawrzeć w oświadczeniu o prowadzeniu działalności gospodarczej w zakresie budownictwa, aby pomyślnie ją zarejestrować. Co jest potrzebne?
- Informacja o nierezydencie.
- Kraj pochodzenia, forma organizacyjno-prawna, pełna i skrócona nazwa (jeśli jest dostępna), kod identyfikacyjny zgodnie z EDRPOU, lokalizacja, numer telefonu kontaktowego, adres e-mail, nazwisko, nazwisko, imię, patronimik (jeśli jest dostępny) zarządzającego niebędącego rezydentem lub jego upoważnionego przedstawiciela.
- Informacje o rejestracji nierezydenta w organach terytorialnych Państwowej Służby Podatkowej jako płatnika podatku dochodowego od osób prawnych (numer podatkowy nierezydenta, data rejestracji jako podatnik, nazwa i kod identyfikacyjny jednostki terytorialnej) Państwowej Służby Podatkowej, w której nierezydent jest zarejestrowany).
- Informacja o rejestracji stałego zakładu nierezydenta w jednostkach terytorialnych państwowej służby podatkowej (kod zgodnie z EDRPOU, data rejestracji stałego zakładu jako podatnika, data rejestracji przez płatnika jednorazowej składki na obowiązkowe państwowe ubezpieczenie społeczne, nazwę i kod identyfikacyjny jednostki terytorialnej państwowej służby podatkowej, w której zarejestrowane jest stałe przedstawicielstwo).
- Informacja o faktycznym adresie (adresach) stałego przedstawicielstwa zagranicznej działalności gospodarczej nierezydenta.
- Nazwa rodzaju zagranicznej działalności gospodarczej prowadzonej przez stałe przedstawicielstwo nierezydenta lub informacja o zmianach w licencji lub złożonym wcześniej oświadczeniu.
- Nazwa zezwolenia (zezwoleń), które ma zostać zastąpione lub uzupełnione oświadczeniem.
- Deklaracja, że nierezydent, wykonujący działalność na Ukrainie za pośrednictwem stałego przedstawicielstwa, zapoznał się z wymogami przepisów prawa, które określają wyczerpujący wykaz wymagań dotyczących prowadzenia działalności objętej koncesją i zobowiązuje się do ich przestrzegania.
Projekt dokumentu został opracowany przez Ministerstwo Gospodarki Ukrainy.
Przesłanką podjęcia takiej decyzji była konieczność realizacji projektów zaplanowanych zgodnie z Umową pomiędzy Rządem Ukrainy a Rządem RP w sprawie przedłużenia kredytu z dnia 9 września 2015 roku (ratyfikowaną Ustawą Ukrainy z dnia 3 lutego 2016 r. nr 977-VIII).
Zgodnie z art. 1 tej umowy Rząd Rzeczypospolitej Polskiej udziela Rządowi Rzeczypospolitej Polskiej pożyczki na finansowanie projektów dotyczących rozwoju granicznej infrastruktury drogowej, urządzenia punktów kontrolnych na granicy ukraińsko-polskiej i innych projekty podlegające uzgodnieniu i finansowaniu na podstawie odrębnych umów pomiędzy eksporterami z Polski a osobami prawnymi – rezydentami Ukrainy.
Umowa przewiduje, że umowy zawierane są z podmiotami prawnymi, które mają siedzibę na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, w związku z czym jedynie mieszkańcy Rzeczypospolitej Polskiej poprzez swoje stałe przedstawicielstwo na Ukrainie mają prawo brać udział w postępowaniach o udzielenie zamówienia i wykonywać prace budowlane w ramach tych projektów. Koszt towarów, robót i usług pochodzenia polskiego może stanowić co najmniej 60 proc. całkowitej wartości zamówienia. Kredyt przeznaczony jest na finansowanie 100 proc. kosztów kontraktów na dostawy towarów, robót budowlanych i usług z Rzeczypospolitej Polskiej na Ukrainę. Taka współpraca jest dość powszechną praktyką w krajach europejskich i ustalane są warunki kontraktów eksportowych, które muszą być także zgodne z wytycznymi OECD oraz postanowieniami Porozumienia OECD.
Tym samym zagraniczne firmy budowlane (w tym także polskie) musiały uzyskiwać uprawnienia do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie budownictwa (jeśli nie uzyskały ich wcześniej), aby móc realizować projekty na Ukrainie.
Jeszcze w marcu 2020 roku Gabinet Ministrów Ukrainy przyjął dwie uchwały, które zapoczątkowały reformę systemu państwowej kontroli architektonicznej i budowlanej. Jednocześnie uchylono przepisy regulujące udzielanie zezwoleń w zakresie budownictwa, co zablokowało procedurę uzyskiwania pozwoleń na budowę na terenie kraju (niezależnie od tego, czy spółka jest ukraińską osobą prawną, czy nierezydentem).
Przed reformami firmy zagraniczne działające poprzez stałe przedstawicielstwa miały prawo otrzymywać pozwolenia na budowę, tak jak firmy ukraińskie.
Później, wraz z początkiem wojny na dużą skalę na Ukrainie, Gabinet Ministrów Ukrainy przyjął uchwałę nr 314 z dnia 13 marca 2022 r., która uprościła procedurę i dała ukraińskim osobom prawnym możliwość uzyskania prawa prowadzenia działalności budowlanej poprzez złożenie organowi koncesyjnemu oświadczenia o wykonywaniu działalności gospodarczej bez opłat za konieczność uzyskania pozwolenia na budowę na okres stanu wojennego.
Jednocześnie niepewna była możliwość uzyskania takiego uprawnienia przez zagraniczne spółki działające poprzez swoje stałe przedstawicielstwa na Ukrainie.
Oprócz polsko-ukraińskiego projektu międzyrządowego, który pomógł zwrócić uwagę na ten problem i przyspieszyć jego rozwiązanie, takie zmiany mają na celu poprawę klimatu inwestycyjnego Ukrainy.
Jasne ramy prawne pozwolą profesjonalnym zagranicznym firmom budowlanym wejść na rynek (co było niemożliwe po marcu 2020 r.), otworzyć swoje stałe biura, inwestować na Ukrainie swoje środki i wiedzę oraz uczestniczyć w projektach odbudowy Ukrainy.
Czebotarow Serhii
Przewodniczący Komitetu PUIG ds. Budownictwa
chebotarovserhii@gmail.com
Photo by Glenov Brankovic on Unsplash