7 sierpnia 2023. Centrum Strategii Gospodarczej opublikowało prognozy dotyczące wzrostu PKB, inflacji, kursu walutowego i innych ważnych wskaźników ekonomicznych. Ich źródłem są agencje rządowe oraz ekonomiści z prywatnych ośrodków analitycznych. Wnioski są optymistyczne: obecne realia gospodarcze przewyższają oczekiwania.
Większość ekspertów sześć miesięcy temu była ostrożna co do perspektyw gospodarczych. Niepewność co do czasu trwania wojny, rosyjskie ataki rakietowe i niepowodzenie umowy zbożowej nie napawały optymizmem. Obecnie jednak sytuacja zmienia się na lepsze.
Analitycy oszacowali średnią stopę wzrostu PKB na 4,7 procent. Ministerstwo Gospodarki, Bank Narodowy Ukrainy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy podają bardziej ostrożną prognozę na poziomie 2,8 procent. Eksperci nie wykluczają jednak scenariusza, w którym gospodarka jest w stanie osiągnąć wzrost na poziomie około 5 procent.
W czerwcu roczna inflacja wyniosła 12,8 procent. Ceny usług komunalnych wzrosły najbardziej po podwyżce taryf za energię elektryczną. Po przywróceniu przedwojennych podatków paliwowych koszty usług transportowych dostosują się do inflacji.
Wskaźnik zaufania konsumentów zmienił się w lipcu 2023 roku. Obecnie wynosi on 83,6 punktu. Jest to bardzo znacząca poprawa w porównaniu z poprzednim miesiącem. Eksperci twierdzą jednak, że wskaźnik poniżej 100 wskazuje, że wśród obywateli przeważają negatywne nastroje konsumenckie. Wskaźnik ten obejmuje Indeks Oczekiwań Ekonomicznych (103 w czerwcu) i Indeks Bieżącej Sytuacji (54,5 w czerwcu). Ukraińcy negatywnie oceniają swoją obecną sytuację gospodarczą, choć optymistycznie patrzą w przyszłość.
Eksperci mają różne opinie na temat kursu dolara. Pod koniec lutego większość analityków była przekonana, że do końca roku kurs hrywny zdecydowanie przekroczy poziom 40 UAH/ USD. Obecnie nawet sceptycy powstrzymują się od tego scenariusza. Oficjalny kurs wymiany pozostaje na stałym poziomie 36,57 UAH/USD. Gotówkowy kurs wymiany hrywny był stabilny przez całe lato i praktycznie nie zmienił się w ciągu ostatniego miesiąca: 37,35-37,40 UAH/USD na dzień 1 lipca, 37,00-37,60 UAH/USD na dzień 1 sierpnia.
Uczestnicy badania CSG zwrócili szczególną uwagę na indeks oczekiwań dotyczących aktywności biznesowej. Eksperci NBU obniżyli ten wskaźnik do 48,8. Jest to poniżej tak zwanego „neutralnego” poziomu i wskazuje, że negatywne oczekiwania nadal przeważają nad pozytywnymi.
Na pogorszenie nastrojów w biznesie złożyło się kilka czynników. Przede wszystkim rewizja cen dla firm na rynku energii elektrycznej. Następnie powrót do przedwojennego opodatkowania cen paliw. Spadek indeksu był również spowodowany zwiększonym ostrzałem obiektów infrastrukturalnych i bezprecedensowym niedoborem wykwalifikowanych pracowników. Eksperci nie wykluczają jednak możliwości stopniowego, choć powolnego, ożywienia działalności gospodarczej.
Jednak głównym czynnikiem stojącym za spadkiem aktywności biznesowej było zamknięcie korytarza zbożowego. Odkąd Rosja przestała w nim uczestniczyć i zaczęła ostrzeliwać porty, w tym te na Dunaju, stworzyło to poważne zagrożenie dla ukraińskiego eksportu produktów rolnych. Kraje zachodnie również stworzyły dodatkowe niedogodności, żądając przedłużenia zakazu ukraińskiego eksportu.
Ukraińskie stowarzyszenia rolnicze proponują przeniesienie dyskusji na temat tego zakazu do WTO. Ponieważ tegoroczna kampania żniwna idzie pełną parą, rząd zapowiada znaczną poprawę prognoz. W związku z tym podejmowane są obecnie wszelkie wysiłki w celu ustanowienia eksportu. Jednak prawie wszyscy respondenci badania Centrum strategii gospodarczej uważają, że korytarz zbożowy będzie działał w najlepszym razie na poziomie 20-30 proc. zeszłorocznej przepustowości.
Centrum Strategii Gospodarczej przeanalizowało również dochody podatkowe w czerwcu. Wyniosły one 79,5 mld UAH. Największym źródłem dochodów był importowy podatek VAT (28,7 mld UAH), który rośnie szybciej niż dochody z krajowego podatku VAT (17,6 mld UAH). Łącznie VAT stanowił 58 proc. całkowitych dochodów podatkowych w czerwcu. CSG zauważa, że zarówno służby podatkowe, jak i celne przekroczyły swoje miesięczne cele dochodowe o 2,6 mld UAH.
Jednocześnie miesięczne wydatki budżetu państwa w maju osiągnęły 349 mld UAH, co jest drugim najwyższym miesięcznym wynikiem od 22 grudnia (+24 proc. w skali miesiąca i +67 proc. rok do roku).
Wydatki na obronę za 5 miesięcy 2023 r. wyniosły 745 mld UAH, czyli 56 proc. całkowitych wydatków, z czego 174 mld UAH wydano na porządek publiczny i bezpieczeństwo (13 proc). Centrum podkreśla również, że w ostatnich miesiącach wydatki na administrację publiczną gwałtownie wzrosły – do 50 mld UAH, co przewyższyło wydatki na ochronę socjalną oraz porządek publiczny i bezpieczeństwo.
Wiktoria Czyrwa