12 stycznia 2024. Rynek pracy w Ukrainie przechodzi znaczące zmiany. Pomimo oczywistych negatywnych trendów, takich jak niedobór personelu spowodowany masową migracją kobiet i mobilizacją mężczyzn, istnieją również pozytywne trendy. Na przykład grupy wiekowe, które wcześniej mogły tylko o tym marzyć, otrzymały szansę na znalezienie godnej pracy.
Ukraiński rynek pracy zawsze był polem ciągłych zmian i wyzwań, ale rosyjska inwazja w lutym 2022 r. doprowadziła do poważnego kryzysu. Masowa emigracja i przesiedlenia wewnętrzne, fizyczne niszczenie przedsiębiorstw i ich relokacja, utrata miejsc pracy i odpływ pracowników do służby w siłach zbrojnych to tylko część nowej rzeczywistości.
Według nowego raportu Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), od początku rosyjskiej agresji na Ukrainie zlikwidowano około 4,8 miliona miejsc pracy. Badanie szacuje, że w przypadku eskalacji walk, utrata miejsc pracy wzrośnie do 7 milionów. Jeśli jednak walki ustaną, możliwa jest szybka odbudowa i powrót 3,4 mln miejsc pracy.
Jednym z największych wyzwań dla rynku pracy jest migracja siły roboczej do innych krajów, gdzie większość Ukraińców znajduje pracę i nie planuje powrotu. Dotyczy to głównie tych, którzy nie mieli własnych domów w Ukrainie lub zostali bezdomni z powodu ciągłego ostrzału. Jednak eksperci mówią teraz o najtrudniejszym wyzwaniu – mobilizacji mężczyzn, która uniemożliwia planowanie działalności nawet małych przedsiębiorstw, nie mówiąc już o renomowanych firmach.
Zapowiadany kolejny etap mobilizacji zmusza pracodawców do szukania sposobów na zminimalizowanie ryzyka biznesowego. W tym roku właściciele firm będą szukać odpowiedzi na następujące wyzwania:
- jak przyciągnąć kobiety do tradycyjnie męskich zawodów;
- jakie programy adaptacyjne i reintegracyjne wprowadzić dla weteranów;
- jak zachęcić do pracy ludzi w wieku 50+, młodych i osoby niepełnosprawne:
- czy rozszerzyć praktyki pracy zdalnej;
- jakie programy wsparcia psychologicznego i zdrowia psychicznego trzeba wprowadzić dla pracowników;
- jakimi bodźcami wywołać zachowania lojalnościowe pracowników.
Na szczególną uwagę zasługuje trzecia pozycja na tej liście, która odnosi się do zaangażowania osób starszych i młodych w aktywną pracę. Daje to nadzieję, że Ukraina pozbędzie się tak haniebnego zjawiska, jakim jest dyskryminacja ze względu na wiek, czyli ageizm.
Niedawno eksperci przeprowadzili ankietę wśród osób poszukujących pracy na Work.ua, aby dowiedzieć się, czy spotkali się z dyskryminacją ze względu na wiek podczas zatrudnienia. Wyniki były zaskakujące: tylko jedna piąta respondentów w ogóle nie doświadczyła ageizmu, a 78 proc. stwierdziło, że spotkało się z uprzedzeniami ze względu na wiek. Wyniki badania pokazują jednak, że w oczach pracodawców osoby w pewnym wieku stały się niepożądane – młodym ludziom brakuje umiejętności, a starszym trudniej jest się dostosować.
Wojna zmieniła sytuację. Ukraina stoi obecnie w obliczu poważnego kryzysu demograficznego. Spada wskaźnik urodzeń. Duża liczba młodych kobiet z dziećmi wyjechała do bezpiecznych europejskich miast. Rośnie udział starszych pracowników. Pracodawcy będą więc musieli nauczyć się pracować nie tylko z osobami w wieku 45+, ale także 65+. I zdecydowanie nie ignorować ich CV.
Analitycy zidentyfikowali szereg zalet kandydatów, którzy wybierają aktywną pracę zamiast emerytury. Przede wszystkim posiadają oni bogate doświadczenie praktyczne w różnych obszarach działalności lub głęboką wiedzę specjalistyczną w jednej dziedzinie. Takie osoby zdobyły unikalne doświadczenie w przechodzeniu przez liczne życiowe i zawodowe transformacje i kryzysy. Zazwyczaj mają przyzwoite doświadczenie menedżerskie. I wreszcie, w trakcie dotychczasowego zatrudnienia, tacy kandydaci nabyli ważne umiejętności budowania relacji z ludźmi na każdym szczeblu hierarchii zarządzania.
Zgodnie z międzynarodową klasyfikacją, senior to osoba, która osiągnęła wiek 65 lat. Obecnie jedna czwarta ludności Ukrainy jest w tym wieku. Ich doświadczenie powinno być przydatne w kontekście całkowitej migracji ludności i spadku napływu młodych ludzi na rynek pracy. Doświadczenie pokazuje, że pracownicy w wieku 50+ są tak samo zdolni do przystosowania się do zmian, jak młodzi ludzie.
W pierwszych ośmiu miesiącach ubiegłego roku Państwowa Służba Zatrudnienia pomogły znaleźć pracę prawie dla 60 000 osób, którym do emerytury pozostało 10 lat lub mniej.
Przewiduje się, że zapotrzebowanie na specjalistów i pracowników wyniesie w tym roku 481 600 osób. W 2025 r. zapotrzebowanie na pracowników wzrośnie do prawie 542 tys. osób, w 2026 r. – 606,8 tys. osób, a w 2027 r. – 669,5 tys. Według prognozy najwięcej pracowników będzie potrzebnych w takich obszarach jak przemysł i budownictwo, nieco mniej – w handlu hurtowym i detalicznym, administracji publicznej i obronności.
Liczba wakatów rośnie. Jednak jest też więcej osób poszukujących pracy. Według Work.ua liczba wakatów wzrosła z 59,5 tys. w styczniu 2023 r. do 75,5 tys. w styczniu 2024 r., a liczba CV wzrosła z 4 mln do 4,3 mln. Wzrosła również liczba ofert z Państwowego Urzędu Pracy: w styczniu 2023 r. w bazie danych urzędu znajdowało się 20,5 tys. wakatów, a w grudniu – 49,3 tys. Pierwsza trójka zapotrzebowania to sektor usług, praca fizyczna, sprzedaż i zaopatrzenie.
Wiktoria Czyrwa
Photo by FORMAT arw on Unsplash