5 marca 2024. Ze względu na prawdopodobne opóźnienie pomocy finansowej ze strony partnerów międzynarodowych, Ukraina szuka sposobów na uzupełnienie budżetu z własnych rezerw. Obecnie planowane jest zwiększenie dochodów skarbu państwa o 44,2 mld UAH poprzez podniesienie cła wojskowego i akcyzy. Kogo w pierwszej kolejności dotkną propozycje Ministerstwa Finansów?
Gabinet Ministrów przygotowuje projekt ustawy, który, między innymi, proponuje wprowadzenie podatku wojskowego dla indywidualnych przedsiębiorców (FOP). Rząd nie określił jednak jeszcze jednoznacznie wysokości i stawki procentowej tej opłaty.
Zmiany w opłacaniu podatku wojskowego dotkną również osób prawnych – podatników podatku dochodowego od przedsiębiorstw, podatników jednolitego podatku trzeciej i czwartej grupy. Dodatkowy podatek wojskowy będzie dotyczył także kupujących metale szlachetne w bankach i samochody osobowe, które podlegają pierwszej rejestracji państwowej w Ukrainie, sprzedawców nieruchomości, detalicznych sprzedawców wyrobów jubilerskich ze złota, platyny i kamieni szlachetnych, a także operatorów telefonii komórkowej świadczących jakiekolwiek usługi mobilne.
„Propozycje obejmują również dostosowanie podatku akcyzowego na paliwo do minimalnych standardów UE, wprowadzenie podatku akcyzowego na wodę, w tym wodę mineralną i gazowaną, z dodatkiem cukru lub innych substancji słodzących lub aromatyzujących, a także rozszerzenie listy towarów objętych podatkiem akcyzowym poprzez nałożenie podatku akcyzowego na rośliny konopi” – podało Ministerstwo Finansów.
Ministerstwo spodziewało się opóźnienia w pomocy finansowej, więc wraz z ekspertami MFW utworzyło z wyprzedzeniem grupę roboczą, która ma pomóc w znalezieniu krótkoterminowych środków w celu zwiększenia przychodów w tym roku.
Jest jednak jedno zastrzeżenie. Gabinet Ministrów twierdzi, że są to „rozwiązania punktowe”. W rzeczywistości propozycje te mają na celu wdrożenie memorandum z MFW, więc nie odnoszą się do rzeczywistego zapotrzebowania na pieniądze. Ministerstwo Finansów zebrało 44 mld UAH kawałek po kawałku. Oczywiście na papierze. Jak dotąd nie ma żadnych propozycji w formie projektu ustawy – podsumowuje Gabinet Ministrów.
Jednocześnie nawet wprowadzenie nowych podatków nie pokryje wszystkich potrzeb budżetowych. Obecnie sektor obronny potrzebuje ponad 400 mld UAH – i to pod warunkiem, że rząd nie przeprowadzi dodatkowej mobilizacji, a USA uzgodnią pakiet pomocowy dla Ukrainy obejmujący bezpośrednie wsparcie budżetowe.
Tymczasem ukraińskie media donoszą, że Ukraina ma plan B i że ukraińscy urzędnicy zamierzają przedstawić go MFW w najbliższej przyszłości, podczas trzydniowej wizyty pracowników MFW w Kijowie.
Nie ma jednak jasnych propozycji, przynajmniej na razie nie są one publicznie dostępne. Na przykład Roksolana Pidlasa, przewodnicząca komisji budżetowej Rady Najwyższej, zaproponowała podniesienie podatku wojskowego z 1,5 proc. do 3 proc. dla Ukraińców zarabiających powyżej 20 000 UAH. Jej zdaniem istnieje kilka opcji, w tym przekierowanie środków z budżetów lokalnych oraz podniesienie podatków i opłat. Według niej ci, którzy zarabiają więcej, powinni płacić więcej do budżetu. Tak więc, jeśli dana osoba zarabia na przykład 20 tys. UAH, mogłaby płacić opłatę wojskową w wysokości 3% zamiast 1,5%. „To byłoby sprawiedliwe” – powiedziała szefowa Komisji Budżetowej Rady Najwyższej.
Agencja Bloomberg uważa, że głównym źródłem środków, które może zastąpić amerykańskie pieniądze, może stać się rozszerzenie wewnętrznych pożyczek państwowych. Nie jest jeszcze wiadomo, jakie dokładnie zmiany są opracowywane przez władze. Nie opublikowano żadnego oficjalnego konceptu proponowanych nowości i kalkulacji: jak to wszystko wpłynie na dochody budżetu państwa, który w warunkach trwającej niszczycielskiej wojny przeciwko Ukrainie znajduje się w głębokim deficycie.
W razie pilnej potrzeby pieniądze można po prostu wydrukować. Jednak według prezesa NBU Andrija Pysznego, w tej chwili nie ma takiej potrzeby. Co więcej, NBU planuje utrzymać umiarkowaną inflację w 2024 r. i doprowadzić ją do docelowego przedziału 5 proc. ± 1 pp. Chociaż oczekuje się, że na koniec roku osiągnie 8,6 proc. Jeśli „prasa drukarska” zostanie włączona teraz, liczba ta będzie kilkakrotnie, a nawet dziesięciokrotnie wyższa. Jednakże, jeśli w marcu międzynarodowa pomoc nie nadąży, kwestia emisyjnego finansowania budżetu powróci na agendę.
Krótko mówiąc, Ukraina znajduje się na rozdrożu. Wiadomo jedynie, że do końca pierwszego kwartału 2024 roku odpowiednie projekty ustaw zostaną przedłożone Gabinetowi Ministrów i rozpatrzone przez Radę Najwyższą. Ostateczna data nie została jeszcze uzgodniona.
Wiktoria Czyrwa
Obraz Karin Henseler z Pixabay