29 lipca 2024. Opublikowano wyniki kolejnego badania dotyczącego stanu i potrzeb biznesu w Ukrainie. Indeks aktywności gospodarczej na koniec maja nieco wzrósł, ale wciąż daleko do przedwojennych poziomów.
W ramach badania przeprowadzonego przez Centrum Rozwoju Innowacji, Biuro Rozwoju Przedsiębiorczości i Eksportu, narodowy projekt Diia.Biznes oraz AdvanterGroup, ankietowano 502 respondentów według kilku kryteriów.
Indeks aktywności biznesowej UBI (Ukrainian Business Index) wynosi 43,7 (na 100 możliwych). Wzrósł nieco w porównaniu z poprzednim badaniem (38,1) i eksperci mówili nawet o ustanowieniu nowego lokalnego maksimum (poprzedni był w sierpniu 2023 roku – 38,2). Niemniej jednak ten wskaźnik pozostaje w strefie negatywnych oczekiwań.
Badanie potwierdziło również, jak bardzo wojna wpłynęła na działalność ukraińskich przedsiębiorstw. Przed inwazją jedna piąta firm oceniała swój stan finansowo-ekonomiczny jako zadowalający lub zły, natomiast w maju 2024 roku takich firm było już 41,6 procent.
„Firmy z umiarkowanym optymizmem patrzą na perspektywy zmiany stanu finansowo-ekonomicznego przedsiębiorstwa. 36,1 proc. respondentów stwierdziło, że sytuacja firm się poprawi lub znacznie się poprawi. 32,3 proc. uważa, że sytuacja pozostanie stabilna. Możliwość pogorszenia lub znacznego pogorszenia sytuacji finansowo-ekonomicznej wskazało 31,6 proc. respondentów” – stwierdzono w podsumowaniu badania.
Kolejnym wnioskiem z badania jest to, że małe i średnie firmy aktywnie pomagają Siłom Zbrojnym Ukrainy oraz biorą udział w projektach humanitarnych. 45,8 proc. przeznacza na potrzeby Sił Zbrojnych do 1 proc. obrotu firmy, 29,7 proc. – od 1 do 3 procent. Prawie 8 proc. firm przeznacza na armię więcej niż 10 proc. swojego obrotu. Średnio na wsparcie wojsk biznes wydaje 3 proc obrotu. Tylko 9 proc. firm stwierdziło, że nie mogą finansowo wspierać ukraińskiej armii.
Część badania dotyczyła sytuacji na rynku pracy. Pozostaje ona stabilna: udział pracowników, którzy obecnie pracują na zasadach obniżonego wynagrodzenia, wynosi 12,9 procenta. Wskaźnik ten nie zmienia się znacząco w ciągu ostatnich dwóch kwartałów. Natomiast rośnie udział pracowników obecnie zwolnionych.
„Obecnie jest to najwyższy wskaźnik od początku obserwacji w okresie pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę i wynosi 29,6 procenta. Poprzednie lokalne maksimum tego wskaźnika zostało odnotowane we wrześniu 2022 roku (28 proc.). Należy jednak zauważyć, że po okresie zimowym tradycyjnie rośnie udział zwolnień, więc wysoki wskaźnik nie jest krytyczny. Ogólnie rzecz biorąc, udział zwolnionych pracowników wynosi od 20 do 30 proc. w ciągu ostatnich dwóch lat” – wynika z badania.
Osobne pytanie dotyczyło działalności zagranicznej firm.
Okazało się, że 62,5 proc. ukraińskiego biznesu nie prowadzi działalności zagranicznej. 9,8 proc. firm prowadzi wyłącznie operacje eksportowe, 10,6 proc. – tylko importowe. 9,6 proc. stwierdziło, że prowadzi zarówno działalność eksportową, jak i importową, a 7,6 proc. planuje wejście na rynki międzynarodowe w 2024 roku.
Nie pominięto także głównych problemów małych i średnich przedsiębiorstw – oto 5 głównych.
58,2 proc. badanych wskazało jako główny problem słabą przewidywalność rozwoju sytuacji na Ukrainie i na rynku wewnętrznym, 55,8 proc. – nieprzewidywalne działania państwa, które mogą pogorszyć stan firmy, 51,6 proc. – brak wystarczającej liczby płynnych klientów, 47 proc. – brak wystarczającego kapitału, 43,2 proc.– brak wystarczającej liczby wykwalifikowanych pracowników.
Wśród głównych problemów we współpracy z organami państwowymi kierownicy i właściciele firm wymieniają blokowanie faktur VAT (33,7 proc.), odmowę rezerwacji pracowników (31,5 proc.), opóźnienia w logistyce na granicy (22,1 proc.), niesprawiedliwe decyzje podczas procedur zamówień publicznych (17,3 proc.).
Badanie ujawniło również, że firmy mają trudności z dostępem do finansowania. Główne przeszkody w uzyskaniu finansowania kredytowego to: zbyt wysokie oprocentowanie kredytów (55 proc.), obawy przed niewykonaniem zobowiązań dłużnych na czas (36,1 proc.), niewystarczające zabezpieczenie (28,9 proc.), wahania kursów walutowych (22,9 proc.), skomplikowany proces uzyskania kredytu (22,1 proc.). Tylko 9,6 proc. firm uważa, że bariery nie istnieją.
Wiktoria Czyrwa
Photo by Rawan Ahmed on Unsplash